Grypa i COVID-19 – sens szczepień łączonych. Ryzyko i możliwe skutki jednoczesnej infekcji wirusem grypy i koronawirusem SARS-CoV-2

Pandemia koronawirusa ustępuje miejsca sezonowej grypie. Jej wirus powrócił, a według Ministerstwa Zdrowia dzienna liczba jej przypadków jest 15 razy większa niż zachorowań na COVID-19.

Tegoroczny sezon grypowy jest inny niż przed pandemią; rozpoczął się wcześniej i zaskoczył służbę medyczną. W ciągu zaledwie tygodnia pod koniec września odnotowano ok. 105 tys. zachorowań na grypę oraz podejrzeń infekcji.

W związku z rosnącą liczbą pacjentów wydano zalecenie, by w przypadku wystąpienia objawów infekcji oddechowej w pierwszej kolejności wykonać test na koronawirusa i dopiero po uzyskaniu wyników umawiać wizytę u lekarza.

Pomimo rozpoczęcia sezonu szczepień i ogromnego zapotrzebowania na preparaty ochronne przeciw grypie są problemy z ich dostępnością. Choć zgodnie z zapowiedzią MZ do Polski ma trafić 5 milionów dawek, w tym 2 miliony do samych aptek, na dostawę trzeba czekać.

W obecnym sezonie 2021/2022 w Polsce mają być stosowane 4 szczepionki przeciw grypie:

• Vaxigrip Tetra,
• Influvac Tetra,
• Fluenz Tetra,
• Fluarix Tetra.

Pierwszego z preparatów, który jest refundowany dla większej grupy osób, brakuje już w hurtowaniach. Za dostępny Influvac trzeba jednak zapłacić więcej niż za Vaxigrip, a głównymi zainteresowanymi są seniorzy. Nie ma też jeszcze pozostałych.

Wobec zagrożenia dwoma wirusami lekarze zalecają, by przyjmować obie szczepionki. Takie ustalenia przyjęło grono ekspertów, naukowców i lekarzy z Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Szczepienie przeciw grypie i koronawirusowi (pierwszą lub drugą dawką) może być wykonane jednocześnie, ale przy podaniu preparatów osobno, w dwa ramiona.

Choć takie rozwiązanie jest uznawane za bezpieczne, są też lekarze zalecający zachowanie 5-14-dniowego odstępu między szczepieniami. W przypadku wystąpienia reakcji poszczepiennej pozwoli to dowiedzieć się, po którym preparacie wystąpiła.

Tymczasem łączone szczepionki są już w drodze. Pracują nad nimi amerykańskie firmy – Moderna oraz Novavax – twórca bardzo skutecznego preparatu, który badania kliniczne 1/2 fazy nad podwójną szczepionką rozpoczął 8 września 2021 r.

Wykazano, że preparat NanoFlu/NVX-CoV2373 firmy Novavax wywołuje silną odpowiedź odpornościową w postaci produkcji przeciwciał skierowanych przeciwko SARS-CoV-2, jaki i wirusowi grypy A i B (IVA i IVB)

Natomiast podwójna szczepionka Moderny jest projektowana od marca 2021 r. Podawany w jednej dawce preparat zawiera preparat mRNA przeciw koronawirusowi i eksperymentalną szczepionkę przeciw grypie. Ma być gotowy za kilka lat, a szefowie giganta wierzą, że ich produkt może trafić na rynek jako pierwszy.

Choć zakażenie dwoma wirusami naraz uznaje się za rzadko spotykane, przypadki takie były już odnotowywane, mogą też stać się częstsze. Do najczęstszych objawów podwójnej choroby należą gorączka, kaszel i duszności.

Pewien obraz sytuacji daje analiza danych pochodząca z trzech wielkich baz (Medline, Web of Science i Embase), zebranych w okresie od grudnia 2019 r. do września 2020 r., dokonana przez badaczy z Iranu.

W ramach 11 badań z udziałem 3070 pacjentów zakażonych COVID-19 jednoczesna infekcja wirusem grypy wystąpiła u 79 osób, co stanowi 0,8 proc. osób zakażonych koronawirusem. Jednak w krajach azjatyckich odsetek ten wynosił 4,5 proc., a w Stanach Zjednoczonych – 0,4 procent.

Wśród osób z COVID-19 grypę miało jednocześnie 5,3 proc. mężczyzn i 9,1 proc. kobiet – koinfekcja wydaje się więc niemal dwa razy częstsza u pań.

Zakażenie wirusem organizmu osłabionego przez inny patogen jest łatwiejsze niż w przypadku osoby zdrowej. Choć skutki koinfekcji nie są jeszcze znane, mogą oznaczać długoterminowe objawy i trwałe zmiany w ustroju. Oba wirusy wywołują podobne powikłania, a wśród nich również zapalenie płuc, serca i nerwów, a razem mogą przyczyniać się do powstawania jeszcze większych spustoszeń w organizmie.

ZOBACZ: Lekarz rozwiewa wątpliwości co do trzeciej dawki: „Nie ma przeciwskazań dla łączenia szczepionek przeciw COVID-19” Ekspert: dr Joanna Jursa-Kulesza, kierowniczka zespołu kontroli zakażeń w szpitalu wojewódzkim w Szczecinie