Tężec - groźna choroba zakaźna
Tężec jest chorobą przyranną, wywoływaną przez laseczkę tężca (Clostridium tetani). Ta beztlenowa bakteria Gram - dodatnia wytwarza egzotoksynę o nazwie tetanospazmina oraz, tetanolizynę (substancję niszczącą erytrocyty). Choroba rozwija się najczęściej, gdy rana zostanie zabrudzona ziemią lub odchodami zwierzęcymi. Przetrwalniki bakterii znajdują się w ziemi, a gdy dostaną się do rany, panujące tam warunki pozwalają im swobodnie się rozwijać. Choć sama bakteria nie wędruje po organizmie człowieka, wydzielane przez nią toksyny mogą dotrzeć nawet do rdzenia kręgowego, powodując niebezpieczne dla życia objawy:
- Skurcze mięśni (szczękościsk, łukowate prężenie ciała, problemy z przełykaniem, skurcze mięśni mimicznych).
- Wahania ciśnienia tętniczego.
- Zaburzenia rytmu serca.
- Podwyższenie temperatury ciała.
- Problemy z oddychaniem.
Zobacz też:
Tężec rozwija się w różnym tempie, średnio od 2 do 14 dni, a im szybszy jest jej rozwój, tym cięższy przebieg. W wielu przypadkach prowadzi do śmierci chorego (30 - 50 przypadków na 100 chorych).
Szczepionka przeciw tężcowi a zastrzyk przeciwtężcowy
W krajach rozwiniętych tężec występuje bardzo rzadko, głównie dzięki rozwijaniu odporności czynnej poprzez podawanie profilaktycznych szczepionek na tężec. Jest to bezpieczna szczepionka inaktywowana, zawierająca nieaktywną toksynę tężcową.
Inny sposób zapobiegania tężcowi stanowi tak zwany zastrzyk przeciwtężcowy — podawany, gdy zachodzi podejrzenie możliwości zarażenia się bakterią. Zastrzyk zawiera tę samą substancję, która jest podawana przy szczepieniu profilaktycznym, lub jest wzbogacony o antytoksynę przeciwtężcową — w zależności od czasu, który upłynął od podstawowego programu szczepień oraz od stopnia jego zrealizowania.
Warto przeczytać także:
Planujesz egzotyczne wakacje? Pamiętaj o szczepieniach ochronnych!
Kiedy należy wykonywać szczepienie przeciw tężcowi?
W Polsce obowiązuje szczepienie dzieci oraz młodzieży do lat 19. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych należy podać dziecku 4 dawki szczepionki:
- 2. miesiącu życia (DTP - szczepionka błonica tężec krztusiec),
- pomiędzy 3. a 4. miesiącem życia (ponownie szczepionka skojarzona DTP),
- 5. miesiąc (ponownie DTP),
- 16.-18. miesiąc życia (ponownie DTP).
Następnie podaje się tak zwane dawki przypominające:
- 6. rok życia (szczepionka przypominająca skojarzona DTaP).
- 14. rok życia (szczepionka skojarzona, ze zredukowaną ilością anatoksyny na błoniczej).
- 19. rok życia (szczepionka skojarzona, ze zredukowaną ilością anatoksyny na błoniczej).
Zaleca się powtarzanie szczepień na tężec co 10 lat, by odnowić odporność. Szczególnie narażone są osoby mające regularną styczność z ziemią (praca w gospodarstwie, hodowla zwierząt, rekreacyjne uprawianie działki lub ogrodu).
Szczepionka przeciwtężcowa - skutki uboczne
Szczepienie na tężec jest całkowicie bezpieczne, a powikłania występują bardzo rzadko. Gdy świeża szczepionka na tężec boli, nie należy się martwić — to tak zwany odczyn miejscowy (zaczerwienienie wokół miejsca wkłucia, obrzęk, ból), który ustąpi w ciągu kilku dni. U nielicznych pacjentów występuje przejściowy odczyn ogólny (złe samopoczucie, ból głowy, dreszcze, nadpotliwość, podwyższona temperatura ciała). Przy podaniu monowalentnej szczepionki (jedynie na tężec) ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych jest bliskie zeru. Szczepienia skojarzone mogą wywołać odczyn uogólniony (taki potencjał posiada szczególnie komponent krztuścowy). Warto jednak pamiętać, że korzyści płynące ze szczepienia na krztusiec są o wiele większe, niż jakiekolwiek związane z nim ryzyko.
Przeciwwskazania do wykonania szczepienia na tężec
Istnieją pewne okoliczności stanowiące przeciwwskazanie do podania szczepienia. Należą do nich:
- Przebyty wstrząs anafilaktyczny po podaniu anatoksyny tężcowej w ramach profilaktyki po zranieniu.
- Wrodzony brak przeciwciał.
Zobacz też:
Dawid Ciemięga o antyszczepionkowcach: To są totalne brednie! To odrzucanie faktów naukowych!
