Charakterystyka protezy zębowej
Protezy zębowe znajdują zastosowanie w leczeniu dentystycznym pacjentów z całkowitą lub częściową utratą własnego uzębienia – służą zarówno celom estetycznym jak i użytkowym. Protezy zębowe umożliwiają bezproblemowe spożywanie pokarmów, zapobiegają ścieraniu się w sposób nieprawidłowy pozostałych zębów oraz zapobiegają utrwalaniu niewłaściwego zgryzu.
Protezy wykonywane są z tworzyw sztucznych, ceramiki, metali lub ich stopów. Wyróżnia się:
- protezy stomatologiczne ruchome (charakteryzują się możliwością samodzielnego usunięcia przez pacjenta bez konieczności ingerencji lekarza),
- protezy stomatologiczne stałe (pacjent nie jest w stanie sam usunąć z jamy ustnej protezy stomatologicznej stałej).
Najczęściej wykorzystywanym tworzywem służącym do produkcji protez ruchomych jest akryl. W protezach szkieletowych płyta obejmująca wyrostki zębodołowe i podniebienie twarde wykonana jest ze stopu metalu. Do protez stałych zaliczane są:
- wkłady koronowe,
- wkłady koronowo-korzeniowe,
- zęby ćwiekowe,
- korony protetyczne,
- licówki,
- mosty,
- implanty,
- wkłady i nakłady protetyczne (inlay, onlay).
Zobacz także:
Budowa i zastosowanie protezy szkieletowej
Głównym elementem konstrukcyjnym protez szkieletowych jest metal, który stanowi szkielet dla całej protezy. Konstrukcja jest powleczona tworzywem sztucznym w kolorze dziąseł z osadzonymi w nim zębami. Sztywność i sprężystość proteza zawdzięcza temu, że cała wylewana jest w jednym kawałku. Wytrzymałość metalu pozwala na zachowanie cienkiej, lekkiej i trwałej konstrukcji, która jest bardziej komfortowa dla pacjenta niż w przypadku protez w całości wykonanych z tworzyw sztucznych. Zajmuje także mniej miejsca w jamie ustnej (przez co łatwiej się do niej przyzwyczaić) i umożliwia dobre czucie smaku oraz temperatury spożywanych potraw.
Cechy protez szkieletowych:
- nie osiadają, co oznacza, iż ciężar żucia, dzięki specjalnym podparciom, przenoszony jest na zęby pacjenta, a nie na dziąsło jak w przypadku protez akrylowych,
- stanowią uzupełnienie dla pozostałych zdrowych i prawidłowo rozmieszczonych zębów, na których proteza powinna się utrzymywać,
- protezę szkieletową łatwiej utrzymać w czystości niż jej akrylowy odpowiednik, co minimalizuje ryzyko wystąpienia infekcji grzybiczych,
- są bardziej wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne.
Warunkiem koniecznym dla możliwości umiejscowienia protezy szkieletowej w jamie ustnej pacjenta jest posiadanie przez niego co najmniej kilku swoich zębów, które jednak nie sprzyjają założeniu koron lub mostów – ubytki zębowe są zbyt duże dla zastosowania tego typu rozwiązań. Zęby pacjenta w ocenie lekarza muszą stwarzać odpowiednie warunki dla umiejscowienia protezy. Każde uzupełnienie jest projektowane indywidualnie, a jego ostateczny wygląd jest uzależniony od warunków aktualnie panujących w jamie ustnej pacjenta.
Specjalna odmiana protezy – szynoproteza - stosowana jest w przypadku paradontozy. Szynoproteza pozwala na ustabilizowanie rozchwianych zębów i przedłużenie ich żywotności.
Przeczytaj też:
Proteza szkieletowa acetalowa
W protezach szkieletowych acetalowych stosowane są klamry acetalowe. Acetal to termoplastyczne tworzywo sztuczne, odporne na odkształcenia barwione na kolory zbliżone do naturalnej barwy uzębienia pacjenta. Materiał ten jest odporny na odkształcenia, więc zachowana jest funkcja mocująca, a jednocześnie estetyka protezy jest znacznie podwyższona.
Proteza szkieletowa bezklamrowa (na zatrzaskach)
Tradycyjne protezy szkieletowe charakteryzują się widocznymi w uśmiechu elementami metalowymi, stanowiącymi klamry oraz podparcia dla uzupełnienia. Elementy te psują estetykę odbioru protezy przez część pacjentów. W takich przypadkach dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie bezklamrowych protez szkieletowych na zatrzaskach. Ich założenie wymaga uprzednio zamontowania matrycy, czyli koron porcelanowych na zębach sąsiadujących z luką zębową (na których umieszczone są zatrzaski), w które będzie wchodziła patryca, czyli elementy zatrzasku zamontowane w protezie.
