Szampon przeciwłupieżowy – rodzaje, działanie i opinie. Co zawiera leczniczy szampon na łupież?

Postawą przy wyborze szamponu przeciwłupieżowego jest sprawdzenie jego przeznaczenia, czyli rodzaju łupieżu, który zwalcza. Wybrane szampony mają więcej niż jedną substancję czynną i mogą zwalczać na przykład dwa różne rodzaje łupieżu.
Łupież to choroba dermatologiczna wywoływana przez drożdżaki (grzyby drożdżopodobne) z rodziny Pityrosporum ovale. Te mikroorganizmy żyją na skórze głowy człowieka (skalpie) i w sprzyjających warunkach namnażają się, wywołując stan chorobowy nazywany popularnie łupieżem.

Łupież objawia się obfitym i łuskowatym złuszczeniem naskórka. Spowodowane jest to przyspieszeniem naturalnego procesu złuszczania naskórka skalpu. Fizjologiczny proces złuszczania i odnowy komórek naskórka wynosi około 28 dni, u osób z łupieżem proces ten przyspiesza nawet 2–3-krotnie, skracając się do 7–15 dni. Wyróżnia się trzy typy choroby:

• łupież tłusty,
• łupież suchy,
• łupież pstry.

Łupież tłusty powstaje na skórze tłustej, ze skłonnością do łojotoku. Nadmiar łoju stwarza dogodne dla rozwoju drożdżaków warunki beztlenowe, które zaczynają się namnażać i wytwarzać odchody, które powodują stan zapalny. Naskórek głowy zaczyna swędzieć i łuszczyć się, a na ubraniu pojawiają się oderwane od skóry głowy płatki o żółtawym zabarwieniu.

Łupież suchy powstaje na skórze głowy osób, które są szczególnie wrażliwe na obecność drożdżaków Pityrosporum ovale. Przyczyną suchego łupieżu mogą być źle dobrane kosmetyki do pielęgnacji włosów, które powodują nadmierne wysuszenie skalpu. Szampony o chemicznym, dalekim od naturalnego składzie, w którym znajdują liczne substancje zapachowe, związki pianotwórcze, silne detergenty, parabeny i barwniki, powodują podrażnienie skóry głowy. W wyniku tego pojawia się przewlekły stan zapalny, prowadzący do łuszczenia się naskórka skalpu.

Łupież pstry to choroba wywołana przez drożdżaki Pityriasis versicolor. Zmiany o charakterze łojotoku pojawiają się na skórze klatki piersiowej i karku, rzadziej na twarzy. Mogą objąć także owłosioną skórę głowy.

Szampon przeciwłupieżowy powinien zawierać substancje o działaniu grzybobójczym ukierunkowanym na drożdżaki z rodziny Pityrosporum ovale np. ketokonazol. Szampon na łupież powinien mieć w składzie również inne związki o działaniu hamującym rozwój mikroorganizmów. Składnikami o takim działaniu są:

• pirytonian cynku – łagodzi swędzenie i zaczerwienienie, hamuje podziały komórkowe i spowalnia procesy rogowacenia naskórka,
• siarczan selenu – ma podobne działanie do pirytonianu cynku. Ma działanie hamujące rozwój Pityrosporum ovale, drożdżaków odpowiedzialnych za rozwój łupieżu,
• piroktolanina – wspomagająca działanie pozostałych substancji.

Pożądanymi składnikami szamponu przeciwłupieżowego są także związki o działaniu łagodzącym i nawilżającym w postaci gliceryny, pantenolu i allantoiny. Korzystnym pierwiastkiem w szamponie przeciwłupieżowym jest siarka, która reguluje produkcję i wydzielanie łoju. Szampony przeciwłupieżowe często zawierają także kwas salicylowy, który powoduje złuszczanie naskórka, dzięki czemu substancje lecznicze łatwiej są wchłaniane w głębsze warstwy skóry głowy. Niestety kwas salicylowy może nadmiernie wysuszyć skórę głowy, dlatego stosując szampon przeciwłupieżowy, który go zawiera, należy obserwować indywidualne reakcje skóry.

Szampon przeciwłupieżowy zaleca się stosować przez minimum trzy tygodnie. Wskazane jest mycie nim skóry głowy co trzeci dzień, dlatego osobom z przetłuszczającymi się włosami, które muszą myć włosy częściej, poleca się używać szamponu leczniczego zamiennie z innym łagodnym szamponem oczyszczającym. W jego składzie nie powinno być silnych substancji myjących (SLES i SLS), konserwantów, silikonów i parabenów.

