Antykoncepcja hormonalna nie musi być podawana doustnie – od wielu lat dostępne są na rynku specjalne plastry, które różnią się m.in. pod względem zawartości hormonów.
Plastry antykoncepcyjne – co to jest?
Plaster antykoncepcyjny ma kształt kwadratu o boku 45 mm i jest zbudowany z trzech warstw. Pierwsza ma funkcję zabezpieczającą i jest przeznaczona do usunięcia przed przyklejeniem plastra na skórę. Środkowa warstwa, która przylega bezpośrednio do skóry, jest pokryta klejem i substancją z hormonami. Natomiast trzecia, zewnętrza warstwa plastra jest wykonana z poliestru i pełni funkcję ochronną, między innymi blokując dostęp wody.
Wewnętrzna warstwa plastra antykoncepcyjnego pokryta jest substancją zawierającą syntetyczne hormony etynyloestradiol i norelgestromin, które są odpowiednikami żeńskich hormonów płciowych – estrogenu i progesteronu.
Plastry stanowią transdermalną metodę antykoncepcji. Oznacza to, że stopniowo uwalniane z nich hormony przedostają się do krwiobiegu przez skórę. Dzięki temu hormony nie obciążają tak układu trawienia.
Plastry antykoncepcyjne mają dokładnie taki sam mechanizm działania jak tabletki. Dzięki zastosowaniu hormonów:
- hamują owulację,
- hamuje przyrost błony śluzowej macicy,
- zmieniają również skład czopu śluzowego szyjki macicy, przez co staje się on gęstszy i utrudnia ruch plemników,
- ogranicza transport jajowodowy poprzez utrudnienie ruchu rzęsek wyściełających jajowody, przez co znacząco wydłuża się czas, w którym dochodzi do spotkania plemnika z komórką jajową.
Plastry antykoncepcyjne – jak stosować?
Plastry antykoncepcyjne są dostępne w aptece wyłącznie na receptę. Przed przepisaniem plastrów lekarz przeprowadza wywiad z pacjentką, wykonuje badanie ginekologiczne, cytologię, badanie piersi i pomiar ciśnienie tętnicze krwi. Zalecane są też badania laboratoryjne pozwalające ocenić czynność wątroby, gospodarkę węglowodanową i lipidową oraz pracę układu krzepnięcia.
Jeśli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań do stosowania tej metody antykoncepcji, pierwsza wizyta kontrolna jest zalecana po ok. 2 miesiącach korzystania z plastrów.
Na każdy cykl miesięczny przypadają 3 plastry antykoncepcyjne. Pierwszy z nich należy przykleić na skórę pierwszego dnia miesiączki.
Wówczas kobieta jest chroniona przed ciążą już od pierwszego dnia stosowania tej metody antykoncepcji. Jeśli zrobi to w późniejszym czasie, przez pierwszy tydzień używania plastrów powinna stosować również dodatkową metodę, jaką mogą być prezerwatywy. Kolejne plastry należy przyklejać w tym samym dniu po upływie tygodnia.
W ten sposób podczas cyklu trwającego 28 dni plastry mają pozostać na skórze przez 3 tygodnie. Po tym czasie następuje tydzień przerwy, w trakcie którego pojawia się krwawienie menstruacyjne. Następnie, nawet jeśli krwawienie jeszcze całkowicie nie ustało, należy nakleić pierwszy plaster z kolejnego opakowania. W sytuacji, gdy kobieta zapomni o zmianie plastra, ma aż 48 godzin na przyklejenie nowego, ponieważ nie wpływa to na obniżenie skuteczności działania antykoncepcyjnego.
Podczas stosowania plastrów antykoncepcyjnych niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie skóry. Istotne jest też to, w którym miejscu taki plaster przyklejamy. Powinna być to nieowłosiona część ciała, dlatego producenci zalecają umieszczanie plastrów na pośladkach, podbrzuszu, barkach czy po zewnętrznej stronie ramion. Należy także pamiętać o tym, aby nie przyklejać nowego plastra w tym samym miejscu, w którym znajdował się poprzedni.
Skóra, na której zamierzamy nakleić plaster antykoncepcyjny, nie może być podrażniona czy uszkodzona. Ponadto musi być czysta, sucha i przede wszystkim odtłuszczona, aby plaster dobrze do niej przylegał.
Plastry antykoncepcyjne – skuteczność
Plastry antykoncepcyjne wykazują bardzo dużą skuteczność, która wynosi ponad 99%. Stosowany w przypadku metod antykoncepcyjnych wskaźnik Pearla wynosi 0,9, co jest bardzo dobrym wynikiem.
Trzeba oczywiście pamiętać, że skuteczność plastrów zależy od właściwego sposobu ich użytkowania. Ich skuteczność może być niższa w przypadku, gdy odklejają się od skóry np. pod wpływem wytwarzanego przez nią łoju czy wilgoci, czyli np. u kobiet ze skłonnością do nadmiernej potliwości czy tendencją do przetłuszczania się skóry.
Plastry antykoncepcyjne – skutki uboczne
Choć zdarza się to bardzo rzadko, plastry antykoncepcyjne mogą wywoływać pewne objawy niepożądane, do których należą:
- miejscowe reakcje skórne i podrażnienia,
- ostuda (żółte plamy na twarzy),
- plamienia pomiędzy miesiączkami,
- ból i tkliwość piersi,
- ból głowy,
- mdłości i wymioty,
- wzdęcia i gazy,
- nadwrażliwość na światło,
- przyrost masy ciała,
- zatrzymywanie wody w organizmie,
- zwiększony apetyt,
- suchość pochwy,
- zaburzenia nastroju,
- przetłuszczanie się skóry i włosów.
Plastry antykoncepcyjne – przeciwwskazania
Metoda antykoncepcji jaką są plastry zawierające hormony, nie jest odpowiednia w następujących przypadkach:
- wiek powyżej 35. lat,
- masa ciała przekraczająca 80 kg,
- przetłuszczająca się skóra,
- nadmierne się pocenie,
- choroba nowotworowa,
- żylaki,
- choroby wątroby,
- nadciśnienie tętnicze,
- anemia sierpowata,
- choroba niedokrwienna serca,
- zaburzenia krzepnięcia,
- toczeń rumieniowaty,
- choroba zatorowo-zakrzepową,
- choroby układu sercowo-naczyniowego wśród członków rodziny,
- cukrzyca,
- migrena,
- palenie papierosów,
- stan po udarze mózgu,
- stan po zawale.
ZOBACZ: Czy ciąża może stać się obsesją?
