Czerwonka - choroba brudnych rąk. Czym się charakteryzuje, jak się objawia i jakie ją leczyć?

Czerwonka - choroba brudnych rąk

Czerwonka to bakteryjna choroba zakaźna przewodu pokarmowego. Za jej rozwój odpowiadają bakterie pałeczki czerwonki (z rodzaju Shigella). Drobnoustrój chorobotwórczy bytuje w przewodzie pokarmowym zakażonego, skąd może przedostawać się na powierzchnie (m.in. w publicznych toaletach), do gleby lub do wody. Jako że transmisja zakażenia odbywa się drogą fekalno-oralną (Shigella przenoszona jest przez zanieczyszczone dłonie lub przedmioty), dolegliwość często określana jest jako choroba brudnych rąk. Rozprzestrzenienie bakterii następuje wraz z wydalaniem kału przez nosiciela lub osobę chorą. Zarazić się można spożywając skażony pokarm (najczęściej dotyczy to warzyw, kurzych jaj i mleka), pijąc skażoną wodę lub w niej pływając. Bakterię wywołującą chorobę mogą też przenosić niektóre owady, w tym mucha domowa (do wywołania choroby wystarczy zaledwie 10 komórek bakteryjnych).

Jak objawia się czerwonka?
Czerwonka daje pierwsze objawy zwykle już po kilku dniach od kontaktu z czynnikiem chorobotwórczym. W pierwszej fazie pojawia się gorączka. Następnie chory odczuwa dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Pojawia się jadłowstręt, ból brzucha o charakterze kurczowym, silne uczucie parcia na stolec i wodnista biegunka. Nieco rzadziej występują nudności i wymioty. W miarę rozwoju dolegliwości, chory może zaobserwować obecność śluzu i krwi w stolcu.

Inne objawy czerwonki to:

• Przyspieszony oddech.
• Przyspieszona akcja serca.
• Suchość śluzówki jamy ustnej.
• Suchość skóry.
• Ból brzucha pojawiający się pod wpływem nacisku.

Symptomy czerwonki najczęściej utrzymują się maksymalnie przez 7 dni. Po tym czasie mogą ustąpić samoistnie.

Powikłania po czerwonce

Czerwonka wywołuje ostrą biegunkę, co z kolei prowadzi do szybkiego odwodnienia organizmu. U chorego można zaobserwować ogólny stan zapalny. Wydzielane przez bakterię toksyny mogą doprowadzić do ostrej niewydolności nerek. W niektórych przypadkach dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych, rozwija się zespół hemolityczno-mocznicowy (czyli upośledzenie funkcji nerek, niedokrwistość, małopłytkowość i zaburzenia krzepnięcia krwi). Zdarza się, że w przebiegu powikłanym czerwonki, u chorego rozwija się sepsa.

Kryteria diagnostyczne przy czerwonce

Czerwonka nie może być rozpoznana na podstawie objawów klinicznych, gdyż symptomy choroby są zbliżone do stanów zapalnych przewodu pokarmowego wywołanych przez inne bakterie. Aby postawić właściwą diagnozę, lekarz zleca badania laboratoryjne kału lub wymazu z odbytu. W przypadku gdy w przebiegu choroby wystąpiła sepsa, bakterie będą obecne także we krwi. W przypadku wyizolowania rodzaju Shigella w badaniu mikrobiologicznym wykonywany jest antybiogram, celem stwierdzenia wrażliwości wyhodowanego szczepu bakterii na antybiotyki.

Ze względów epidemiologicznych, ważne jest określenie źródła zakażenia. W Polsce funkcjonuje obowiązek rejestracji choroby. W tym celu każdy przypadek zachorowania jest zgłaszany do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.

Na czym polega leczenie czerwonki?

Czerwonka podlega leczeniu antybiotykami. Równolegle z antybiotykoterapią, wdrażane jest leczenie wspomagające. Jako że dolegliwość ma charakter samoograniczający (może ustąpić samoistnie), nie każdy przypadek wymaga leczenia antybiotykami. Nie dotyczy to jednak osób starszych, niedożywionych, u których występują choroby przewlekłe lub choroby upośledzające funkcję układu immunologicznego, osób mających kontakt z żywnością i przebywających w znacznych skupiskach ludzkich (w tym nauczycieli). W praktyce okazuje się jednak, że w krajach rozwiniętych, w których choroba występuje sporadycznie, leczeniu antybiotykami podlega większość chorych, z uwagi na zdrowie publiczne. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie w warunkach szpitalnych. Dotyczy to chorych, u których doszło do znacznego odwodnienia organizmu i u których dolegliwość wykazuje przebieg powikłany.

Leczenie wspomagające polega na podawaniu choremu leków przeciwgorączkowych, przeciwbiegunkowych i na nawadnianiu organizmu, zależnie od stanu klinicznego - doustnym bądź dożylnym. Ważne jest wprowadzenie odpowiedniej diety - płynnej, lekkostrawnej. Jeżeli w przebiegu choroby wystąpiła biegunka krwotoczna, choremu nie można podawać leków przeciwgorączkowych z ibuprofenem (mogą doprowadzić do nasilenia krwawienia). W takim przypadku, gorączkę można zmniejszyć za pomocą paracetamolu. Niedopuszczalne jest przyjmowanie leków przeciwbiegunkowych, których działanie doprowadza do zahamowania perystaltyki. Mogą one doprowadzić do nagromadzenia bakterii i toksyn w przewodzie pokarmowym i w konsekwencji - do niedrożności porażennej przewodu pokarmowego (stan zagrażający życiu). Dopuszczalne jest natomiast przyjmowanie leków przeciwbiegunkowych adsorpcyjne.

Częste mycie skraca życie? O tym jak częste kąpiele wpływają na odporność dzieci: