Tym osobom zalecana jest szczepionka mpox. Wydano oficjalne polskie zalecenia dotyczące ochrony przed małpią ospą

W związku z epidemią mpox oraz ogłoszeniem tej epidemii stanem zagrożenia zdrowia publicznego, na stronach resortu zdrowia opublikowano zalecenia ministra zdrowia i konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych prof. Miłosza Parczewskiego dotyczące szczepień przeciw mpox.

Mpox to choroba zakaźna wywoływana przez MPXV (wirus ospy małpiej), który występuje w kilku wariantach, a dokładnie: kladach. Różnią się one zakaźnością, rozpowszechnieniem geograficznym i powodują zachorowania o zróżnicowanym przebiegu klinicznym. Do najgroźniejszych należy nowy wariant wirusa mpox – klad 1.

Pierwszy przypadek zakażenia kladem 1 poza Afryką zgłoszono 15 sierpnia 2024 r. w Szwecji, jednak nie odnotowano kolejnych zachorowań. Wirusa wykryto u mężczyzny, który wrócił z Afryki. Epidemiolodzy opisują odmianę mpox klad 1 jako bardziej zaraźliwą oraz groźniejszą dla zdrowia.

Szczepienia przeciw mpox (dawniej: małpia ospa, jednak WHO preferuje skrót względu na stygmatyzujący charakter oryginalnej nazwy) w oficjalnych polskich wytycznych zaleca się kilku grupom, przy czym są one dobrowolne. To przede wszystkim:

• personel medyczny opiekujący się osobami z rozpoznaniem lub podejrzeniem mpox oraz tymi, które mogły mieć kontakt z materiałem zakaźnym,
• personel laboratoriów narażonych na kontakt z wirusem, w tym pracujący z ortopoxwirusami,
• osoby oddelegowane do pracy oraz podróżujące w rejony endemiczne, czyli do Demokratycznej Republiki Konga, Burundi, Rwandy, Ugandy i Kenii.
• osoby, które miały bliski kontakt fizyczny z osobą zakażoną.

– Wytyczne dotyczące mpox są adekwatne do obecnej sytuacji. Wiemy, że wirus zagraża nam od dwóch lat, a ostatnio zagrożenie trochę się zwiększyło, bo pojawił się nowy klad, co do którego nie mamy pewności, jeżeli chodzi o jego śmiertelność, o jego zakaźność – powiedział wirusolog prof. Krzysztof Pyrć z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. – Działania proponowane w dokumencie to słuszne i racjonalne podejście. Osoby, które mogą wejść w bezpośredni kontakt z wirusem, powinny zostać jak najszybciej zaszczepione, bo u nich ryzyko zakażenia jest duże. Ryzyko dla pozostałej części populacji jest na ten moment niskie.

Za pełne szczepienie uważa się podanie dwóch dawek w odstępie 28 dni lub więcej u osób dotychczas nieszczepionych. Jak zaznaczył wirusolog, nie można obecnie mówić, że sytuacja wymaga natychmiastowego zaszczepienia populacji.

„W Polsce szczepionki te nie są dostępne do zakupienia w aptekach, a podawane są bezpośrednio w poradniach chorób zakaźnych. Za wystawienie skierowania do poradni specjalistycznej ds. chorób zakaźnych odpowiada lekarz konsultujący pacjenta podejrzanego o zakażenie mpox” – informuje portal gdziepolek.pl.

Prof. Parczewski rekomenduje ponadto monitorowanie mpox w ściekach, szczególnie w okolicy lotniska Chopina w Warszawie, przegląd zasobów laboratoriów pod kątem możliwości wykrywania mpox i różnicowania kladu (wariantów), przekazanie 20-30 proc. szczepionek z rezerw krajom Afryki, a także przygotowanie materiałów informacyjnych dla lekarzy i osób podróżujących.

Wirus małpiej ospy (MPXV) szerzy się głównie poprzez kontakty seksualne, ale także bezpośrednie bliskie kontakty domowe. Zarazić się można też pośrednio przez styczność z powierzchniami skażonymi wydzielinami chorego czy przedmiotami, które są zanieczyszczone zakaźną wydzieliną (ubrania, pościel, ręczniki). Wirus wnika do organizmu człowieka przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe.

Objawy małpiej ospy pojawiają się zwykle w ciągu 6-13 dni (do 21 dni) po zakażeniu. To gorączka powyżej 38 stopni, bóle pleców, mięśni i głowy, osłabienie, wyczerpanie, dreszcze, powiększenie węzłów chłonnych, wysypka na skórze i owrzodzenia na błonie śluzowej. W większości przypadków nasilenie objawów mpox jest łagodne lub umiarkowane, a zachorowania kończą się całkowitym wyzdrowieniem. Zakażenie może też jednak przyczynić się do powikłań takich, jak zapalenie mózgu, wtórne bakteryjne infekcje skóry lub układu pokarmowego, odwodnienie, zapalenie spojówek, zapalenie rogówki i zapalenie płuc.

Źródło: Komunikat w sprawie mpox – najważniejsze informacje Ministerstwo Zdrowia