Protezy zębowe służą do uzupełnienia braków w uzębieniu. Proteza szkieletowa, elastyczna i inne dostępne rodzaje

Protezy zębowe stają się coraz powszechniejsze i przede wszystkim dostępne w znacznie przystępniejszych cenach niż miało to miejsce jeszcze kilka lat temu. To jeden z głównych powodów, dla których gabinety stomatologiczne przestają kojarzyć się jedynie z bólem towarzyszącym naprawie zębów lub ich wyrywaniu. Takie zmiany są pokłosiem stosowania nowych technik oraz materiałów, którymi dysponują dziś protetycy, zajmujący się produkcją indywidualnych protez dla każdego pacjenta.

Protezy zębowe inaczej stomatologiczne lub dentystyczne są indywidualnymi konstrukcjami stałymi, lub ruchomymi, które uzupełniają pojedyncze lub całościowe braki w uzębieniu. Ich rolą jest nie tylko poprawa samopoczucia psychicznego pacjenta, ale przede wszystkim odtworzenia funkcjonalności narządu żucia i jamy ustnej. Ogromną zaletą protezy jest możliwość uzyskania efektów będących zbliżonymi do naturalnych zębów – zarówno pod względem wyglądu, jak i funkcjonalności. Dzięki protezom zębowym osoby bezzębne mogą ponownie radzić sobie z odgryzaniem i żuciem pokarmu, co stanowi ogromne ułatwienie.

Protezy zębowe zaleca się, wówczas gdy w żuchwie znajdują się puste miejsca dawniej zapełnione naturalnymi zębami. Każdy ubytek w jamie ustnej wymaga jak najszybciej interwencji, ponieważ zbagatelizowanie problemu może w konsekwencji doprowadzić do przesuwania się sąsiadujących zębów, zaniku kości w powstałym wolnym miejscu, czyli istotnych zmian w ich układzie zgryzu. Takie zmiany pogarszają stabilność zębów w żuchwie i mogą prowokować wypadanie. Przekłada się to na użyteczność i wygląd zewnętrzny dolnej części twarzy przy zamkniętych ustach. Dlatego zignorowanie braku w uzębieniu naraża na liczne problemy natury estetycznej i fizjologicznej, a w przyszłości na konieczność przeprowadzenia dodatkowych, kosztownych i bardziej skomplikowanych zabiegów stomatologicznych.

Niezastosowanie protez zębowych lub jakiegokolwiek innego zamiennika naturalnych zębów objawi się także problemami podczas spożywania pokarmów oraz problemami z wymową. Negatywne skutki mogą porażać. Na szczęście do dyspozycji pacjentów jest wiele różnych rozwiązań, które w zależności od preferencji i dostępnego budżetu pomogą wypełnić luki w uzębieniu.

Protezy zębowe stosowane są przez osoby, które utraciły naturalne uzębienie. Można je wykorzystać zarówno w przypadku utraty jednego, jak i wielu zębów (a nawet pełnego uzębienia). W przypadku większych ubytków zalecaną formą jest umocowanie kilku implantów, na których zostaną następnie umieszczone protezy oraz mostów, czyli struktur łączących poszczególne elementy konstrukcji. Zazwyczaj do umieszczenia całej protezy potrzebujemy jedynie kilku implantów. Niebezpośrednimi powodami użycia protez są wypadki powodujące utratę zębów, próchnica i inne choroby jamy ustnej lub niewykształcenie się niektórych zawiązków zębów.

Przeczytaj na temat: Endoprotezy stawu biodrowego

Protezy zębowe to szerokie pojęcie stosowane w odniesieniu do wielu rodzajów uzupełnień zębów. Protezy można podzielić ze względu na materiał, z którego zostały wykonane, ruchomość oraz zakres wypełnienia.

Pod względem ruchomości wyróżniamy:

• protezy ruchome, które aplikowane są w jamie ustnej za pomocą kleju do protez, można je swobodnie wyjmować z jamy ustnej i zakładać ponownie,
• protezy zębowe stałe (implanty), których nie można swobodnie wyjmować. Stwarzają wrażenie pełności w uzębieniu, ale niestety są bardzo kosztowne.

Protez ruchomych nie można nosić całodobowo. Z reguły zaleca się korzystanie z nich w ciągu dnia. W nocy powinny być ściągnięte, ponieważ błona śluzowa jamy ustnej oraz dziąsła potrzebują czasu na odpoczynek.

Pod względem materiału, z którego zostały wykonane wyróżniamy:

• protezy szkieletowe – sztywne wykonane z metalu,
• protezy elastyczne – wykonane z giętkiego, ale odpornego na odkształcenia materiału (proteza akrylowa, proteza acetalowa).

Ostatni podział zakłada zakres wypełniania zapewnianego przez protezę. Biorąc pod uwagę tę cechę, wyróżniamy:

• protezy częściowe – służą do wypełnienia jednego lub kilku ubytków zębowych. Mogą być to protezy szkieletowe lub elastyczne,
• protezy całościowe tzw. sztuczne zęby lub sztuczna szczęka – zapewniają wszystkie zęby w dolnej lub górnej szczęce. W tym przypadku również mogą to być protezy szkieletowe lub protezy elastyczne.

