Rodzaje i warunki przyznawania grup inwalidzkich
Grupy inwalidzkie były przyznawane do 1997 roku włącznie. Warunkiem uzyskania tytułu przynależności do grupy inwalidzkiej było złożenie określonych dokumentów medycznych, potwierdzających problemy zdrowotne. Następnie petent udawał się na spotkanie specjalnej komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia. W oparciu o jej ocenę stanu zdrowia przyznawano jedną z trzech kategorii inwalidzkich, zwanych również grupami: pierwszej, drugiej lub trzeciej grupy inwalidzkiej.
Grupy inwalidzkie – dla celów rentowych i pozarentowych
Obecnie orzeczenia o niepełnosprawności przyznawane są w dwóch różnych celach: rentowych i nierentowych.
Orzeczenia dla celów rentowych przyznawane są osobom, które z uwagi na swój stan zdrowia lub nagłe wypadki nie są w stanie samodzielnie wykonywać pracy zawodowej. Wyróżnia się pod tym względem trzy grupy niezdolności:
- (1) do wykonywania pracy zarobkowej oraz samodzielnego prowadzenia życia,
- (2) do wykonywania pracy zawodowej,
- (3) częściowa niezdolność do wykonywania pracy zawodowej lub potrzeba pilnego zawodowego przekwalifikowania.
Orzeczenia dla celów rentowych wydawane są przez komisje lekarskie działającego w ramach odpowiednich instytucji. W przypadku większości petentów są to komisje powoływane przez ZUS lub KRUS, w skład których wchodzą wybrani specjaliści medycyny pracy. W przypadku pracowników służb mundurowych komisje mogą zostać powołane przez odpowiednie ministerstwo – Obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Orzeczenia dla celów pozarentowych wydawane są przez Powiatowe Zespoły do spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Petenci starający się o uzyskanie takiego orzeczenia mogą spodziewać się przyznania jednej z trzech kategorii: lekkiego, umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności.
Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności przyznawane jest osobom o obniżonej sprawności fizycznej, które z uwagi na swoją kondycję i stan zdrowia mają ograniczoną możliwość wykonywania pracy.
Umiarkowany stopień niepełnosprawności przyznawany jest osobom niezdolnym lub częściowo zdolnym do wykonywania pracy zawodowej. Osoby takie mogą pracować w zakładach pracy chronionej, gdyż często potrzebują zagwarantowania dostępu do określonych urządzeń, przyrządów lub pomocy innych osób na swoim stanowisku pracy.
Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności przyznawane jest tym osobom, które nie są zdolne do wykonywania pracy zawodowej nawet w zakładach o specjalnych warunkach. Osoby takie wymagają zazwyczaj długotrwałej opieki medycznej oraz aktywnej pomocy osób trzecich w wykonywaniu codziennych czynności. Z tych powodów, nie są w stanie podjąć aktywnej pracy zawodowej.
Czym się różnią grupy inwalidzkie od stopni niepełnosprawności?
Wiele osób zadaje sobie pytanie o stosunek przyznanej grupy inwalidzkiej do – zgodnego z nowym systemem orzecznictwa – stopniem niepełnosprawności. Od razu należy wyjaśnić, że choć grupy inwalidzkie przyznawane były przed 1998 rokiem, to są one do dziś w pełni respektowane. To znaczy, że osoby z przyznaną grupą inwalidzką mają prawo do korzystania z należnych im ulg i uprawnień.
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest po prostu aktualnym odpowiednikiem grupy inwalidzkiej. W związku z tym osoby, którym została przyznana wcześniej:
- 1 grupa inwalidzka uzyskały orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
- 2 grupa inwalidzka uzyskały orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
- 3 grupa inwalidzka uzyskały orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim.
Jakie korzyści wynikają z posiadania grupy inwalidzkiej?
Przyznanie grupy inwalidzkiej jest w wielu sytuacjach niezwykle pomocne. Wiąże się z dostępem do dodatkowych świadczeń i uprawnień, które mogą znacząco ułatwić życie danej osoby.
Wśród korzyści wymienić należy przede wszystkim dostęp do zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków finansowych. Osoby z grupą inwalidzką mogą korzystać z ulg w czasie przemieszczania się w pojazdach komunikacji masowej. Wymienić należy przede wszystkim PKP, PKS oraz zakłady komunikacji miejskiej, które przyznają pakiet zniżek dla osób posiadających grupę inwalidzką. Stanowi to duże ułatwienie dla osób z niepełnosprawnościami w obrębie narządów ruchu, które w swoim codziennym funkcjonowaniu są niejako „skazane” na użytkowanie środków transportu.
Osoby z grupą inwalidzką, które posiadają zarejestrowany samochód, mogą również uzyskać kartę parkingową. Uprawnia ona do parkowania samochodu na stanowiskach zarezerwowanych dla osób niepełnosprawnych.
Grupa inwalidzka uprawnia również do obniżenia kosztów abonamentu radiowo-telewizyjnego oraz innych ulg podatkowych. W przypadku zatrudnienia – przysługuje wydłużony czas przerwy w pracy oraz dodatkowy urlop.
Osoby z grupą inwalidzką mogą również liczyć na dofinansowanie wyjazdów zdrowotnych, rehabilitacyjnych, zakupu potrzebnego sprzętu ortopedycznego lub innych środków pomocnych w codziennym funkcjonowaniu.
Poradnik ZUS. Niepełnosprawność a niezdolność do pracy
