Sprzyja jej spadek odporności i chłód! Jak skutecznie pozbyć się opryszczki na ustach? Opryszczka wargowa a wirus HSV

Opryszczka na ustach wywoływana jest przez wirusa opryszczki pospolitej HSV-1, łac. herpes simplex virus. Wirus ten może wywoływać także opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, zanokcicę opryszczkową i opryszczkę skóry oraz bardzo poważne choroby:

• opryszczkowe zapalenie spojówek i rogówki,
• opryszczkowe zapalenie mózgu,
• opryszczkę uogólnioną.

Jednak schorzenia te występują rzadko (dotyczą przede wszystkim pacjentów z obniżoną odpornością). Najczęstszą przypadłością wywoływaną przez wirus HSV-1 jest właśnie opryszczka na ustach, nazywana też „zimnem” lub „febrą”.

Istnieje również drugi rodzaj wirusa opryszczki HSV-2, wywołujący opryszczkę narządów płciowych. Oba wirusy są od siebie odrębne i ich objawy są niezależne tzn. wirus HSV-1 powoduje tylko wystąpienie opryszczki wargowej, nie wywołuje natomiast opryszczki genitalnej i odwrotnie. Istnieje natomiast możliwość przeniesienia opryszczki wargowej na genitalia w czasie seksu oralnego podczas aktywnego zakażenia wirusem HSV-1, gdy u chorego występują pęcherzyki ropne na wargach lub nosie.

Opryszczka jest chorobą zakaźną, wirus HSV-1 przenosi się z łatwością przez ślinę i wydzielinę z pęcherzyków. Łatwo go również przenieść ręką do oka przy braku dbałości o odpowiednią higienę, co może doprowadzić nawet do utraty wzroku. W skrajnych przypadkach wywołuje również opryszczkowe zapalenie opon mózgowych.

Pierwszym objawem opryszczki jest swędzenie, pieczenie i uczucie ściągnięcia oraz zaczerwienienie wargi. Następnie w tym miejscu w ciągu kilku, ewentualnie kilkunastu godzin pojawia się pęcherzyk ropny. Charakterystyczne jest jego umiejscowienie na obrzeżu ust graniczącym z otaczającą je skórą. Pęcherzyk rośnie, a po jakimś czasie zaczyna pękać i na jego powierzchni tworzą się nieestetyczne strupy. Na ustach może pojawić się pojedynczy pęcherzyk, może też być ich więcej – pęcherzyki przeważnie tworzą skupiska w jednym miejscu, tuż przy wardze lub na niej, mogą pojawiać się także na obrzeżu nosa lub w jego środku.

Opryszczka na ustach nie jest poważną chorobą, ale jej objawy mogą być bardzo bolesne i rozległe, a przy tym nie wyglądają estetycznie. Miejsce pojawienia się opryszczki jest bardzo bolesne i wrażliwe na zmiany temperatury.

Po zakażeniu wirusem opryszczki zmiany w postaci pęcherzyków na ustach pojawiają się zwykle po kilku dniach, ale mogą pojawić się nawet po 3-4 tygodniach.

Przy zakażeniu pierwotnym wirusem HSV-1 objawy opryszczki są zazwyczaj bardziej nasilone – może towarzyszyć im gorączka, bóle mięśni i głowy oraz złe samopoczucie. Nawracająca opryszczka na ustach daje zwykle łagodniejsze objawy, ponieważ organizm zdążył już wytworzyć przeciwciała przeciwko wirusowi wywołującemu tę dolegliwość.

Wirus HSV-1 wywołujący opryszczkę wargową przenosi się, gdy jest w fazie aktywnej poprzez wydzielinę z pęcherzyków oraz ślinę. Wirusy znajdują się w płynie surowiczym wypełniającym pęcherzyki. Można zarazić się nią przez pocałunki, używając tych samych naczyń (zwłaszcza szklanek i kubków), sztućców oraz ręczników, a także na przykład u stomatologa. Patogen ten, gdy raz dostanie się do organizmu, pozostaje tam już na zawsze. Zagnieżdża się w komórkach nerwowych i pozostaje uśpiony. Większość osób zakaża się wirusem HSV-1 w dzieciństwie, choć możliwe jest też zarażenie się nim przez osoby dorosłe.