Szampon przeciwłupieżowy leczniczy należy wcierać w skórę głowy, aż do wytworzenia piany, a następnie pozostawić go na skórze głowy i włosach na około 5 minut. W tym czasie substancje o działaniu przeciwdrożdżakowym mają szansę spełnić swoje funkcje. W przypadku łupieżu pstrego szampon z ketokonazolem stosuje się raz na dobę przez 5 dni, w przypadku łupieżu tłustego i łojotokowego zapalenia skóry stosuje się go dwa razy w tygodniu przez 2-4 tygodnie.

W drogeriach i aptekach można dobrać też szampon przeciwłupieżowy dla dzieci. Dobry preparat powinien być łagodny i nie podrażniać skóry głowy dziecka oraz nie powodować łzawienia podczas mycia głowy.

Szampon na łupież suchy powinien mieć odczyn lekko kwaśny wynoszący (pH 5,5). Jeśli problem łuszczącego się naskórka jest spowodowany używaniem nieodpowiednich kosmetyków, można najpierw kilka razy umyć włosy łagodnym szamponem bez konserwantów i silikonów – w niektórych przypadkach jest to wystarczająca kuracja. Warunkiem jest konsekwentna zmiana dotychczasowych kosmetyków do pielęgnacji, które nie zawierają agresywnie działających substancji, powodujących łupież suchy.

Jeśli łupież suchy spowodowany jest nadwrażliwością na drożdżaki Pityrosporum ovale, należy zastosować szampon leczniczy przeznaczony do łupieżu suchego. Czasami po jego użyciu łupież nasila się – świadczy to o skuteczności preparatu i nie należy go odstawiać. W przypadku gdy schorzenie nie ustąpi po kilkakrotnym zastosowaniu leczniczego szamponu przeciwłupieżowego, należy zmienić produkt na zawierający inne substancje o działaniu aktywnym, a najlepiej udać się z wizytą do lekarza dermatologa.

Szampon na łupież tłusty zawiera oprócz substancji grzybobójczych, także składniki regulujące produkcję sebum (łoju), które jest pożywką dla Pityrosporum ovale. Szampon przeciwłupieżowy skuteczny w leczeniu łupieżu tłustego powinien także redukować świąd skóry, mieć działanie przeciwzapalne, łagodzące i regulujące rogowacenie naskórka.

Szampony przeciwłupieżowe dostępne w drogeriach często zawierają dodatkowe substancje pielęgnujące i przywracające równowagę skóry głowy. Wymienionymi związkami są:

• odbudowujące proteiny pszenicy,
• odżywiające witaminy,
• nawilżająca gliceryna,
• zmiękczający mocznik,
• odświeżający i przeciwbakteryjny olejek z drzewa herbacianego,
• regulujące wydzielanie sebum kora dębu lub pokrzywa.

Szampony na łupież mają różne opinie, zależnie od producenta i od tego, czy zostały właściwie dobrane do rodzaju dolegliwości. Wiele niezadowolonych osób wydaje negatywną opinię w wyniku nieodpowiedniego doboru preparatu. Właśnie dlatego warto najpierw odwiedzić dermatologa, by specjalista określił, z jakiego typu łupieżem mamy do czynienia.

W drogeriach i aptekach dostępne są szampony przeciwłupieżowe dla mężczyzn, do włosów farbowanych, dla dzieci i inne. Ważne jest jednak, by szampon skutecznie zwalczał dany typ łupieżu i był odpowiednio dobrany do typu włosów. Nie powinien też powodować dodatkowych podrażnień – jest to szczególnie ważne przy szamponie na łupież suchy.

Łupież jest niestety schorzeniem nawracającym, szczególnie przy skórze łojotokowej. W takim przypadku szampon przeciwłupieżowy może okazać się nieskutecznym remedium na łupież. Należy wówczas zgłosić się do dermatologa, który przepisze doustne leki przeciwgrzybicze oraz wypisze receptę na preparat leczniczy do przemywania skóry głowy – zazwyczaj zawiera on kwas salicylowy i słaby steryd.

Dodatkowo można myć włosy szamponem dziegciowym, który skutecznie hamuje produkcję łoju i ogranicza w ten sposób namnażanie się drożdżaków powodujących łupież. Wbrew obiegowej opinii szampon przeciwłupieżowy nie rozjaśnia włosów, natomiast w przypadku włosów farbowanych może przyspieszyć zmywanie się koloru.

Źródło:
Co nowego w etiologii i terapii łojotokowego zapalenia skóry, Aleksandra Buczek, Dominika Wcisło-Dziadecka, Katarzyna Sierant, Ligia Brzezińska-Wcisło