Wazektomia – co to jest i na czym polega zabieg podwiązania nasieniowodów? Przeciwwskazania i skutki uboczne wazektomii

Wazektomia to nazwa mikrochirurgicznego zabiegu urologicznego, jakim jest podwiązanie nasieniowodów. Polega on na przecięciu oraz podwiązaniu nasieniowodów, przez co stają się one niedrożne, a transport plemników z jąder do ejakulatu zostaje zatrzymany.

Wazektomia w żaden sposób nie wpływa na możliwości seksualne pacjenta. Po zabiegu mężczyzna nadal ma on erekcję oraz wytryski, a także osiąga normalne orgazmy. Różnica polega wyłącznie na tym, że produkowana przez niego sperma nie może zapłodnić komórki jajowej, gdyż jest pozbawiona plemników.

Na przeprowadzenie zabiegu podwiązania nasieniowodów decydują się pary, które w ogóle nie chcą mieć dzieci. W niektórych przypadkach wazektomia jest również wykonywana u pacjentów, którzy ze względów zdrowotnych nie powinni mieć potomstwa.

Wazektomia nie powinna być mylona ze sterylizacją, w której wyniku dochodzi do trwałej bezpłodności. W przypadku zabiegu wazektomii u większości pacjentów drożność nasieniowodów może zostać ponownie przywrócona poprzez zabieg rewazektomii.

Zabieg podwiązania nasieniowodów bardzo często wykonuje się metodą, w której nie ma potrzeby użycia skalpela. Lekarz nie wykonuje wówczas nacięcia, ale jedynie jedno lub dwa nakłucia.

Pacjent poddający się zabiegowi wazektomii otrzymuje znieczulenie miejscowe. Następnie specjalista przeprowadzający operację wykonuje nakłucie lub bardzo małe nacięcie skóry, w wyniku czego uwidoczniony zostaje nasieniowód. Wówczas zakłada na odsłonięty nasieniowód tytanowe klipsy w kilkumilimetrowych odstępach. Wtedy może już przeciąć przewód nasienny, co wiąże się również z koniecznością wycięcia kilku milimetrów jego tkanki. Na koniec przeprowadza się procedurę zamknięcia naczynek ujścia kanałów. Cały zabieg zwykle trwa do kilkunastu minut, a na mosznie widać jedynie bardzo małą rankę i delikatne przebarwienie skóry.

Tak jak przed wykonaniem każdego innego zabiegu, pacjent musi wykonać kilka niezbędnych badań. Jest to między innymi morfologia krwi oraz badanie antygenu HBS.

Jeśli nie pojawiają się żadne przeciwwskazania, zabiegowi temu może się poddać tak naprawdę każdy mężczyzna. Można uznać, że najlepszymi kandydatami do wazektomii są pacjenci, którzy żyją w stałych, długoletnich związkach i mają już dzieci lub są pewni, że nie chcą mieć potomstwa.

Na taki zabieg decydują się też mężczyźni, których partnerki mają poważne problemy zdrowotne, a ciąża byłaby zagrożeniem dla ich zdrowia lub życia. Argumentem przemawiającym za wazektomią może być również dziedziczna choroba genetyczna, której nosicielem jest jeden z partnerów.

Rozważając możliwość poddania się zabiegowi podwiązania nasieniowodów, należy pamiętać o tym, że wazektomia jest jedną z najbardziej inwazyjnych metod antykoncepcji, dlatego decyzja o niej powinna być dobrze przemyślana.

Choć rezultaty wazektomii są w większości przypadków odwracalne, to u ok. 10 proc. mężczyzn ponowne udrożnienie nasieniowodów może okazać się niemożliwe.

Każdy lekarz powinien przekazać swoim pacjentom szczegółowe zalecenia dotyczące okresu rekonwalescencji po zabiegu wazektomii. Przede wszystkim należy powstrzymać się od współżycia aż do momentu, gdy rana po operacji całkowicie się zagoi. Zwykle zajmuje to od 4 dni do 2 tygodni.

W dniu operacji nie wolno spożywać alkoholu i prowadzić samochodu. Jeśli pacjent pracuje w biurze, do wykonywania swoich obowiązków może wrócić po 4 dniach, natomiast mężczyźni pracujący fizycznie powinni odpoczywać przez co najmniej tydzień po operacji. Przez pierwsze dwa tygodnie po zabiegu należy też powstrzymać się od uprawiania jakichkolwiek sportów.

