Toksyczna moda w sieci. Lekarze: to może być śmiertelne!

Muchomory intrygują swoim wyglądem od stuleci, przyciągają wzrok, a niektórych zachęcają do... ich spożywania. Od lat niebezpieczny trend na jedzenie muchomorów pojawia się w mediach społecznościowych i jest propagowany przez użytkowników i influencerów, którzy zachęcają do jedzenia tego grzyba w postaci suszonej, sproszkowanej lub w formie nalewki. Jednak muchomor czerwony spożywany w każdej postaci i każdej ilości jest groźny dla zdrowia, a nawet życia!

Zwolenicy tego trendu często twierdzą, że muchomor czerwony, w tym kontekście zwany także pieszczotliwie „amanitką”, ma właściwości „lecznicze” i ich zdaniem „pomaga” m.in. w łagodzeniu bólu, leczeniu stanów zapalnych czy „przywróceniu kontaktu z ciałem”.

Tłumaczą oni, że suszenie ma neutralizować część toksyn i zmieniać zawarty w grzybie kwas ibotenowy w substancję psychoaktywną – muscymol. W ten sposób część osób dąży do osiągnięcia stanu odmiennej świadomości, halucynacji lub odurzenia.

W ostatnim czasie na TikToku pojawił się także filmik, na którym mężczyzna w lesie zjada surowego muchomora czerwonego! Grzyb ten w tej postaci jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ wywołuje niemal natychmiastowe objawy zatrucia!

Muchomor czerwony (Amanita muscaria) jest gatunkiem grzyba z rodziny muchomorowatych, do której należy też najsilniej trujący muchomor zielonawy (inaczej sromotnikowym). Muchomor czerwony charakteryzuje się bardzo wyrazistym wyglądem: intensywnie czerwonym kapeluszem z białymi plamkami (resztkami osłony).

Pomimo swojej powszechnej obecności w bajkach dla dzieci, jest to bardzo niebezpieczny grzyb trujący, a ściśle mówiąc, psychotropowy. Muchomor czerwony zawiera substancje psychoaktywne, które odpowiadają za jego toksyczne działanie na układ nerwowy. Główne związki toksyczne to:

• Kwas ibotenowy – jest to silna neurotoksyna, której najwyższe stężenie występuje w świeżym grzybie. Odpowiada on za część toksycznego działania, w tym pobudzenie i uszkodzenie komórek nerwowych.

• Muscymol – to główny związek psychoaktywny i toksyczny, który powstaje z kwasu ibotenowego podczas suszenia lub ogrzewania grzyba.

• Muskazon – produkt rozkładu kwasu ibotenowego.

• Muskaryna – wbrew nazwie muchomora czerwonego, muskaryna występuje w nim w śladowych ilościach i to nie ona jest główną przyczyną zatrucia. Znacznie większe stężenie muskaryny mają np. niektóre gatunki strzępiaków.

Muchomor czerwony działa głównie na układ nerwowy, wywołując objawy neurologiczne i psychiczne, a nie bezpośrednie uszkodzenie narządów (jak np. śmiertelny muchomor sromotnikowy). Niemniej jednak, jego spożycie jest wysoce niebezpieczne i może prowadzić do silnego zatrucia i psychozy.

W mediach społecznościowych pojawiają się też głosy rozsądku, wielu influencerów obala groźne twierdzenia i podaje fakty na temat zagrożeń jakie niesie ze sobą niebezpieczna moda na jedzenie muchomorów:

Muchomora czerwonego nie można jeść. Lekarze, toksykolodzy i Lasy Państwowe stanowczo ostrzegają przed trendem jedzenia muchomorów w jakiejkolwiek postaci. Jest to grzyb toksyczny, który zawiera substancje psychoaktywne, silnie działające na centralny układ nerwowy. Spożycie tego grzyba jest ryzykowne dla zdrowia i może wywołać niebezpieczne stany psychotyczne (tzw. zespół muscarynowy lub ibotenowy).

