Dlaczego papierosy mentolowe są zabronione? Szkodliwość w porównaniu z klasycznymi wersjami podstawą do wycofania ich ze sprzedaży

Papierosy aromatyzowane mentolem to amerykański wynalazek z lat 20. ubiegłego wieku, który na mocy dyrektywy Unii Europejskiej z 20 maja 2016 roku został zakazany na terenie jej państw członkowskich, a ostateczny termin wprowadzenia nowych przepisów w życie przypada właśnie w bieżącym roku.

W sprzedaży nie mogą znajdować się wyroby tytoniowe zarówno z mentolem, jak i innym środkami aromatyzującymi dodawanymi do tytoniu, bibułek, filtrów czy opakowań, a także posiadające jakikolwiek inny „patent” zmieniający ich smak.

Według dostępnych danych w 2019 roku papierosy paliło codziennie 21 proc. Polaków w wieku powyżej 15 lat, niespełna 11 proc. deklarowało rzucenie palenia, a okazjonalnie po „dymka” sięgało 1,3 proc. respondentów badania. W pierwszej z tych grup przeważali osoby w wieku 30-39 lat z niższym wykształceniem i żyjący w średniej wielkości miastach, zwłaszcza mężczyźni.

Papierosy mentolowe wybiera ok. 6 proc. regularnych palaczy, i częściej są to kobiety – w badaniu preferowało je 8,4 proc. kobiet i tylko 2,5 proc. mężczyzn.

Z badań wynika, że powodem do sięgania po wyroby tytoniowe aromatyzowane mentolem (i zawierające uwalniające go kapsułki) jest wpływ tej substancji na maskowanie gorzkiego smaku nikotyny. Istnieje też teoria nt. związku kwestii genetycznych z większą podatnością kobiet na wybór tytoniu z mentolem, które jest związana z podniesioną wrażliwością na gorzki smak.

Z analizy zachowań osób wybierających papierosy mentolowe wynika, że powodują one mniej nieprzyjemne wrażenie w gardle i przynoszą większe uczucie satysfakcji niż te klasyczne.

Niestety, w społeczeństwie panuje też błędne przekonanie, że papierosy mentolowe są mniej szkodliwe. Tymczasem są one równie zabójcze dla zdrowia, a nawet jeszcze bardziej toksyczne!

Papierosy mentolowe podobnie jak te zwykłe są przyczyną rozwoju nowotworów (nie tylko raka płuca, ale też innych narządów), chorób układu sercowo-naczyniowego i oddechowego oraz wielu innych, a także przyspieszonego starzenia się organizmu.

Mentol to składnik o miętowym aromacie i chłodzącym działaniu na skórę i błony śluzowe, co wiąże się z jego wpływem na receptory zimna przy jednoczesnym braku rzeczywistego działania chłodzącego. Wywiera przy tym efekt przeciwbólowy i hamuje aktywność neuronów stymulujących mięśnie, może więc ograniczać odruch kasłania przy wdychaniu dymu.

Mentol jako związek biologicznie czynny wchodzi w interakcje z produktami spalania tytoniu i dodatków funkcjonalnych zawartych w papierosach. Występuje naturalnie w mięcie i niektórych innych ziołach, jednak do celów przemysłowych stosowany jest związek pozyskiwany syntetycznie.

Najważniejszym powodem, dla którego wdychany aromat mentolu jest tak szkodliwy, jest wysoka zawartość związku o nazwie pulegon. W badaniach wykazano jego toksyczność dla komórek płuc i wątroby, a także działanie rakotwórcze.

Największe stężenie pulegonu, które jest co najmniej tysiąc razy większe niż w mentolowych papierosach, występuje w płynach do e-papierosów o smaku mentolu i mięty. Sprawia to, że przyjmowany wraz z parą wodną jest on ponad 1600 razy bardziej szkodliwy!

Nie istnieje jednak poziom tego związku, który byłby bezpieczne dla zdrowia. Wykazano też, że ryzyko zdrowotne związane w wdychaniem pulegonu jest co najmniej o 100 proc. większe niż w przypadku jego spożywania.

Na czym jeszcze polega niekorzystne działanie mentolu podczas wdychania w dymie papierosowym?

• utrudnia i spowalnia odtruwanie organizmu z nikotyny,
• może zmniejszać usuwanie z organizmu pochodzących z tytoniu rakotwórczych nitrozamin (TSNA) czy tlenku węgla, czyli czadu (CO), co nasila ich kumulację w ustroju,
• może zwiększać uszkodzenia komórek układu oddechowego i wątroby, doprowadzając do ich procesów rozwoju raka, jak również ich obumierania,
• sprawia, że palenie może w większym stopniu przyczyniać się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Papierosy mentolowe są przy tym częściej preferowane przez młodych ludzi sięgających po tytoń po raz pierwszy w życiu. Udowodniono, że w tej grupie powodują większe uzależnienie niż papierosy bez mentolu, przez co młodzi rzadziej rozstają się z nałogiem.

Chociaż wyroby tytoniowe z mentolem znikną z puntów sprzedaży, z pewnością będą dalej dostępne na czarnym rynku. Takie produkty stanowią jednak jeszcze większe zagrożenie dla zdrowia, ponieważ ich skład nie podlega żadnym kontrolom. Zamiast ich szukać czy próbować przejść na papierosy o tradycyjnym smaku proponujemy więc, by definitywnie rzucić palenie.

ZOBACZ: 20 maja br. w życie wchodzi zakaz sprzedaży papierosów mentolowych oraz tych z kapsułką smakową. Ekspert: Maciej Ptaszyński, Wiceprezes Polskiej Izby Handlu