Spis treści
Czad, czyli tlenek węgla
Tlenek węgla to silnie trujący gaz, którego nie widać ani nie czuć. Jest nieco mniej gęsty, niż powietrze, dlatego bardzo łatwo się z nim miesza. Czad wykazuje wysoki stopień powinowactwa do hemoglobiny, zawartej w czerwonych krwinkach. Wiąże się z nią 210 razy łatwiej niż tlen i o wiele trwalej. Zamiast oksyhemoglobiny powstaje wtedy karboksyhemoglobina, która jest transportowana do płuc. W ten sposób dochodzi do niedotlenienia organizmu. Wiele przypadków zatrucia czadem kończy się śmiercią lub poważnymi zmianami w mózgu.
Czad wytwarza się, gdy w środowisku spalania paliw (drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy) brakuje tlenu, niezbędnego do zajścia procesu pełnego spalania. Źródłem czadu najczęściej bywają kominki, kuchnie węglowe, piece węglowe, gazowe i olejowe, gazowe podgrzewacze wody.
Czynniki ryzyka zatrucia czadem
Do niepełnego spalania i wydzielania czadu dochodzi, gdy:
- Przewód kominowy jest zapchany lub nieszczelny.
- Brakuje dopływu zewnętrznego powietrza do urządzenia, w którym zachodzi spalanie.
- Palnik gazowy jest zużyty lub źle wyregulowany.
- W domu nie ma odpowiedniej liczby otworów wentylacyjnych, kratki są pozaklejane, a okna pozamykane szczelnie przez większość czasu.
- Zaniedbuje się regularną kontrolę drożności przewodów kominowych i wentylacyjnych.
Objawy zatrucia czadem
Zatrucie czadem jest bardzo niebezpieczne dla wszystkich osób przebywających w budynku. Gaz jest niewyczuwalny dla człowieka, a zatrucie postępuje bardzo szybko. Pierwsze obawy zatrucia tlenkiem węgla to:
- Zawroty głowy.
- Mdłości i wymioty.
- Poczucie osłabienia.
- Wraz z narastaniem stężenia czadu we krwi pojawiają się:
- Nasilający się ból głowy.
- Senność i zaburzenia świadomości.
- Zaburzenia równowagi.
- Przyspieszenie oddechu i akcji serca.
- Trudności z oddychaniem.
- Drgawki.
- Utrata przytomności.
Sprawdź: Czadu nie wyczujesz, kiedy będzie cię zabijał. Jak się chronić?
Występujące w wyniku zatrucia tlenkiem węgla skutki to między innymi nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność krążeniową oraz śmierć (wdychanie powietrza o zawartości objętościowej 0,16% powoduje zgon po ok. dwóch godzinach).
Zatrucie tlenkiem węgla – pierwsza pomoc
Stopniowe zatruwanie czadem powoduje uczucie znużenia, zmęczenia i apatii. To sprawia, że osoba przebywająca w zaczadzonym pomieszczeniu często nie podejmuje działań, by się z niego wydostać. Po jakimś czasie traci przytomność i nadal wdycha tlenek węgla.
Pierwsza pomoc udzielana osobie zatrutej czadem obejmuje:
- Zapewnienie dopływu świeżego powietrza, najlepiej wyniesienie osoby poszkodowanej na zewnątrz.
- Wykonanie telefonu na pogotowie ratunkowe (999) i straż pożarną (998) lub na numer alarmowy (112).
- Jeśli poszkodowany po znalezieniu się na świeżym powietrzu nie oddycha, należy od razu przystąpić do podstawowej resuscytacji krążeniowo-oddechowej (30 uciśnięć klatki piersiowej w okolicy mostka, 2 wdechy) i kontynuować ją aż do odzyskania oddechu lub przyjazdu pogotowia.
Zapobieganie zatruciom – czujnik czadu
Istnieje kilka prostych zasad, które pozwalają zminimalizować ryzyko zatrucia czadem. W domu, gdzie korzysta się z kominka, pieca na dowolny opał lub kuchni węglowe, warto zainstalować w czujniki czadu, ostrzegające mieszkańców po wykryciu go w powietrzu. Detektor tlenku węgla to niewielki koszt, a może ocalić życie. Oprócz tego należy:
- Pilnować okresowych przeglądów (co najmniej raz w roku) instalacji wentylacyjnej, przewodów kominowych i regularnie je czyścić.
- Zapewnić dostęp świeżego powietrza do paleniska.
- Kontrolować szczelność i drożność przewodów spalinowych, a w razie potrzeby wymieniać je na nowe.
- Nie zasłaniać kratek wentylacyjnych,
- Często wietrzyć pomieszczenia.
Zobacz też:
