Splot słoneczny – budowa, funkcje w organizmie człowieka i lokalizacja. Czym grozi uderzenie w splot słoneczny?

Gdzie w ciele człowieka znajduje się splot słoneczny?

Splot słoneczny (plexusus solaris) to inna nazwa splotu trzewnego (plexus celiacus), który należy do pnia współczulnego odcinka brzusznego. Nosi taką nazwę ze względu na liczne odgałęzienia biegnące od niego w różnych kierunkach, przypominające promienie słońca. Splot trzewny znajduje się z przodu kręgosłupa na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego. Od góry graniczy z największym mięśniem oddechowym, jakim jest przepona, od przodu z aortą brzuszną. Po jego bocznych stronach zlokalizowane są nadnercza, natomiast z tyłu – tętnice nerkowe.

Jak zbudowany jest splot słoneczny?

Splot słoneczny zbudowany jest ze zrośniętych zwojów trzewnych. Dolna jego część składa się z tkanki nerwowej, która tworzy zwój parzysty aortalno-nerkowy oraz zwój krezkowy górny (nieparzysty). Zwoje budujące ten twór mogą mieć kształt półksiężyca, przybierać pełniejsze formy, aż do zrośniętej kuli, od której w różnych kierunkach odchodzą gałązki nerwowe unerwiające narządy wewnętrzne i układ pokarmowy. Zwoje zbudowane są z komórek nerwowych należących do układu autonomicznego (wegetatywnego), który jest odpowiedzialny za czynności zachodzące niezależne od woli. Należą do nich m.in. perystaltyka jelit, oddychanie czy bicie serca.

Splot słoneczny łączy się z nerwem parzystym trzewnym większym oraz nerwem trzewnym mniejszym. Dochodzą do niego także nerw błędny i połączenia nerwowe od ostatniego zwoju piersiowego i od górnych zwojów lędźwiowych pnia współczulnego. Połączenia nerwowe, które odchodzą od splotu słonecznego, unerwiają:

• nadnercza i nerki
• przeponę,
• jajniki w przypadku kobiet, a jądra u mężczyzn,
• żołądek,
• śledzionę,
• wątrobę.
• duże naczynia krwionośne,
• dwunastnicę.

Ze względu na tak silne unerwienie i skupienie się w jednym miejscu wszystkich najważniejszych splotów nerwowych układu autonomicznego, splot słoneczny nazywany jest mózgiem brzusznym.

Splot słoneczny i jego rola w organizmie człowieka

Splot słoneczny pełni w organizmie człowieka szereg ważnych funkcji. Jest miejscem, w którym skupiają się komórki nerwowe odpowiedzialne za pracę najważniejszych narządów w ludzkim ciele. Struktura ta odpowiada za homeostazę, czyli równowagę niezbędnych dla życia procesów fizjologicznych. Do funkcji splotu słonecznego należy kontrola reakcji organizmu niezależnych od naszej woli. Są to:

• przemiana materii,
• wydzielanie hormonów przez trzustkę i nadnercza,
• wydzielanie soków trawiennych i żółci umożliwiających rozkład spożytego pokarmu,
• ruchy robaczkowe (tzw. perystaltykę) żołądka, dwunastnicy, jelita cienkiego i jelita grubego,
• praca zwieraczy odbytu,
• funkcjonowanie narządów rozrodczych,
• oddychanie,
• praca mięśnia sercowego,
• regulacja ciśnienia krwi,
• regulacja temperatury ciała,
• praca pęcherza moczowego i żołądka.

Komórki nerwowe składające się na splot słoneczny przenoszą bodźce do narządów wewnętrznych oraz dużych naczyń krwionośnych. To dzięki nim organizm znajduje się w homeostazie, czyli ma zapewnioną równowagę konieczną dla funkcjonowania narządów wewnętrznych i zachodzenia procesów życiowych.

Najczęstsze dolegliwości splotu słonecznego

Splot słoneczny nie jest miejscem w ludzkim ciele, w którym często zdarzają się choroby, jednak zaburzenia w pracy narządów wewnętrznych mogą zburzyć jego pracę. Szczególnie niekorzystny wpływ mają zmiany na tle zapalnym (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), niedotlenienie, do którego może dojść z powodu miażdżycy, a także zmiany nowotworowe. Ból, ucisk i pieczenie w splocie słonecznym mogą być spowodowane przez choroby takie jak tętniaki aorty brzusznej czy stany zapalne nerek. Dyskomfort w splocie słonecznym powoduje też przyjmowanie niektórych leków oraz stres.

Według zwolenników medycyny alternatywnej długotrwały stres i frustracja mogą mieć wpływ na funkcjonowanie splotu słonecznego, a przez to na stan całego organizmu. Poddawanie się negatywnym emocjom może według nich powodować:

• wrzody żołądka,
• choroby układu pokarmowego,
• zaburzenia w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego,
• niedotlenienie związane z gorszym i płytkim oddychaniem.

Ból w okolicy splotu słonecznego związany ze stresem może także ich zdaniem prowadzić do chronicznej bezsenności, spadku sił witalnych, nadciśnienia i bólu głowy. Dolegliwości w splocie słonecznym mogą także pojawić się z prozaicznej przyczyny, jakim jest przejedzenie. Wypełniony żołądek uciska na przeponę, a ta na splot słoneczny.

Czym grozi uderzenie w splot słoneczny?

Uderzenie w splot słoneczny powoduje silny ból i trudność ze złapaniem oddechu. W wyniku takiego urazu może także dojść do uszkodzenia narządów wewnętrznych, które unerwia splot słoneczny, a nawet do zatrzymania akcji serca. Konsekwencją bywają czasowe porażenie mięśni zwieraczy odbytu i pęcherza moczowego.

Pierwsza pomoc w przypadku uderzenia w splot słoneczny polega na położeniu poszkodowanego w pozycji bezpiecznej na boku, tak by mógł on oddychać. Jeśli doszło do zatrzymania oddechu i akcji serca, konieczny jest masaż serca. Należy również wezwać pogotowie. Jeśli nie doszło do zatrzymania akcji serca, ale uderzenie w splot słoneczny było silne, należy zgłosić się do lekarza, ponieważ mogło dojść do uszkodzenia narządów w jamie brzusznej, a nawet do rozerwania przepony. W takim przypadku konieczna jest jak najszybsza operacja.