Obrzezanie mężczyzn - na czym polega i czy jest bezpieczne?

Na czym polega obrzezanie?

Obrzezanie to zabieg medyczny lub kulturowy, polegający na usunięciu całości lub części napletka. W wielu kulturach stanowi religijny lub społeczny wymóg. Obrzezanie przeprowadza się u około 30 proc. mężczyzn na całym świecie. Ze względu na medyczne wskazania (stulejka, profilaktyka chorób przenoszonych drogą płciową) obrzezanie mężczyzn wykonuje się w klinikach, pod opieką lekarzy i w sterylnych warunkach.

Obrzezanie jako kwestia kulturowa

Obrzezanie to jeden z częstszych zabiegów rytualnych, wykonywanych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. W Europie nie wykonuje się go zbyt często, jednak w innych rejonach świata jest to wymóg i warunek funkcjonowania w danej kulturze i społeczeństwie. Obrzezanie mężczyzn obowiązuje między innymi w judaizmie. Napletek usuwa się chłopcom w ósmym dniu po narodzinach, rytualnie przyjmując ich do społeczności. Z kolei w krajach islamskich dokonuje się obrzezania chłopców w 14. roku życia, choć taki bezpośredni nakaz nie widnieje w Koranie. Obrzezanie jako jeden z elementów rytuałów inicjacji i przejścia jest także popularne w krajach afrykańskich.

Medyczne wskazania do obrzezania

Medyczna, mało znana nazwa obrzezania to „cyrkumcyzja”. Najczęstszym medycznym wskazaniem do wykonania zabiegu jest stulejka, czyli zwężenie skóry na żołędzi penisa. Stulejka jest dolegliwością sprzyjającą infekcjom intymnym, powodującą problemy z oddawaniem moczu, utrudniającą lub uniemożliwiającą współżycie seksualne. Obrzezany członek odzyskuje pełną sprawność. Nieco rzadszym wskazaniem do wykonania zabiegu są też inne wady w budowie skóry na żołędzi – zbyt długi i luźny napletek lub krótkie wędzidełko napletkowe. Niekiedy wykonuje się obrzezanie u pacjentów cierpiących na zapalenie żołędzi.

Narodowy Fundusz Zdrowia podaje, że rocznie w Polsce wykonuje się około 13 500 zabiegów obrzezania ze wskazań medycznych.

Obrzezanie mężczyzn a zapobieganie chorobom

Obrzezanie pozwala ograniczyć ryzyko zachorowania na niektóre choroby przenoszone drogą płciową. W 2010 r. przeprowadzono akcję dobrowolnego obrzezania dla mężczyzn w krajach, gdzie występuje największe zagrożenie wirusem HIV i zachorowalność na AIDS. Według ówczesnych badań obrzezanie zmniejsza o 30-50 proc. ryzyko zarażenia się wirusem HIV w trakcie stosunku. Także kobiety współżyjące z obrzezanymi pacjentami są o 30 proc. mniej narażone na zakażenie wysokoonkogennym wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). To działanie ochronne dotyczy również samych obrzezanych mężczyzn. Badania wykazują, że obrzezanie obniża znacząco ryzyko zachorowania na rzadki rodzaj nowotworu – raka prącia.

Nie do końca jasne jest, w jaki sposób obrzezanie miałoby chronić przed HIV. Na ten mechanizm może składać się wiele zjawisk, w tym:

• Zmniejszenie liczności i różnorodności bakterii, które żyją pod napletkiem, a przez to mniejsze obciążenie układu odpornościowego.
• Usunięcie napletka wiąże się z usunięciem budujących go komórek - a są to komórki często atakowane przez HIV.
• Obrzezanie zmniejsza częstotliwość zakażeń HPV oraz rzęsistkiem pochwowym, a oba te drobnoustroje sprzyjają zakażeniu HIV.
• Napletek powoduje dłuższe zatrzymywanie zawierającej wirus HIV wydzieliny przy skórze.

Badania dotyczące działania ochronnego obrzezania były też poddawane wielokrotnym weryfikacjom. Wyniki bywały sprzeczne i niejasne, dlatego dziś nie przypisuje się obrzezaniu aż tak ogromnych zasług w profilaktyce zakażeń HIV, jak po pierwszych dotyczących tego zagadnienia badaniach.

Fatina Abdrabboh - przewodnicząca amerykańskiej Muzułmańskiej Wspólnoty Adwokackiej o obrzezaniu:

Zabieg obrzezania - jak przebiega?

Obrzezanie ze wskazań zdrowotnych przeprowadza lekarz urolog. Zabieg, w zależności od tego, jak wiele napletka jest usuwane, trwa od 45 do 70 minut. Istnieje wiele technik obrzezania, od obrzezania częściowego do pełnego. Ze względu na odległość nacięcia skóry od żołędzi techniki dzieli się na high i low. Ze względu na ilość usuniętego napletka istnieją techniki obrzezania tight i loose. Także z urologicznego punktu widzenia wyróżnia się trzy odmienne techniki obrzezania: dorsal slit, shield and clamp oraz excision. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym (zalecane) lub ogólnym. Nie stosuje się leków znieczulających, które obkurczają naczynia, ze względu na ryzyko martwicy i konieczności amputacji penisa. Obrzezanie niemowląt jest zabiegiem najprostszym i bardzo bezpiecznym. Proces gojenia zachodzi szybciej, a mniejsze unaczynienie penisa sprawia, że ryzyko krwotoku znacznie maleje.

Następstwa zdrowotne obrzezania

Wśród korzyści, jakie niesie ze sobą obrzezanie, można wymienić łatwiejsze zachowanie higieny osobistej, zmniejszone ryzyko zachorowania na niektóre choroby przenoszone drogą płciową, a jeśli obrzezanie zostało wykonane z powodu infekcji czy stulejki – całkowite pozbycie się dolegliwości. Po obrzezaniu skóra żołędzi nieco twardnieje i nabiera odporności na bodźce dotykowe, co przekłada się dodatnio na długość stosunku seksualnego.

Z kolei do rzadkich w krajach rozwiniętych powikłań po zabiegu należą zrośnięcie się napletka z żołędzią, a także zwężenie ujścia cewki moczowej. Groźne i poważne powikłania (rozległe krwotoki, zaburzenia funkcji seksualnych) zdarzają się częściej po zabiegach rytualnych, wykonywanych bez zachowania dostatecznych standardów higieny. U niektórych mężczyzn zabieg obrzezania może skutkować zmniejszeniem satysfakcji z życia seksualnego, przedwczesnymi wytryskami, problemami z osiągnięciem orgazmu.

Obrzezanie kobiet

W 28 krajach afrykańskich dokonuje się też rytualnego obrzezania dziewczynek. Rytualne obrzezanie kobiet od lat 70. XX wieku jest określane jako okaleczanie narządów płciowych, przez co odbywa się w warunkach mało higienicznych, przy użyciu nieodpowiednich narzędzi. W tym przypadku brak jest jakichkolwiek wskazań medycznych, a obrzezane dziewczynki bardzo cierpią (zarówno podczas zabiegu, jak i przez całe życie po nim) i często umierają z powodu licznych powikłań.