Należy pamiętać, że wirus opryszczki pozostaje w organizmie na całe życie – zakażenia wirusem herpes simplex nie da się całkowicie wyleczyć; można zahamować replikowanie się HSV-1, ale nie można, na chwilę obecną, wyeliminować go z układu nerwowego. Zakażenie się nim jest trudniejsze w fazie jego uśpienia (gdy nie ma objawów), jednak teoretycznie jest możliwe.

Wirus pozostaje uśpiony w organizmie i aktywuje się pod wpływem czynników osłabiających odporność organizmu takich jak:

• stres,
• zmęczenie,
• infekcja,
• gorączka,
• zabiegi stomatologiczne i chirurgiczne,
• różnego typu urazy,
• terapia lekami obniżającymi odporność.

Opryszczka wargowa może nawracać co kilka dni, miesięcy, a nawet lat – zależnie od kondycji organizmu i stanu zdrowia.

Często pojawia się ona podczas przeziębienia i grypy oraz w okresie jesienno-zimowym, kiedy organizm jest osłabiony. Powstawaniu bolesnych pęcherzyków na ustach sprzyjają też wahania temperatury otoczenia w tym właśnie czasie – z tego powodu opryszczka na ustach nazywana jest czasem „zimnem”. Nawracająca opryszczka na ustach pojawia się także podczas miesiączki i ciąży.

Opryszczka wargowa najczęściej nie wymaga wizyty u lekarza – łagodne zmiany w postaci pęcherzyków można leczyć preparatami dostępnymi w aptece bez recepty. Preparaty do stosowania miejscowego zawierają takie leki przeciwwirusowe jak acyklowir, denotywir, dokozanol i tromantadyna. Można też zastosować pastę cynkową, która wysuszy pęcherzyki i sprawi, że szybciej się zagoją.

W aptekach dostępne są też plastry na opryszczkę wargową oraz tabletki na opryszczkę bez recepty. Zawierają one zazwyczaj lek przeciwwirusowy o nazwie acyklowir. Mogą też mieć składniki stymulujące układ odpornościowy i ogólnie wzmacniające organizm.

Lekarz może przepisać też doustny preparat z acyklowirem w większej dawce, szczególnie jeśli zmiany są rozległe i towarzyszą im dodatkowe dolegliwości takie jak złe samopoczucie, gorączka czy bóle mięśni. Leki przeciwwirusowe nie niszczą jednak wirusa HSV-1, a jedynie łagodzą objawy chorobowe przez niego wywoływane.

Domowe sposoby na opryszczkę są tanie i łatwo je zastosować od razu, gdy na ustach pojawi się nieestetyczny pęcherzyk. Dzięki szybkiej reakcji można złagodzić objawy opryszczki, a nawet zahamować rozwój pęcherzyków.

Skutecznym sposobem zwalczającym opryszczkę jest nałożenie na wykwit pasty z sody oczyszczonej i wody, pasty do zębów z fluorem albo przyłożenie ząbka czosnku. Wysuszy to pęcherzyk i przyspieszy jego gojenie się. Można zastosować też olejek herbaciany oraz cynamon. Opryszczka na ustach szybciej się zagoi, jeśli zmianę smarować będziemy miodem lub przykładać do niej plasterek cebuli. Miód złagodzi też ból i uczucie ściągnięcia. Te domowe metody można stosować zamiennie, należy jednak pamiętać, że cebula i czosnek mogą podrażnić wrażliwą skórę warg.

Opryszczka na ustach to choroba mająca charakter nawrotowy. Wirus pozostaje w układzie nerwowym w stanie uśpionym i powoduje zmiany chorobowe za każdym razem, gdy z jakiegoś powodu osłabiony jest układ odpornościowy. Dlatego, by uchronić się przed nawracającą opryszczką, warto dbać o ogólny dobry stan zdrowia – wysypiać się, prowadzić zdrowy tryb życia i stosować zdrową dietę.

Opryszczce sprzyja stres, choroba i ogólne osłabienie. Dlatego należy w miarę możliwości unikać tego rodzaju stanów i dbać, by w okresie jesienno-zimowym nie pojawiły się na przykład niedobory witamin.