Spis treści
Sarajewo walczy z epidemią leptospirozy
W maju 2025 roku w Sarajewie, stolicy Bośni i Hercegowiny, ogłoszono stan epidemii leptospirozy – znanej również jako szczurza gorączka. Choroba ta przenoszona jest przez bakterie z rodzaju Leptospira, obecne m.in. w moczu zakażonych gryzoni.
Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt z wodą lub glebą skażoną odchodami szczurów.
Objawy szczurzej gorączki obejmują:
bóle mięśni i głowy,
gorączkę,
krwawienia z płuc, a w cięższych przypadkach także uszkodzenia wątroby i nerek.
Według władz kantonu Sarajewo liczba zachorowań systematycznie rośnie. Już 28 przypadków odnotowano po ogłoszeniu epidemii 23 maja. Źródłem problemu może być zaniedbanie obowiązkowych akcji deratyzacyjnych, które nie były przeprowadzane przez ostatnie dwa lata z powodu problemów z zamówieniami publicznymi.
Choć jak dotąd nie zanotowano ofiar śmiertelnych szczurzej gorączki, zarówno pogarszająca się sytuacja epidemiologiczna, jak i zły stan sanitarny miasta budzą poważny niepokój wśród lekarzy i mieszkańców.
Birmingham pogrążone w śmieciach. Gryzonie opanowują ulice miasta
Podobny problem dotyka obecnie Birmingham w Wielkiej Brytanii, gdzie trwający od marca 2025 strajk pracowników służb komunalnych doprowadził do nagromadzenia tysięcy ton nieodebranych śmieci.
W efekcie miasto zmaga się z plagą szczurów, które według mieszkańców osiągają rozmiary kotów i atakują samochody, przegryzając kable oraz gnieżdżąc się pod maskami pojazdów.
Strajk pracowników służb komunalnych jest wynikiem sporu między związkiem zawodowym Unite a władzami miasta. Głównym punktem konfliktu jest decyzja rady miejskiej o likwidacji stanowiska Waste Recycling and Collection Officer (WRCO).
Eksperci ostrzegają, że w takich warunkach może dojść do wybuchu chorób zakaźnych, takich jak leptospiroza.
Najgroźniejsze choroby przenoszone przez szczury
Szczury są nosicielami licznych patogenów, bakterii, wirusów i pasożytów. Do zakażenia dochodzi przez:
ugryzienia,
kontakt z odchodami, moczem, śliną,
wdychanie skażonego kurzu,
spożycie zanieczyszczonej żywności lub wody.
Dżuma to jedna z najgroźniejszych chorób przenoszonych przez szczury, a dokładniej przez pchły żyjące na tych gryzoniach. To właśnie szczury stanowią naturalny rezerwuar bakterii Yersinia pestis, która wywołuje tę śmiertelną infekcję. W historii ludzkości dżuma była przyczyną licznych epidemii, w tym słynnej „Czarnej Śmierci” z XIV wieku, która zabiła miliony ludzi w Europie.
Objawy dżumy obejmują gorączkę, powiększenie węzłów chłonnych oraz zmiany martwicze na skórze. Bez szybkiego leczenia antybiotykami choroba ta niemal zawsze kończy się śmiercią.
Inne niebezpieczne schorzenia, które przenoszą te gryzonie to m.in.:
Tularemia – choroba wywoływana przez Francisella tularensis, niezwykle zakaźna. Objawia się gorączką, bólami mięśni, wymiotami i owrzodzeniami. By doszło do zakażenia, wystarczy zaledwie kilka komórek, na przykład zawartych w kurzu z wyschniętych szczurzych odchodów.
Tyfus plamisty – wywoływany przez riketsje przenoszone przez pchły. Objawy to gorączka, bóle głowy, bóle mięśniowe i wysypka, najpierw plamista, później plamisto-grudkowa, która pojawia się na tułowiu około 5 dni od wystąpienia gorączki. Chory kaszle ma dreszcze, nudności, a czasem zaburzenia świadomości i zaburzenia psychiczne. Objawy utrzymują się przez około dwa tygodnie.
Wścieklizna – zakażenie wirusem w wyniku ugryzienia. Choroba niemal zawsze kończy się śmiercią, jeśli nie zostanie szybko podana szczepionka. Wirus wścieklizny, należący do rodziny Rhabdoviridae, przenosi się głównie przez ślinę zakażonych zwierząt.
Histoplazmoza – nazywana także chorobą Darlinga, to infekcja wywołana przez grzyb Histoplasma capsulatum, który może być przenoszony przez kurz zanieczyszczony odchodami szczurów. Choroba ta najczęściej atakuje płuca i drogi oddechowe. U osób z prawidłowym układem odpornościowym przebiega zazwyczaj łagodnie i samoistnie ustępuje, jednak u pacjentów z osłabioną odpornością może wymagać specjalistycznego leczenia. Objawy histoplazmozy często przypominają grypę i obejmują gorączkę, dreszcze, bóle mięśni, kaszel oraz duszności, choć czasem choroba przebiega zupełnie bezobjawowo.
Kolejnym zagrożeniem związanym z obecnością szczurów w miastach są hantawirusy. Przenoszone przez gryzonie patogeny mogą wywołać gorączkę krwotoczną z zespołem nerkowym lub zespół płucny. Objawy pojawiają się po 3-6 tygodniach i zaczynają się od gorączki, bólów głowy, dolegliwości bólowych brzucha.
Choroba może prowadzić do zapalenia nerek, obrzęków i problemów ze wzrokiem. Zakażenie następuje przez ugryzienie lub kontakt z zanieczyszczonym kurzem, śliną lub odchodami gryzoni. W Polsce notuje się kilkanaście przypadków rocznie.
Źródło: PAP, Leptospiroza. Aktualne problemy, Bernard Wasiński
