Rośliny jak filtr powietrza. Te domowe kwiaty oczyszczają atmosferę w domu. Zobacz gatunki

Zanieczyszczenia powietrza to m.in. dym, gazy i związki chemiczne. Gdy występują w wysokim stężeniu jednocześnie z parą wodną, mówimy o smogu. Wdychanie takiego powietrza jest szczególnie szkodliwe dla układu oddechowego, krwionośnego i mózgu. Powoduje zmiany prowadzące do cukrzycy i raka, reaktywuje uśpione wirusy i sprzyja infekcjom. Tak naprawdę jednak obciąża wszystkie narządy i skraca życie.

W skład smogu wchodzą pyły zawieszone (m.in. PM10 i PM2,5, czyli niebezpiecznych dla płuc cząstek o średnicy mniejszej niż odpowiednio 10 i 2,5 mikrometra), w tym cząstki mikro- i nanoplastiku. A także rakotwórczy benzopiren, szkodliwe gazy w postaci ozonu, tlenków azotu, dwutlenku siarki, tlenku węgla czy amoniaku, metan, a także niepożądane pierwiastki i metale ciężkie, takie jak arsen, ołów, nikiel, kadm itp.

Rośliny doniczkowe uprawiane w domu oczyszczają powietrze, a pewne gatunki radzą sobie z tym lepiej niż inne. Dlatego otaczanie się zielenią w domu może usuwać pewną część toksycznych zanieczyszczeń, które pochodzą nie tylko ze smogu, ale też powstają w mieszkaniu czy domu.

Powietrze we wnętrzach może być nawet 30 razy bardziej zanieczyszczone niż na zewnątrz. Oprócz smogu, który dociera z dworu, to efekt wydzielania związków chemicznych z rozmaitych tworzyw, farb, klejów czy opakowań, a także ścierania się codziennych sprzętów, tkanin, podłóg itp. Do zanieczyszczeń dochodzi także dym tytoniowy, nikotyna i inne związki z e-papierosów.

Domowe kwiaty doniczkowe mogą skutecznie wyłapywać toksyczne związki takie, jak formaldehyd, ksylen, toluen, trichloroetylen i amoniak, a także mikropyły, ozon oraz inne substancje stałe i gazowe zanieczyszczające powietrze. Wykazano to w słynnym badaniu NASA przeprowadzonym w 1989 roku w ramach poszukiwań najlepszych roślin dla stacji kosmicznych.

Od tamtego czasu wśród najlepszych roślin doniczkowych oczyszczających powietrze polecane są m.in.:

• Epipremnum złociste (Scindapsus aureum, Epipremnum aureum) – benzen, formaldehyd, ksylen, pyły PM2,5, ozon,

• Zielistka Sternberga (Chlorophytum comosum) – benzen, formaldehyd, ksylen, tlenek węgla (czad), tlenki siarki, pyły PM2,5, ozon,

• Gerbera Jamesona (Gerbera jamesonii) – benzen, formaldehyd, trichloroetylen,

• Chryzantema, złocień (Chrysanthemum) – benzen, formaldehyd, ksylen, amoniak,

• Bluszcz pospolity (Hedera helix) – benzen, formaldehyd, trichloroetylen, tlenek węgla (czad), cząstki stałe,

• Sansewieria gwinejska, tzw. języki teściowej (Sansevieria trifasciata) – benzen, formaldehyd, trichloroetylen, dwutlenek węgla, pyły PM2,5, ozon,

• Dracena obrzeżona (Dracaena marginata) – formaldehyd, trichloroetylen, ksylen,

• Nefrolepis wyniosły, paprotka (Nephrolepis exaltata) – formaldehyd, ksylen, tlenek węgla (czad),

• Skrzydłokwiat (Spathiphyllum) – benzen, formaldehyd, trichloroethylen, ksylen, toluen, tlenki azotu,

• Palma areka (Dypsis lutescens) – aceton, ksylen, formaldehyd, toluen,

• Figowiec sprężysty (Ficus elastica) – dwutlenek węgla, formaldehyd, benzen, ksylen,

• Szeflera drzewkowata (Schefflera arboricola) – benzen, formaldehyd, toluen,

• Figowiec benjamina (Ficus benjamina) – formaldehyd, ksylen, toluen, tlenki azotu,

• Filodendron (Philodendron) – formaldehyd, benzen, tlenek węgla (czad),

• Aloes zwyczajny (Aloe vera, Aloe barbadensis) – formaldehyd, benzen,

• Palma bambusowa (Chamaedorea seifrizii) – formaldehyd, benzen, trichloroetylen, ksylen,

• Aglaonema (Aglaonema) – formaldehyd, benzen,

• Rapis wyniosły, palma biczowa (Rhapis excelsa) – formaldehyd, amoniak, ksylen, toluen,

• Falenopsis, storczyk (Phalaenopsis) – formaldehyd, benzen, ksylen, toluen,

• Wilczomlecz nadobny, gwiazda betlejemska, poinsecja (Euphorbia pulcherrima) – formaldehyd.

Powietrze w domu najlepiej filtruje urządzenie w postaci oczyszczacza powietrza, jednak zieleń może także w istotnym stopniu poprawiać warunki we wnętrzach. Choć wspomniane badanie krytykowano za zbyt mały potencjał roślin w oczyszczaniu powietrza przy wciąż napływających zanieczyszczeniach, w określonych warunkach to polecane rozwiązanie.

Roślin musi być dużo – kilka sztuk na parapecie nie wystarczy. Optymalnie, gdyby stały w całym pomieszczeniu i miały jak najwięcej (dużych) liści. Powinny być przy tym stale odkurzane, a ich podłoże – wolne od grzybów, pleśni i porostów.

Jak bowiem okazało się w słynnym badaniu, duży udział w filtrowaniu powietrza mają gleba wraz z zawartymi w niej mikroorganizmami oraz korzenie roślin. Razem niszczą chorobotwórcze wirusy i bakterie oraz szkodliwe związki chemiczne, zamieniając je w substancje odżywcze. Nawet gdy z roślin usunięto liście, ich działanie oczyszczające nie uległo dużemu zmniejszeniu.

Zespół badawczy stworzył specjalną doniczkę powietrzną zaopatrzoną w filtr węglowy i wiatrak, który powodował przepływ powietrza od dołu. Pracowała nad nią później firma niemiecka, usuwając te gadżety bez utraty skuteczności. Obok jej produktów AIRY obecnie w sprzedaży są też podobne doniczki „air pots”. Wykorzystanie ich może znacznie poprawić efektywność roślinnych oczyszczaczy.

Naukowcy wskazują przy tym, że rośliny są elastyczne pod względem „przerabianych” substancji i mogą w ciągu 2 tygodni przystosować się do nowego środowiska, by efektywniej wyłapywać obecne w nim zanieczyszczenia powietrza.

Są też inne korzyści z zieleni w domu. Oprócz tego, że w dzień produkuje tlen, zielony kolor ma pozytywny wpływ na psychikę, podobnie jak obecność żywych roślin obok nas. Kwiaty doniczkowe nie tylko redukują stres, ale też poprawiają nastrój w czasie, gdy świeżą zielenią nie można cieszyć się na zewnątrz.

Źródła:

• Indoor Air Purification through Plants Geodiversity And Impact On Environment

• Getting into the Weeds: Do Houseplants Really Improve Air Quality? American Lung Association

• NASA Plant Research Offers a Breath of Fresh Air NASA