W reklamach nie zobaczysz już aktorów przebranych za lekarzy. Co jeszcze się zmieni? To warto wiedzieć na temat ustawy o wyrobach medycznych

Według obowiązujących od 2010 r. przepisów dotyczących reklam leków istnieje zakaz wykorzystywania wizerunku czy zaleceń osób znanych, naukowców, lekarzy czy farmaceutów albo aktorów, którzy odgrywają ich role. Koncerny farmaceutyczne unikały jednak tych restrykcji, oznaczając swój produkt jako „wyrób medyczny”.

Podpisana pod koniec kwietnia przez Prezydenta RP ustawa o wyrobach medycznych, która wejdzie w życie już 26 maja 2022 r., po raz pierwszy reguluje zasady dotyczące reklam wyrobów medycznych.

Zobacz także: Zakaz udawania lekarza w reklamie „to zmiana w dobrym kierunku”. Reklama nie może wprowadzać w błąd i oszukiwać pacjenta

W Polsce od 2010 roku obowiązuje ustawa zakazująca reklamowania leków przez lekarzy lub farmaceutów oraz aktorów odgrywających ich role. Pomimo tego wiele produktów farmaceutycznych, takich jak syropy na kaszel czy tabletki na ból gardła, nadal było promowane w reklamach telewizyjnych, internetowych czy na bilbordach przez osoby w białych kitlach, siedzące za biurkiem w gabinecie lekarskim lub stojące za apteczną ladą.

Taka sytuacja wynikała z oznaczenia produktu jako „wyrób medyczny”, a nie jako lek. Dzięki temu możliwe było reklamowanie preparatu jako wyrobu polecanego przez służbę zdrowia.

Zmienia to ustawa z 7 kwietnia 2022 r. o wyrobach medycznych, która dostosowuje polski rynek do regulacji unijnych. Wejdzie ona w życie już 26 maja br., ale regulacje dotyczące reklamowania wyrobów medycznych zaczną obowiązywać 1 stycznia 2023 r. Jak czytamy w treści ustawy:

Reklama wyrobu kierowana do publicznej wiadomości nie może:

1. wykorzystywać wizerunku osób wykonujących zawody medyczne lub podających się za takie osoby lub przedstawiać osób prezentujących wyrób w sposób sugerujący, że wykonują taki zawód;
2. zawierać bezpośredniego wezwania dzieci do nabycia reklamowanych wyrobów lub do nakłonienia rodziców lub innych osób dorosłych do kupienia im reklamowanych wyrobów;
3. dotyczyć wyrobów przeznaczonych do używania przez użytkowników innych niż laicy.

Ostatni punkt przytoczony powyżej zakazuje reklamowania produktów przeznaczonych np. dla personelu medycznego, używanych w szpitalach czy placówkach medycznych. Stosowanie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, takich jak pipety czy soczewki, regulują inne artykuły ustawy. Część dotycząca reklam wyrobów medycznych obejmuje osoby niezwiązane bezpośrednio z medycyną.

Reklama wyrobu kierowana do publicznej wiadomości musi być sformułowana w sposób zrozumiały dla laika. Wymóg ten dotyczy również sformułowań medycznych i naukowych oraz przywoływania w reklamie badań naukowych, opinii, literatury lub opracowań naukowych i innych materiałów skierowanych do użytkowników innych niż laicy – czytamy w rozporządzeniu.

Ustawa reguluje również inne działania reklamowe, które są związane m.in. z działalnością influencerów promujących bez żadnych ograniczeń różnego rodzaju wyroby medyczne, takie jak suplementy diety czy produkty higieniczne.

Przepisy dotyczące reklamy wyrobów medycznych stosuje się również do:

• reklamy działalności gospodarczej za pomocą danego produktu,
• prezentowania wyrobów w czasie spotkań, których celem jest zachęcanie do nabywania wyrobów,
• kierowania do publicznej wiadomości opinii użytkowników wyrobów, jeżeli otrzymują z tego tytułu korzyści,
• prezentowania wyrobów w czasie wydarzeń,
• przekazywania próbek w celu promocji wyrobów.

Również Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) opracowuje wytyczne dla influencerów, które będą zawierać wskazówki dotyczące form współpracy komercyjnej w sieci i zasady oznaczania przez nich treści reklamowych – tak, aby ich followersi mieli świadomość, że czytają tekst komercyjny, a nie subiektywną opinię danej osoby.

UOKiK pod koniec września wszczął postępowanie w sprawie nałożenia kary m.in. na Julię „Maffashion” Kuczyńską czy Marcina Dubiela za nieoznaczenie przez influencerów materiałów promujących produkty jako reklama, co mogło wprowadzić użytkowników w błąd.