Podstawowym elementem w rzuceniu palenia jest motywacja – bez niej trudno o sukces terapii. Wśród głównych czynników motywujących ludzi do rzucenia palenia można wymienić: chęć zaoszczędzenia pieniędzy i poprawę swojej kondycji zdrowotnej.
Cytozyna – główny składnik tabletek na rzucenie palenia
Najczęstszą substancją czynną znajdującą się w składzie popularnych tabletek na rzucenie palenia - w tym m.in. w osławionym Desmoxanie czy mniej znanym Tabexie – jest cytozyna Jest to agonista receptora nikotynowego dla acetylocholiny. Podobnie jak nikotyna jest alkaloidem pochodzenia naturalnego o niemal identycznym działaniu. Zarówno cytozyna, jak i nikotyna wykazują działanie pobudzające na nasz organizm. Przy czym wypalenie papierosa, a więc przyjęcie jednorazowo stosunkowo niewielkiej dawki nikotyny, nie tylko stymuluje układ nerwowy, ale również zwiększa poziom adrenaliny, czego konsekwencją jest m.in. rozszerzenie źrenic, przyśpieszenie rytmu serca i zmniejszenie poziomu odczuwanego głodu i bólu. Zarówno nikotyna, jak i inne substancje zawarte w dymie tytoniowym, są silnie uzależniające fizycznie i psychiczne, gdyż zwiększają poziom dopaminy, co z kolei przekłada się na chwilowe polepszenie nastroju. Chcąc jak najdłużej utrzymać ten efekt, sięgamy po kolejne papierosy, zapominając zupełnie o tym, że w ten sposób zwiększa się nasza tolerancja na nikotynę.
Dym tytoniowy zawiera nie tylko nikotynę, która jest związkiem pochodzenia roślinnego, ale również szereg substancji toksycznych, w tym m.in. tlenek węgla (czad), smołę, fenol, krezol, benzo-a-piren, cyjanowodór i jeszcze kilka innych.
Cytozyna – główny składek tabletek wspomagających rzucanie palenia – jest substancją pochodzenia roślinnego. Znajduje się w kwiatach złotokapu zwyczajnego, który w powszechnym mniemaniu uchodzi za roślinę trującą. Jej działanie polega na:
- Antagonizowaniu przyjętej nikotyny.
- Pobudzaniu ośrodka oddechowego i naczynioruchowego.
- Zwiększaniu poziomu adrenaliny.
- Zwiększeniu ciśnienia tętniczego.
- Niwelowaniu objawów zespołu odstawiennego.
W 2011 r. przeprowadzono ciekawe badanie, w którym porównano skuteczność leków zawierających cytozynę i leków z tzw. efektem placebo. W badaniu wzięło udział łącznie 740 osób, z tego połowa otrzymywała cytozynę, a druga połowa preparat placebo. Co ważne do badania kwalifikowano wyłącznie osoby, które paliły po 10. papierosów dziennie, deklarowały chęć zerwania z nałogiem oraz to, że nie będą stosować żadnych innych preparatów na rzucenie palenia. Na potrzeby badania przyjęto, że za powrót do nałogu należy uznać wypalenie co najmniej pięciu papierosów w okresie obserwacji, który trwał aż 12 miesięcy. Z kolei abstynencję od papierosów potwierdzano w analizie stężenia tlenku węgla w wydychanym powietrzu przy uwzględnieniu, że u osoby niepalącej wynosi ono mniej niż 10 ppm. Ostatecznie, badanie to potwierdziło skuteczność leków z cytozyną na rzucenie palenia.
Postarza, niszczy zdrowie i wygląd. Oto 9 przerażających sku...
Czy tabletki wspomagające rzucenie palenia zawierają nikotynę?
Niektóre leki na rzucenie palenia – jak np. Nicorette czy Niquitin zawierają w swoim składzie nikotynę. Ich działanie polega na farmakologicznym dostarczeniu nikotyny do organizmu w dawce mniejszej niż w papierosie, ale jednocześnie na tyle dużej, by zniwelować chęć sięgnięcia po papierosa. Tego typu preparaty zalicza się do grupy leków nikotynowych terapii zastępczej. Leki te często przyjmują postać tabletek do ssania lub gum do żucia, co powoduje, że zawarta w nich nikotyna wchłania się przez błonę śluzową policzków, a swoje maksymalne stężenie we krwi osiąga po ok. 30 minutach.
