„Zdrowy człowiek ma wiele życzeń, chory tylko jedno”. 60-latek uznany za „wyleczonego” z wirusa HIV

60-letni mężczyzna z Niemiec został uznany za „wolnego” od wirusa HIV po rewolucyjnej terapii komórkami macierzystymi. Pacjent, który chce pozostać anonimowy, jest siódmą „wyleczoną” osobą. Mężczyzna chorował też na ostrą białaczkę szpikową. W październiku 2015 r. poddał się przeszczepowi szpiku kostnego.

Nowy przypadek „wyleczenia” z HIV został ogłoszony przed 25. międzynarodową konferencją na temat AIDS w Monachium. Naukowcy mają nadzieję, że przypadek tego pacjenta przybliży ich do znalezienia uniwersalnego lekarstwa.

„Kolejny pacjent z Berlina”, bo tak został nazwany przez lekarzy przez chęć pozostania anonimowym, jest drugą osobą leczącą się w stolicy Niemiec, która została uznana za wolną od wirusa HIV po zastosowaniu terapii komórkami macierzystymi. Pierwszym był Timothy Ray Brown, który również chorował na białaczkę i przeszedł przez podobną metodę leczenia w 2007 i 2008 r. Zmarł na raka w 2020 r.

– Zdrowy człowiek ma wiele życzeń, chory tylko jedno – powiedział 60-latek.

Jak szacuje WHO, obecnie na świecie żyje ok. 40 mln osób z wirusem HIV. HIV to wirus, który uszkadza układ odpornościowy. Nieleczony atakuje i zabija komórki odpornościowe (limfocyty T).

HIV jest przenoszony przez płyny ustrojowe, takie jak:

• krew,

• nasienie,

• płyny z pochwy i odbytu,

• mleko matki.

Informacja o długotrwałej remisji HIV u niemieckiego pacjenta z Berlina została ogłoszona przed 25. Międzynarodową Konferencją AIDS w Monachium. Mężczyzna dowiedział się, że ma HIV w 2009 r. W 2015 r. miał przeszczep szpiku kostnego. Pod koniec 2018 r. przestał przyjmować leki antyretrowirusowe, które zmniejszają ilość wirusa HIV we krwi. Niecałe sześć lat później wydaje się, że „kolejny pacjent z Berlina” jest wolny nie tylko od wirusa HIV, ale także od raka. Z informacji podanych przez Szpital Uniwersytecki Charite wynika, że pacjent „czuje się dobrze i jest entuzjastycznie nastawiony do udziału w naszych badaniach”

Sharon Lewin, prezes Międzynarodowego Towarzystwa AIDS, mówi, że naukowcy wahają się przed użyciem słowa „wyleczenie”, ponieważ nie jest jasne, jak długo muszą obserwować takie przypadki. Jednak, jak powiedziała na konferencji prasowej, ponad pięć lat remisji oznacza, że mężczyzna „byłby bliski” uznania go za wyleczonego.

– Istnieje istotna różnica między przypadkiem mężczyzny a innymi pacjentami z HIV, którzy osiągnęli długotrwałą remisję – powiedziała Sharon Lewin.

Wszyscy poprzedni pacjenci otrzymali komórki macierzyste od dawców z rzadką mutacją, w której brakowało części ich genu CCR5. Blokowało to HIV przed wnikaniem do komórek ich ciała.

– Dawcy ci odziedziczyli dwie kopie zmutowanego genu CCR5 – po jednej od każdego z rodziców – co czyniło ich „zasadniczo odpornymi” na HIV – tłumaczyła Lewin.

W przypadku drugiego pacjenta z Berlina zastosowano komórki macierzyste od dawcy, który odziedziczył tylko jedną kopię zmutowanego genu. To ważne, ponieważ ok. 15 proc. osób pochodzenia europejskiego ma jedną zmutowaną kopię, a dwie tylko 1 proc. Daje to nadzieję na większą potencjalną pulę dawców.

To jednak nie wszystko. Nowy przypadek z Berlina jest również „obiecujący” dla szerszych poszukiwań leku na HIV, który będzie skuteczny dla wszystkich pacjentów.

– Sugeruje to bowiem, że nie trzeba pozbywać się każdego pojedynczego fragmentu CCR5, aby terapia genowa zadziałała – dodała.

Pierwszych kilka tygodni po zarażeniu się wirusem HIV nazywane jest fazą ostrego zakażenia. W tym czasie wirus szybko się rozmnaża, a układ odpornościowy danej osoby reaguje, wytwarzając przeciwciała HIV. Niektóre osoby początkowo mogą nie mieć żadnych objawów, choć zazwyczaj występują objawy grypopodobne, które przez to można łatwo zignorować.

Objawy HIV obejmują zazwyczaj:

• ból gardła,

• gorączkę,

• dreszcze,

• ogólne bóle i dolegliwości bólowe,

• ból głowy,

• nudności,

• rozstrój żołądka,

• wysypkę na całym ciele (która trwa od jednego do dwóch tygodni),

• obrzęk węzłów chłonnych.

Po tym czasie HIV może nie powodować żadnych objawów, ale wirus nadal uszkadza układ odpornościowy.

Niektóre osoby doświadczają utraty wagi, nocnych potów, pleśniawek w jamie ustnej, nasilenia opryszczki czy zmęczenia.

Chociaż nie ma lekarstwa na HIV, to istnieją bardzo skuteczne metody leczenia, które umożliwiają większości osób z wirusem długie i zdrowe życie. Leki zmniejszają obecnie ilość wirusa w organizmie do poziomu niewykrywalnego. Oznacza, że nie może on być przenoszony.

– Im dłużej obserwujemy te remisje HIV bez żadnej terapii HIV, tym większą pewność możemy uzyskać, że prawdopodobnie widzimy przypadek, w którym naprawdę wyeliminowaliśmy cały kompetentny HIV – powiedział dr Christian Gaebler, lekarz ze Szpitala Uniwersyteckiego Charite.

Do tej pory znanych jest siedmioro pacjentów „wyleczonych” z HIV:

1. Timothy Ray Brown – czyli „pacjent z Berlina”. Mężczyzna chorował na białaczkę i przeszedł dwa przeszczepy komórek macierzystych w 2007 i 2008 r.

2. Adam Castillejo – nazywany „pacjentem z Londynu”. W 2016 r. miał przeszczep szpiku kostnego z powodu chłoniaka.

3. Marc Franke – inaczej „pacjent z Dusseldorfu”. Mężczyzna przeszedł przeszczep komórek macierzystych w 2013 r. w celu leczenia białaczki.

4. Paul Edmonds – znany również jako „pacjent Miasta Nadziei”. Przeszedł przeszczep komórek macierzystych w 2019 r.

5. „Pacjentka z Nowego Jorku” – pierwsza kobieta, która otrzymała przeszczep komórek macierzystych w 2017 r. w celu leczenia białaczki.

6. „Pacjent z Genewy” - męzczyzna z rakiem krwi, który przeszedł przeszczep komórek macierzystych w 2018 r.

7. „Drugi pacjent z Berlina” – anonimowy pacjent z Niemiec, który cierpiał na ostrą białaczkę szpikową. W październiku 2015 r. przeszedł zabieg przeszczepu szpiku kostnego.

Źródła:

• Team from Charité succeeds again in apparently fully eliminating HIV from a patient’s body Charité – Universitätsmedizin Berlin

• World's seventh HIV cure case following stem cell transplant among scientific highlights at AIDS 2024 International AIDS Society

• HIV and AIDS Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)