W większości przypadków, zabieg wazektomii ma skuteczność sięgającą 99,9 procent, ale nie od razu po operacji sperma mężczyzny jest pozbawiona plemników. Przejściowa obecność plemników w nasieniowodach po wazektomii sprawia, że przez pewien czas konieczne jest stosowanie dodatkowych metod antykoncepcji, aby zapobiec niechcianej ciąży. Zazwyczaj potrzeba około 3 miesięcy lub 20 ejakulacji, aby doszło do całkowitego oczyszczenia się nasieniowodów z plemników.

W niektórych przypadkach zdarza się również, że efekt operacji nie jest taki, jak ten zamierzony. Niepowodzenie procedury może być spowodowane rekanalizacją nasieniowodów, czyli ich ponownym połączeniem się, przez co plemniki znów przedostają się do spermy. Zwykle jest to rezultatem nieprawidłowo wykonanego zabiegu.

Aby zatem mieć pewność, że wazektomia została przeprowadzona we właściwy sposób, konieczne jest wykonanie badania morfologii nasienia, dzięki któremu można sprawdzić, czy znajdują się w nim jeszcze ruchliwe plemniki.

W przypadku pacjentów poniżej 34. roku życia badanie jest wykonywane w 12. i 14. tygodniu od zabiegu wazektomii, natomiast u starszych mężczyzn zaleca się przeprowadzenie go w 16. oraz 18. tygodniu.

Choć zabieg wazektomii jest bezpieczny, tak jak w przypadku każdej interwencji chirurgicznej może dojść do wystąpienia pewnych powikłań. Choć zdarza się to bardzo rzadko, u pacjenta może pojawić się:

• Krwiak lub siniak – powstaje w miejscu nacięcia moszny, ale zazwyczaj znikają w ciągu kilku dni od zabiegu.
• Krew w spermie – niewielkie ilości krwi w spermie po wazektomii nie powinny być powodem do niepokoju.
• Stan zapalny – świadczą o nim takie objawy, jak stan podgorączkowy, ropna wydzielina w miejscu nacięcia, a także zaczerwienienie i ból. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem, który w razie stwierdzenia infekcji zaleci przyjmowanie antybiotyków.
• Zapalenie najądrza – to bardzo rzadkie powikłanie, które objawia się głównie bólem i widocznie powiększonym najądrzem. Konieczne jest wówczas zastosowanie leczenia antybiotykami oraz lekami przeciwzapalnymi.
• Zespół bólowy – taka przypadłość dotyczy jąder oraz moszny. Pacjent odczuwa tępy ból w ciągu dnia, zwłaszcza gdy się porusza, co może dokuczać mu przez dłuższy czas. Zazwyczaj takie dolegliwości utrzymują się do kilku tygodni, ale gdy trwa to dłużej, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia, które czasem obejmuje też rewazektomię lub powtórną wazektomię.
• Ziarniniak nasienny – jest to zgrubienie powstające na końcówkach podwiązanych nasieniowodów, które nie wymaga leczenia.

Do tej pory nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych w postaci problemów zdrowotnych związanych z wazektomią. W związku z tym, że jedyną funkcją nasieniowodów jest transport plemników, zabieg ten nie wpływa na układ hormonalny mężczyzny ani na jego popęd płciowy, erekcję czy jakość życia erotycznego.

Wykonywanie i poddawanie się zabiegowi wazektomii nie jest w Polsce karalne, ale przepisy prawne nie regulują do końca tej kwestii. Eksperci od prawa wskazują, iż kodeks karny przewiduje karę 10 lat więzienie za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, który między innymi pozbawia człowieka zdolności płodzenia. Inni stwierdzają jednak, że jeśli pacjent podejmuje świadomą decyzję dotyczącą swojego zdrowia, robi to na własną odpowiedzialność. Ważnym argumentem jest tutaj także odwracalność zabiegu, co oznacza, że wazektomia nie może być uznana za trwały uszczerbek na zdrowiu.

W praktyce jednak podwiązanie nasieniowodów u mężczyzn jest dość popularnym zabiegiem, wykonywanym w wielu klinikach specjalistycznych w całej Polsce. W większości z nich trzeba za niego zapłacić ok. 2 tysięcy złotych. Choć kwota ta może wydawać się wysoka, należy wziąć pod uwagę fakt, że jest to wydatek jednorazowy, a może chronić przed niechcianą ciążą do końca życia. Wiele klinik oferuje swoim pacjentom możliwość rozłożenia takiej płatności na dogodne raty.

ZOBACZ: Kiedy współczesny mężczyzna decyduje się na dziecko?