Przy stosowaniu leków na rzucenie palenia z nikotyną zaleca się żuć lub ssać je powoli, ponieważ zwiększa to poziom wchłaniania głównej substancji czynnej, a więc również skuteczność preparatów. Dla wzmocnienia efektu można umieścić je pomiędzy policzkiem a dziąsłem. Optymalny czas żucia lub ssania tych preparatów wynosi 30 minut. Co ważne, co najmniej przez 15 minut przed użyciem leków na rzucanie palenia z nikotyną, zaleca się unikać jedzenia i picia czegokolwiek innego niż wody. Dobrym pomysłem jest podzielenie gumy lub tabletki na dwie części i zażywanie ich średnio raz na godzinę. Nikotynowa terapia zastępcza trwa zwykle ok. trzech miesięcy.
Do tej pory przeprowadzono ponad 60. różnych badań, których celem była ocena skuteczności popularnych tabletek na rzucanie palenia. Jak wykazano we wszystkich preparaty z nikotyną, znacznie ułatwiają zerwanie z nałogiem tytoniowym. Co więcej, gumy nikotynowe i tabletki do ssania z nikotyną są rekomendowane przez amerykanską agencję badań (AHRQ) jako preparaty, które pomocne w rzuceniu palenia.
Tabletki na rzucanie palenia na receptę
Wśród skutecznych leków wspomagających proces rzucania palenia należy wskazać również na bupropion, który zaliczany jest do grupy leków przeciwdepresyjnych. Jest to lek dostępny na receptę, a jego działanie polega na blokowaniu wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny. Wykazuje on koligację do przenośników dopaminy. Dodatkowo bupropin jest antagonistą receptora nikotynowego, dzięki czemu może być pomocny w walce z nikotynizmem. Lek ten można z powodzeniem łączyć z nikotynową terapią zastępczą, np. z takimi preparatami jak Nicorette czy Niquitin. Co istotne, bupropin pozwala zwalczyć również skutki zespołu odstawiennego po zerwaniu z nałogiem, w tym m.in. depresję. Jak wynika z przeprowadzonych badań współczynnik rzucenienia palenia papierosów po stosowaniu bupropion, jest znacznie wyższy niż u osób, które używały wyłącznie nikotynowej terapii zastępczej (plastrów, gum do żucia i tabletek do ssania). Bupropionu nie może zażywać każdy – wśród przeciwwskazań należy wymienić:
- Napady drgawkowe.
- Anoreksja i bulimia.
- Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego.
- Uzależnienie od substancji psychoaktywnych.
Kto nie może zażywać tabletek na rzucanie palenia?
Przed zastosowaniem tabletek wspomagających proces zerwania z nałogiem tytoniowym, należy obowiązkowo zapoznać się dołączoną ulotką. Podstawowym przeciwwskazaniem do ich zażywania jest nadwrażliwość na substancję czynną lub którąś z substancji pomocniczych zastosowanych w danym leku. Ponadto w większości przypadków tabletek na rzucanie palenia nie zaleca się zażywać osobom: z poważnymi zaburzeniami rytmu serca (w takim przypadku niezbędna jest konsultacja z kardiologiem), po przebytym zawale serca lub udarze mózgu oraz kobietom w ciąży i podczas karmienia piersią.
Źródła:
- Zieleń I., Śliwińska-Mossoń M., Milnerowicz H., Preparaty stosowanie w leczeniu uzależnienia od nikotyny „Przegląd Lekarski” 2012; 69: 1098-1102.
- Janowski Ł., Wpływ stosowania cytyzyny na rzucenie palenia tytoniu — badanie kontrolowane placebo, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne.
Pali rodzic, a z nim dziecko. Jakie istnieją mity związane z paleniem?
