Esica – czym jest i jaką rolę pełni w organizmie. Choroby esicy, czyli uchyłki, polipy i nowotwory

Rola i funkcje esicy

Podstawową funkcją jelita grubego, a zatem także będącej jego częścią esicy (okrężnicy esowatej), jest formowanie kału, który następnie trafia do odbytnicy i jest wydalany. W jelicie grubym wchłaniane są także elektrolity i woda, zachodzą procesy fermentacji z udziałem mikroflory, która wytwarza takie związki jak witaminy K i B2 oraz krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe.

Choroby esicy

Esica jest jednym z najbardziej narażonych na schorzenia odcinków układu pokarmowego. Do najczęstszych i najbardziej poważnych dolegliwości w obrębie esicy należą skręt esicy, zapalenie esicy, uchyłkowatość i nowotwór.

Niedrożność esicy powoduje ból jelita grubego, w dolnej lewej części brzucha. Jeśli dodatkowo w okolicy tej wyczuwalny jest guz, jest to sygnał, że należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Niedrożność esicy i jej skręt mogą spowodować martwicę jelita lub jego pęknięcie. Są one stanami bezpośrednio zagrażającymi życiu pacjenta.

Niektóre osoby mają esicę nieco dłuższą niż przeciętnie, co często daje dolegliwości ze strony układu pokarmowego, powoduje zaparcia.

W następstwie tych zaburzeń może dojść do zmian nowotworowych w esicy. Na ich powstawanie wpływ ma również niezdrowy i siedzący tryb życia oraz nieprawidłowa dieta (uboga w produkty pełnoziarniste, warzywa i owoce) oraz palenie tytoniu.

Rak esicy może dawać przerzuty do innych części jelita grubego, a także do dwunastnicy (powodując raka dwunastnicy). Jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu, dlatego konieczne jest usunięcie tych fragmentów układu pokarmowego.

Uchyłki esicy (uchyłki jelita) to inna typowa dla tej części jelita grubego choroba. Są to drobne przepukliny błony śluzowej okrężnicy, które pojawiają się w wyniku nieodpowiedniej diety i niezdrowego trybu życia, najczęściej po 50–60. roku życia. Bezpośrednim powodem uchyłków esicy są częste zaparcia, a te zazwyczaj spowodowane są spożywaniem pokarmów ubogich w błonnik, co prowadzi do zalegania mas kałowych w dolnym odcinku układu pokarmowego. Czynnikiem ryzyka w rozwoju uchyłkowatości esicy jest również nadwaga i otyłość. Powikłaniem tego schorzenia jest zapalenie uchyłków esicy. W uchyłkach gromadzą się resztki pokarmowe, stanowiące pożywkę dla bakterii, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. Nieleczone zapalenie uchyłków jelita grubego może doprowadzić do ostrego zapalenia i powstania ropnia, a w następstwie do perforacji jelita grubego, co jest bardzo poważnym stanem, bezpośrednio zagrażającym życiu.

W obrębie esicy mogą także pojawić się polipy (łagodne gruczolaki), czyli zgrubienia błony śluzowej. Nie są one zazwyczaj powodem do niepokoju. Natomiast niepokój budzić powinny polipy esicy pojawiające się w dużej ilości, ponieważ mogą one przekształcić się w zmiany nowotworowe, również te złośliwe. Jeśli pojawia się krwawienie z odbytu, biegunki, zaparcia, wzdęcia i bóle brzucha, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Objawy chorób w obrębie esicy

Zapalenie uchyłków esicy, nowotwór esicy i rak jelita grubego oraz skręt esicy dają zazwyczaj objawy w postaci bólu brzucha w lewym dole biodrowym. Innymi symptomami chorób esicy są: świeża krew w stolcu, zmęczenie i osłabienie, anemia (niedokrwistość), wzdęcia i bóle brzucha, ból jelita grubego, zaparcia i problemy z wydalaniem stolca, nudności, wymioty i inne objawy wskazujące na niedrożność jelit, spadek wagi.

Uchyłkowatość esicy często daje objawy w postaci naprzemiennych zaparć i biegunek. Jeśli uchyłkowatość esicy doprowadzi do stanu zapalnego, może pojawić się gorączka oraz wyczuwalny w dolnym lewym boku guz.

W przypadku skrętu esicy pojawia się zazwyczaj nagły i narastający ból brzucha, który nawraca falami, nudności i wymioty, zaś w dalszym okresie wzdęcie brzucha i zatrzymanie gazów oraz stolca. Konieczna jest wówczas natychmiastowa interwencja chirurgiczna.

Leczenie chorób esicy i profilaktyka

Leczenie skrętu i niedrożności esicy jest najczęściej operacyjne. Podobnie leczy się polipy esicy. W przypadku polipów esicy stwarzających zagrożenie przekształcenia się w zmiany nowotworowe usuwa się całe jelito grube. Operacja ta nosi nazwę kolektomia.

W terapii zapalenia uchyłków esicy stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania. Powikłane zapalenie uchyłków jelita grubego, obecność ropnia, przetoki lub perforacji, leczone jest na drodze operacyjnej poprzez usunięcie esicy.

Do działań profilaktycznych, zapobiegających patologicznym zmianom w obrębie esicy, należy przede wszystkim prowadzenie zdrowego trybu życia, czyli aktywność fizyczna, niepalenie tytoniu oraz przestrzeganie zdrowej diet. Dieta przy uchyłkach jelita grubego powinna być lekkostrawna – gdy mamy do czynienia z zapaleniem uchyłków lub bogata w błonnik – gdy uchyłki zostały zdiagnozowane, natomiast nie dają objawów w postaci bólu lub zapalenia. Siedzący tryb życia, stres i nieodpowiednia dieta zwiększają ryzyko chorób układu pokarmowego, w tym raka jelita grubego.