Amanita zawiera dwie główne substancje, które odpowiadają za jego toksyczne i psychodeliczne działanie: kwas ibotenowy oraz muscymol. Obie te substancje są neurotoksynami (co oznacza, że zatruwają mózg!), ale działają na mózg w nieco inny sposób:

• Muscymol (główna substancja psychoaktywna) jest głównym winowajcą halucynacji i zaburzeń świadomości po spożyciu muchomora. Muscymol działa jako agonista (aktywator) receptorów GABA (kwasu gamma-aminomasłowego) w mózgu. System GABA jest głównym hamującym neuroprzekaźnikiem w centralnym układzie nerwowym. Przez nadmierne pobudzenie receptorów GABA, muscymol wywołuje stan silnego odurzenia, dezorientacji i zmienia percepcję.

  Objawy obejmują: euforię lub silne pobudzenie psychoruchowe, zaburzenia percepcji (omamy wzrokowe i słuchowe, zaburzenia orientacji w czasie i miejscu), głęboką senność i zmęczenie (po fazie pobudzenia).

• Kwas Ibotenowy (neurotoksyna) jest silnym neurotoksycznym aminokwasem, który w dużej mierze przekształca się w muscymol podczas suszenia lub ogrzewania. Kwas ibotenowy jest analogiem kwasu glutaminowego i działa jako agonista receptorów NMDA (N-metylo-D-asparaginianu). Receptory NMDA są związane z pamięcią i uczeniem się, ale ich nadmierna aktywacja jest neurotoksyczna. Powoduje on silne pobudzenie i jest związany z częścią toksycznego działania grzyba.

W przeciwieństwie do śmiertelnie groźnego muchomora sromotnikowego (który niszczy wątrobę i nerki), muchomor czerwony nie powoduje trwałego uszkodzenia narządów wewnętrznych, ale jego toksyczne działanie na psychikę jest bardzo poważne i wywołuje:

• objawy psychiczne – wystąpienie ostrych stanów psychotycznych, lęku, paranoi, omamów wzrokowych i słuchowych, silnej dezorientacji, które mogą trwać od kilku godzin do kilku dni. Stan ten wymaga często pilnej pomocy medycznej, ponieważ może doprowadzić do wystąpienia psychozy paranoidalnej,

• objawy fizyczne – często towarzyszą temu silne nudności, wymioty i biegunka,

• ryzyko dla narządów – długotrwałe lub niekontrolowane spożywanie toksycznych substancji może prowadzić do odkładania się toksyn w organizmie i uszkodzenia narządów, w tym mózgu.

Niektórzy influencerzy przekonują, że tzw. mikrodawki aktywnych toksycznych substancji zawartych w muchomorach mogą być lecznicze. Jednak nie da się kontrolować dawki tych substancji, ponieważ każdy grzyb może zawierać ich inną ilość.

Prawdopodobieństwo śmierci po zjedzeniu jednego muchomora jest niskie (śmiertelna dawka dla dorosłego człowieka to około 15 okazów), ale to nie czyni go bezpiecznym. Nawet niewielka ilość wywołuje zatrucie i nieprzyjemne dolegliwości. Największe zagrożenie to częste spożywanie muchomorów: toksyny gromadzą się w organizmie, prowadząc do patologicznych i trwałych zmian w mózgu.

Eksperci medyczni są zgodni: nie ma żadnych dowodów naukowych potwierdzających lecznicze właściwości muchomora czerwonego spożywanego doustnie, a jego konsumpcja wiąże się wyłącznie z ryzykiem zatrucia. Uleganie modzie w tym przypadku jest zagrożeniem dla zdrowia i życia. Żaden internetowy trend nie jest wart takiego ryzyka!

Pamiętaj, że informacje te mają charakter ogólny i edukacyjny. Zamieszczone posty z mediów społecznościowych pokazują skalę problemu i przestrzegają przed stosowaniem niesprawdzonych metod leczenia. Przed zastosowaniem jakiejkolwiek substancji w celach medycznym zawsze skonsultuj się z lekarzem.