Opryszczka warg sromowych – Jak leczyć opryszczkę narządów płciowych? Objawy i przyczyny zakażenia wirusem HSV

Opryszczka warg sromowych to choroba, której nie da się całkowicie wyleczyć, a nawroty mogą zdarzać się dość często jeśli nie zadbamy o odporność i zdrowy tryb życia. Opryszczka na wargach sromowych może prowadzić do poważnych powikłań, szczególnie podczas ciąży, dlatego warto przede wszystkim jej zapobiegać, czyli chronić się przed zakażeniem wirusem HSV wywołującym nieprzyjemne objawy. Kiedy już dojdzie do zakażenia, należy natomiast przestrzegać pewnych dość prostych zasad, które zmniejszają ryzyko ponownego pojawienia się objawów. Jak leczyć opryszczkę narządów płciowych i zapobiegać jej nawrotom?

Opryszczka warg sromowych (opryszczka narządów płciowych) to choroba wirusowa powodowana przez wirusa HSV-2, czyli wirus Herpes simplex typu 2. Wirus ten przenosi się poprzez kontakt z zakażoną skórą, a do zakażenia dochodzi podczas zbliżeń intymnych, w czasie każdego typu stosunku.

Istnieje także drugi rodzaj wirusa _Herpes simplex _typu 1 (HSV-1) wywołujący objawy opryszczki wargowej, który również może powodować wystąpienie opryszczki narządów płciowych, choć zdarza się to rzadko. W tym przypadku zmiany zapalne pojawiają się głównie na ustach i nosie. Natomiast w czasie aktywnego zakażenia bardzo łatwo przenieść wirusa HSV np. z ust na okolice intymne i odwrotnie poprzez oralny kontakt seksualny. Może wówczas także dojść do zakażenia skóry rąk, a nawet oczu, jeśli wirus zostanie przeniesiony z narządów płciowych w rejon twarzy (wystarczy potrzeć oczy rękami, na których obecny jest wirus).

Opryszczka warg sromowych i – ogólnie – narządów płciowych (problem ten dotyczy także mężczyzn) jest najbardziej zakaźna w czasie pojawienia się pierwszych objawów zakażenia, a więc od 2 do 20 dni od chwili kontaktu seksualnego z osobą zakażoną. Można zakazić się nią również wówczas, gdy przebiega bezobjawowo, co zdarza się w pierwszych dniach i tygodniach po zakażeniu.

W przypadku kobiet wirus opryszczki HSV typu 2 wywołuje zmiany chorobowe na wargach sromowych, w okolicy wejścia do pochwy oraz odbytu, na szyjce macicy, a także na udach i pępku. Opryszczka może także pojawić się na ustach, jeśli doszło do ich zakażenia podczas współżycia.

Opryszczka narządów płciowych pojawia się również u mężczyzn i najczęściej występuje na żołędzi i trzonie penisa, może także uwidocznić się w okolicach odbytu, w kroczu, na pośladkach i na udach.

Objawy opryszczki dzielą się na:

• pierwotne – gdy dojdzie do zakażenia po raz pierwszy, w czasie kontaktu seksualnego z osobą zakażoną. Są one wówczas bardzo intensywne i dokuczliwe.
• nawrotowe – gdy wirus przebywa już w organizmie w stanie latencji (uśpienia) i zostaje aktywowany przez różnego rodzaju czynniki. Objawy są wtedy mniej intensywne.

Po zakażeniu wirusem HSV pojawiają się tak zwane objawy zakażenia pierwotnego. Należą do nich zmiany skórne w zakażonej okolicy – zaczerwienienie skóry i pęcherzyki, które po kilku dniach pękają, pozostawiając strupki i bolesne, czerwone owrzodzenia. Może także pojawić się:

• powiększenie węzłów chłonnych,
• podwyższona temperatura,
• uczucie rozbicia,
• ból przy oddawaniu moczu.

Kontakty oralne mogą spowodować zakażenie wirusem HSV gardła i jamy ustnej, co prowadzi do opryszczkowego zapalenia gardła. Towarzyszą mu bóle stawów i mięśni, gorączka, bóle głowy i powiększenie węzłów chłonnych.

Po jakimś czasie objawy ustępują, ale wirus HSV pozostaje w zwojach nerwowych okolicy krzyżowej kręgosłupa. W okresach osłabienia organizmu i obniżonej odporności może dojść do nawrotu choroby. Objawy są wówczas podobne, do tych, które towarzyszą pierwotnemu zakażeniu, choć mają mniejsze nasilenie, ponieważ organizm zdążył już wytworzyć przeciwciała zwalczające patogen.