Proteza szkieletowa jest jedną z odmian protez zębowych. Ma stabilną i wytrzymała metalową konstrukcję, która w szczęce oparta jest na zębach. Proteza szkieletowa może być zdejmowana oraz zakładana w wybranym przez pacjenta momencie. Stosuje się zarówno protezy szkieletowe całościowe do zapełnienia dużych obszarów ubytków w uzębieniu, a także protezy szkieletowe częściowe do pojedynczych zębów lub kilku. Niekiedy są stosowane w celu wstawienia całkowicie nowej szczęki.

Protezy szkieletowe z racji tego, że posiadają metalową konstrukcję, która podtrzymuje je lepiej, niż dziąsła są komfortowe w użytkowaniu. Niewątpliwą zaletą jest możliwość założenia ruchomych protez niemal natychmiast po ekstrakcji zębów. Nieco więcej trudności sprawi samo dopasowanie, które będzie związane z dodatkowymi wizytami u stomatologa. Minusem protezy szkieletowej jest stosunkowo długa adaptacja. Początkowy okres noszenia ruchomych protez będzie związany z uczuciem dyskomfortu, ponieważ mówienie i gryzienie w protezie znacznie różni się od naturalnego sposobu wykonywania tych czynności. Zazwyczaj po okresie kilku miesięcy nie powinny już występować żadne trudności.

Protezy szkieletowe są tylko okresowym rozwiązaniem i każda z protez posiada określony termin, przez który może być używana – zazwyczaj 5 lat. W niektórych sytuacjach wymiana protezy szkieletowej musi nastąpić szybciej. Wskazaniem jest sytuacja gdy ta zostanie uszkodzona mechanicznie, zniszczona poprzez niezadbanie o higienę, odkształci się pod wpływem temperatury, lub stanie się niewygodna i niekomfortowa w użytkowaniu.

Decydując się na takie rozwiązanie, trzeba być jednak gotowym na wydatek rzędu, co najmniej kilkuset złotych. Proteza szkieletowa, choć droższa od protezy akrylowej, jest znacznie tańsza od protezy stałej.

Czy wiesz: W jaki sposób prawidłowo zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi?

Proteza akrylowa jest najpopularniejszą opcją wybierają przez pacjentówm ponieważ jest refundowana raz na 5 lat przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), a wyrobienie jej we własnym zakresie nie jest kosztowe (ok. 200 zł). Protezy akrylowe wykonane są z elastycznego materiału, ale zgodnie z opinią użytkowników nie są wygodne. Ten rodzaj sztucznych zębów umieszcza się w jamie ustnej z wykorzystaniem kleju do protez, który mocuje je na dziąsłach i zapobiega dostawaniu się pokarmu między dziąsła a protezę. Ponadto mocowanie protezy ruchomej za pomocą kleju do protez gwarantuje najlepszą stabilność, łatwiejsze przyzwyczajenie do jej obecności w jamie ustnej oraz swobodne gryzienie twardych pokarmów nawet po dłuższym okresie używania protezy.

Również w przypadku protez akrylowych, dostępnymi opcjami są proteza częściowa służąca do uzupełnienia kilku lub pojedynczych ubytków, lub całościowa proteza zapewniająca wszystkie zęby w dolnej, lub górnej szczęce.

Proteza acetalowa wykonana jest z gibkiego, elastycznego i odpornego na zginanie materiału o nazwie acetal. W przeciwieństwie do sztywnej, metalowej protezy szkieletowej są lekkie i nie pokrywają podniebienia, stwarzając większy komfort użytkowania. Protezy acetalowe są odporne na działanie wysokich temperatur, dopasowują się do kształtu jamy ustnej, w której są mocowane klamrami do zębów lub dziąseł. W ofercie stomatologicznej dostępne są protezy acetalowe częściowe oraz całościowe (szkieletowe). Protezy acetalowe nie uczulają, nie podrażniają dziąsła.

Wyjaśniamy: Na czym polega leczenie kanałowe zęba

Protezy zębowe mają swój czas użytkowania, ponieważ w trakcie ich stosowania stają się mniej dopasowane i zniszczone mechanicznie. Należy pamiętać, że korzystanie z protezy nie zwalnia z konieczności dbania o higienę jamy ustnej, a wręcz przeciwnie – zmusza do jeszcze większego zwracania uwagi na swoje zęby. W przypadku protez stałych, które najwierniej zastępują naturalne zęby, poza okresem następującym bezpośrednio po ich wstawieniu, kiedy dbanie o nie wymaga szczególnej ostrożności, można stosować takie same zabiegi pielęgnacyjne, jak do innych zębów.

Znacznie trudniejsze zadanie czeka osoby korzystające z protez ruchomych. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że nie można w nich spać i podobnie jak w przypadku naturalnych zębów – trzeba myć je rano i wieczorem. Po przepłukaniu protezy powinno się ją umieścić w suchym pojemniku z dziurkami, ponieważ materiał potrzebuje wentylacji powietrznej. Protezy nie można przechowywać w wodzie lub wilgotnym miejscu, ponieważ są to idealne warunki do rozwoju szkodliwej mikroflory na jej powierzchni.

Przed aplikacją w jamie ustnej należy wypłukać protezę pod bieżącą wodą, a następnie umieścić w jamie ustnej za pomocą kleju do protez, klamer, zasuwek lub zamków. Okres adaptacji do nowej protezy można przyśpieszyć poprzez czytanie na głos. Nowo założona proteza niemal zawsze po kilku dniach noszenia wymaga korekcji, dlatego konieczne jest tedy udanie się na wizytę u lekarza.