Istnieje kilka metod stosowania tego rozwiązania. Jedną z nich jest mocowanie równoległe w koronach zębów i na protezach zamków i zasuw. Mają one usytuowanie zewnątrzkoronowe, wewnątrzkoronowe lub międzykoronowe.
Innym sposobem są teleskopowe mocowania uzupełnień. Ich wygoda i estetyka użytkowania wymaga uprzedniego okoronowania zębów. Korona wewnętrzna najczęściej wykonywana jest z metalu i cementowana na zębie. Na nią nakłada się koronę zewnętrzną (metalową) pokrytą porcelaną lub tworzywem sztucznym. Ta metoda wymaga, aby zęby wykorzystane do mocowania były idealnie równoległe względem siebie.
Takie rozwiązanie wiąże się z wyższą ceną niż w przypadku tradycyjnych protez szkieletowych, ale gwarantuje lepszy efekt wizualny i mocniejsze przymocowanie implantu do uzębienia pacjenta.
Czytaj też:
Ile kosztuje proteza szkieletowa
Układ zębowy ulega poważnym zmianom stomatologicznym już przy utracie jednego zęba. Jednym ze sposobów stosowanych przez protetyków dentystycznych są protezy szkieletowe. Rozwiązanie to uznawane jest za najlepsze wśród innych ruchomych uzupełnień, ponieważ protezy zawsze wykonywane są pod indywidualne zamówienie klienta i dostosowywane do warunków panujących w jego jamie ustnej.
Cena takiego implantu uzależniona jest od rodzaju i ilości wykorzystanych materiałów, rozmiarów protezy oraz wybranej kliniki – przy rozwiązaniach tradycyjnych waha się w granicach 1 200-3 000 złotych za jeden łuk zębowy.
Klientom, którym bardzo zależy na względach estetycznych, poleca się zazwyczaj bezklamrową protezę szkieletową na zatrzaskach. Jej koszt wynosi ok. 1 700-3 500 złotych i wzrasta proporcjonalnie w zależności od rodzaju i ilości wykorzystanego w protezie materiału. Zabieg i proteza zębowa nie są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).
Po upływie około pięciu lat protezy szkieletowe wymagają ponownego dopasowania bądź wymiany – spowodowane jest to zanikaniem kości wyrostka zębodołowego w jamie ustnej.
Zobacz także:
Jak wygląda wykonanie protezy szkieletowej?
Proces pomiędzy podjęciem decyzji o wyborze tej metody uzupełnienia, a samym założeniem protezy w jamie ustnej trwa do kilku tygodni. Zazwyczaj jest to 3-5 wizyt kontrolnych, na których stomatolog przygotowuje uzębienie pacjenta do założenia protezy. Wymogiem są w stu procentach zdrowe zęby, więc przed przystąpieniem do zamawiania implantu należy wyleczyć zęby, w przypadku których istnieje taka możliwość, a pozostałe poddać ekstrakcji.
Pierwsze wizyty mają cel diagnostyczny – podczas nich lekarz po zbadaniu pacjenta, zapoznaje go z planem dalszego leczenia. Po akceptacji planu leczenia i jego zrealizowaniu na specjalnych łyżkach wykonuje się wyciski wnętrza jamy ustnej pacjenta. Wyciski są przekazywane do pracowni technika dentystycznego, gdzie na ich podstawie wykonuje się odlewy gipsowe. Następnie dokonuje się kontroli metalowego szkieletu wykonanego przez technika i lekarza oraz tzw. rejestracji zwarcia – sposobu kontaktu zębów dolnych i górnych pacjenta. Podczas tej wizyty dobiera się także ostateczny kolor protezy odpowiadający uzębieniu pacjenta. Po przeprowadzeniu drobnych modyfikacji próbna proteza jest gotowa do odbioru i przymierzenia przez pacjenta.
Jak dbać o protezę szkieletową?
Higiena w przypadku pacjentów z protezą szkieletową:
- podczas użytkowanie protezy pacjent powinien regularnie kontrolować u stomatologa jej stan oraz zdrowie swoich naturalnych zębów i całej jamy ustnej,
- obowiązkowe jest czyszczenie zębów i zachowanie prawidłowej higieny jamy ustnej,
- zalecane jest czyszczenie protezy z resztek pokarmowych po każdym posiłku, przed snem oraz zaraz po przebudzeniu uzupełnienie powinno zostać dokładnie umyte przy użyciu szczoteczki do zębów oraz pasty do zębów o niskim współczynniku ścieralności lub dedykowanych temu środków (do nabycia w aptekach i drogeriach),
- proteza powinna być ściągana na noc i przechowywana na sucho,
- każdorazowe ponowne założenie implantu wymaga opłukania go pod bieżącą wodą.
ZOBACZ: Licówki czy korony? Stomatolog radzi