Poważnym problemem jest opryszczka warg sromowych u kobiet w ciąży, zwłaszcza gdy dojdzie do zakażenia pierwotnego. Może to spowodować realne zagrożenie dla rozwoju płodu, ponieważ w organizmie kobiety nie ma wówczas jeszcze przeciwciał chroniących przed szkodliwym działaniem wirusa HSV. W pierwszym trymestrze ciąży może więc dojść do poronienia, a w drugim do wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu lub porodu przedwczesnego.

Wirus może zostać również przeniesiony na dziecko w czasie porodu, co daje objawy w postaci zapalenia jamy ustnej, zmian skórnych, zapalenia rogówki oka, a nawet zapalenia opon mózgowych. Z tego powodu u kobiet zakażonych wirusem HSV poród odbywa się najczęściej przez cesarskie cięcie, aby dziecko nie miało kontaktu z wargami sromowymi matki.

Opryszczka na wargach sromowych leczona jest za pomocą ogólnie działających leków przeciwwirusowych, które hamują objawy choroby, ale nie są w stanie całkowicie wyeliminować wirusa HSV z organizmu.

Leczenie polega zatem głównie na łagodzeniu objawów oraz podawaniu preparatów wzmacniających organizm i układ odpornościowy, przede wszystkim witaminy B1 i B12. Leki przeciwwirusowe z acyklowirem najlepiej jest zacząć podawać jak najwcześniej – do 72 godzin po wystąpieniu pierwszych objawów. Acyklowir stosuje się przez ok. 5 dni. Jeśli w tym czasie objawy nie ustąpią, lekarz zwiększa dawkę leku i wydłuża czas terapii.

Objawy opryszczki okolic intymnych bez leczenia ustępują samoistnie zazwyczaj po kilku tygodniach. Jednak lepiej jest ją wcześniej wyleczyć, ponieważ nie tylko uwalnia to od nieprzyjemnych objawów i podwyższa komfort życia, ale przede wszystkim zmniejsza ryzyko zakażenia nią innych osób. Wirus przenosi się bowiem poprzez kontakt z płynem surowiczym zawartym w pęcherzykach. Opryszczka warg sromowych jest więc najbardziej zakaźna w fazie aktywnej, jednak istnieje też ryzyko zakażenia, gdy u chorego nie występują żadne objawy. Leczenie chroni też osobę zakażoną przed ewentualnymi powikłaniami w postaci opryszczkowego zapalenia mózgu czy komplikacji w czasie ciąży.

Na opryszczkę warg sromowych oraz opryszczkę na ustach obecnie nie ma lekarstwa. Wirus, gsy raz wniknie do organizmu, pozostaje w nim uśpiony na zawsze i w każdej chwili może się aktywować.

Szacuje się, że ponad 80 procent ludzi zakażonych jest tym wirusem. Choruje połowa z nich – objawy rzadziej pojawiają się u osób ogólnie zdrowych, silnych, u których układ odpornościowy funkcjonuje bez zarzutu. Pozwala to przypuszczać, że skuteczną metodą leczenia opryszczki warg sromowych byłoby opracowanie leku stymulującego układ odpornościowy do walki z wirusem opryszczki tak, by całkowicie wyeliminować go z organizmu, nie jedynie zaleczyć objawy. Trwają badania nad szczepionką na wirus wywołujący opryszczkę warg sromowych (HSV-2), ale niestety nie została ona jeszcze opracowana.

Opryszczka warg sromowych to choroba, przed którą nie jest łatwo się uchronić. Jednym ze sposobów jest używanie prezerwatywy, ale nie daje to stuprocentowej gwarancji uniknięcia kontaktu z wirusem. Z tego powodu w czasie aktywnej opryszczki należy całkowicie powstrzymać się od kontaktów seksualnych – jest ona wówczas najbardziej zaraźliwa.

W przypadku, gdy doszło do zakażenia, nawrotom choroby może zapobiec przestrzeganie zasad diety bogatej w produkty zasobne w witaminy z grupy B i lizynę, a więc jedzenie warzyw, jaj, drożdży, wieloziarnistego pieczywa, mięsa, wątróbki i mleka. Unikać natomiast należy produktów z wysoką zawartością argininy – ryżu, czekolady, orzechów i coca-coli.

Warto też zapewnić sobie odpowiednią ilość odpoczynku i zredukować poziom stresu, ponieważ życie w stresie negatywnie wpływa na pracę układu odpornościowego. Właściwa dieta i zdrowy styl życia wzmocnią organizm, co pozwoli zmniejszyć częstotliwość nawrotów choroby, a w przypadku pojawienia się objawów nie będą one tak natężone.