Medyczny Nobel 2025 za badania nad odpornością. Eksperci: „To dla nas lekcja pokory”

Nagrodę Nobla 2025 w dziedzinie medycyny otrzymało troje naukowców: Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi „za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej”. Jednak nie ich liczba zaskoczyła naukowców, a rodzaj badań, które zostały w tym roku uhonorowane:

– Tradycyjnie Komitet Noblowski nas zaskoczył, ale to chyba powtarzamy co roku jak mantrę. Są to odkrycia, które już mają ugruntowaną wiedzę w podręcznikach. Jest to wiedza na temattolerancji układu odpornościowego, czyli jak to się dzieje, że nasz układ odpornościowy nie odpowiada nadmiernie na antygeny, na czynniki, które się pojawiają w organizmie. Czyli jak jest to bardzo ważny mechanizm ze względu na poznanie tła chorób autoimmunologicznych. Jak to się dzieje, że w niektórych przypadkach układ odpornościowy odpowiada nadmiernie – powiedziała dr hab. Edyta Brzóska-Wójtowicz z Instytutu Biologii Rozwoju i Nauk Biomedycznych, Wydziału Biologii Uniwersytety Warszawskiego.

Naukowcy uznają już te badania za oczywistą podstawę wiedzy w immunologii, ale cieszą się, że zostały one docenione:

– To są takie fundamenty jeśli chodzi o to jak działa nasz system immunologiczny i stąd wynika nasze zaskoczenie, że coś tak oczywiste zostało uhonorowane. Pamiętajmy jednak, że to odkrycie ma wpływ na wiele aspektów medycyny, bo to też jest transplantologia, to są praktycznie wszystkie choroby autoimmunologiczne to są też choroby nowotworowe, gdzie komórki nowotworowe chcą się maskować, nie chcą być rozpoznane przez nasz układ odpornościowy. W związku z tym to odkrycie ma bardzo szerokie reperkusje. To są fundamenty, na których oparte są dalsze badania. To bardzo dobrze, że te badania podstawowe są docenione i pokazują jak te podstawy przyczyniają się do rozwoju późniejszych terapii – powiedział dr hab. inż. Paweł Sikorski z Instytutu Mikrobiologii, Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Chociaż wszyscy naukowcy z Uniwersytety Warszawskiego komentujący ogłoszenie zwycięzcy medycznego Nobla 2025 zgodnie potwierdzili, że odkrycia nagrodzone Noblem są podstawą wiedzy medycznej i przyczyniły się do rozwoju wielu terapii to jednak ich potencjał nie został jeszcze dobrze wykorzystany.

– To odkrycie i ta nagroda to jest dla nas jaka ogromna lekcja pokory. Po pierwsze co się nasuwa, mamy zidentyfikowane nieprawidłowe komórki, które mają moc regulacyjną. Mamy chorobę autoimmmunizacyjną, to co byśmy chcieli zrobić? Podać komórki i wszystko się wyrówna, prawda? No niestety tak nie jest. Te mechanizmy są dużo bardziej złożone i mimo, że komórki regulatorowe znamy już jakiś czas (co najmniej od 2001 roku ), to nie przełożyło się ich zastosowanie bezpośrednio na naszą praktykę kliniczną. Więc jest to na pewno lekcja pokory, że w nauce naprawdę nie ma prostych zero jedynkowych rozwiązań – podkreśla dr hab. Ewa Więsik-Szewczyk z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii, Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Rzadkich Wojskowego Instytutu Medycznego - Państwowy Instytut Badawczy.

Choć badania te są podstawą, ich pełny potencjał kliniczny, zwłaszcza w praktycznym wykorzystaniu komórek regulatorowych, wciąż pozostaje niewykorzystany. Uhonorowanie tej wiedzy Noblem może więc przyczynić się do przyspieszenia prac nad nowymi metodami leczenia wielu złożonych chorób, np. nowotworowych czy chorób cywilizacyjnych.