Czad – objawy zatrucia, pierwsza pomoc i zapobieganie. Czym może grozić zatrucie tlenkiem węgla?

Czad, czyli tlenek węgla

Tlenek węgla to silnie trujący gaz, którego nie widać ani nie czuć. Jest nieco mniej gęsty, niż powietrze, dlatego bardzo łatwo się z nim miesza. Czad wykazuje wysoki stopień powinowactwa do hemoglobiny, zawartej w czerwonych krwinkach. Wiąże się z nią 210 razy łatwiej niż tlen i o wiele trwalej. Zamiast oksyhemoglobiny powstaje wtedy karboksyhemoglobina, która jest transportowana do płuc. W ten sposób dochodzi do niedotlenienia organizmu. Wiele przypadków zatrucia czadem kończy się śmiercią lub poważnymi zmianami w mózgu.

Czad wytwarza się, gdy w środowisku spalania paliw (drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy) brakuje tlenu, niezbędnego do zajścia procesu pełnego spalania. Źródłem czadu najczęściej bywają kominki, kuchnie węglowe, piece węglowe, gazowe i olejowe, gazowe podgrzewacze wody.

Czynniki ryzyka zatrucia czadem

Do niepełnego spalania i wydzielania czadu dochodzi, gdy:

• Przewód kominowy jest zapchany lub nieszczelny.
• Brakuje dopływu zewnętrznego powietrza do urządzenia, w którym zachodzi spalanie.
• Palnik gazowy jest zużyty lub źle wyregulowany.
• W domu nie ma odpowiedniej liczby otworów wentylacyjnych, kratki są pozaklejane, a okna pozamykane szczelnie przez większość czasu.
• Zaniedbuje się regularną kontrolę drożności przewodów kominowych i wentylacyjnych.

Objawy zatrucia czadem

Zatrucie czadem jest bardzo niebezpieczne dla wszystkich osób przebywających w budynku. Gaz jest niewyczuwalny dla człowieka, a zatrucie postępuje bardzo szybko. Pierwsze obawy zatrucia tlenkiem węgla to:

• Zawroty głowy.
• Mdłości i wymioty.
• Poczucie osłabienia.
• Wraz z narastaniem stężenia czadu we krwi pojawiają się:
• Nasilający się ból głowy.
• Senność i zaburzenia świadomości.
• Zaburzenia równowagi.
• Przyspieszenie oddechu i akcji serca.
• Trudności z oddychaniem.
• Drgawki.
• Utrata przytomności.

Występujące w wyniku zatrucia tlenkiem węgla skutki to między innymi nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność krążeniową oraz śmierć (wdychanie powietrza o zawartości objętościowej 0,16% powoduje zgon po ok. dwóch godzinach).

Zatrucie tlenkiem węgla – pierwsza pomoc

Stopniowe zatruwanie czadem powoduje uczucie znużenia, zmęczenia i apatii. To sprawia, że osoba przebywająca w zaczadzonym pomieszczeniu często nie podejmuje działań, by się z niego wydostać. Po jakimś czasie traci przytomność i nadal wdycha tlenek węgla.

Pierwsza pomoc udzielana osobie zatrutej czadem obejmuje:

1. Zapewnienie dopływu świeżego powietrza, najlepiej wyniesienie osoby poszkodowanej na zewnątrz.
2. Wykonanie telefonu na pogotowie ratunkowe (999) i straż pożarną (998) lub na numer alarmowy (112).
3. Jeśli poszkodowany po znalezieniu się na świeżym powietrzu nie oddycha, należy od razu przystąpić do podstawowej resuscytacji krążeniowo-oddechowej (30 uciśnięć klatki piersiowej w okolicy mostka, 2 wdechy) i kontynuować ją aż do odzyskania oddechu lub przyjazdu pogotowia.

Zapobieganie zatruciom – czujnik czadu

Istnieje kilka prostych zasad, które pozwalają zminimalizować ryzyko zatrucia czadem. W domu, gdzie korzysta się z kominka, pieca na dowolny opał lub kuchni węglowe, warto zainstalować w czujniki czadu, ostrzegające mieszkańców po wykryciu go w powietrzu. Detektor tlenku węgla to niewielki koszt, a może ocalić życie. Oprócz tego należy:

• Pilnować okresowych przeglądów (co najmniej raz w roku) instalacji wentylacyjnej, przewodów kominowych i regularnie je czyścić.
• Zapewnić dostęp świeżego powietrza do paleniska.
• Kontrolować szczelność i drożność przewodów spalinowych, a w razie potrzeby wymieniać je na nowe.
• Nie zasłaniać kratek wentylacyjnych,
• Często wietrzyć pomieszczenia.

Instalacja czujnika czadu: