Jak dbać o higienę przy nietrzymaniu moczu? Życie z inkontynencją moczową jest teraz łatwiejsze dzięki rozszerzeniu refundacji

Nietrzymanie moczu (NTM), inaczej inkontynencja moczowa, to objaw polegający na mimowolnym wycieku moczu z cewki moczowej, który ma rozmaite przyczyny fizjologiczne i chorobowe, a także różne nasilenie. Szczególnie narażone na rozwój NTM są kobiety po porodach i w okresie menopauzy, a także seniorzy obu płci.

W Polsce problem NTM dotyka aż 4 milionów osób, z czego większość to kobiety. U prawie połowy pacjentów (49 proc.) z tym problemem cierpi na wysiłkowe nietrzymanie moczu.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) jest konsekwencją wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, który następuje m.in. w następstwie kaszlu czy kichania (może być więc powikłaniem infekcji oddechowej), a także wzmożonego wysiłku fizycznego. Jest ono wynikiem zmian w układzie pęcherza, cewki moczowej i pochwy u kobiet, a także osłabienia mięśni dna miednicy, np. na skutek siedzącego stylu życia u pań, które przekroczyły 60. rok życia.

Bezwiedne wyciekanie moczu w 22 proc. przypadków jest związane z nagłym parciem na mocz i najczęściej stanowi skutek pęcherza nadreaktywnego. Jest to tzw. nietrzymanie moczu z parcia czy naglące nietrzymanie moczu (NNM). Wśród innych rodzajów NTM najczęściej występuje jego postać mieszana (MNM), czyli łącząca cechy obu wymienionych typów. Dotyczy ok. 29 proc. pacjentów z NTM i również występuje przy zwiększeniu ciśnienia śródbrzusznego.

Przyczyn NTM jest bardzo wiele, przez co może ono pojawić się każdym wieku, również u dzieci, a także u mężczyzn. Należą do nich m.in. zakażenia układu moczowego, kamica nerkowa, zaburzenia neurologiczne, operacje, urazy.

Z NTM mierzy o połowę mniej mężczyzn niż kobiet, a jego główną przyczyną jest przerost prostaty. W Polsce dotyczy kilkuset tysięcy panów, w tym ok. 11 tych w wieku 60-64 lat i ok. 1/3 pacjentów, którzy ukończyli 65 lat.

Nietrzymanie to problem nie tylko społeczny, ale też higieniczny. Dla cierpiących na niego osób jest źródłem wstydu, ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu, a nawet wycofania z życia zawodowego i towarzyskiego. Tak jednak być nie musi.

Na rynku dostępny jest szereg nowoczesnych produktów chłonnych (absorpcyjnych), które dopasowane do anatomii, wykonane z oddychających materiałów i zwykle wyposażone w systemy neutralizujące zapach. Wyroby te stanowią nieocenione ułatwienie dla osób z nietrzymaniem moczu, od początku grudnia 2021 r. są objęte szerszą refundacją NFZ.

Oprócz stosowania produktów adsorpcyjnych konieczna jest właściwa pielęgnacja skóry narażonej na kontakt z moczem i stosowanymi tworzywami. Podstawą higieny jest regularne mycie wodą z neutralnie działającym mydłem, spłukiwanie oraz osuszanie, które jest zalecane w przypadku osób młodszych i mobilnych.

W przypadku skóry łatwo wrażliwej, ulegającej podrażnieniom, cienkiej , osłabionej i trudno gojącej się, zwłaszcza u osób w wieku podeszłym, zamiast detergentów wskazany jest raczej produkt niewymagający użycia wody, a do tego działający ochronnie.

Specjalistyczne produkty myjące, dedykowane pacjentom z NTM, to m.in, nawilżane chusteczki i pianki bez spłukiwania. Zapewniają nie tylko łagodne i gruntowne oczyszczenie miejsc intymnych, ale także nawilżenie i natłuszczenie skóry, co chroni ją przed uszkodzeniami. Pomaga to uniknąć dyskomfortu, nasilonego świądu i rozwoju infekcji.

W przypadku lekkiego NTM u osób sprawnych aktywnych, przeznaczone są wkładki anatomiczne, zwane też urologicznymi. Wyglądem przypominają podpaski i mogą mieć nawet tylko kilka milimetrów grubości, choć jest to zależne od ich chłonności określanej na opakowaniu. Zapewnia ją materiał chłonny, który sprawia, że mocz nie ma kontaktu ze skórą. Wiele rodzajów wkładek ogranicza też powstawanie nieprzyjemnego zapachu.

Wkładki urologiczne występują w wersjach nie tylko dla kobiet. Te przeznaczone dla mężczyzn mają jednak inny kształt, który jest dopasowany do budowy anatomicznej i ma postać kieszonki.

W przypadku średniego i ciężkiego stopnia NTM u osób sprawnych i prowadzących aktywne życie, polecane są pieluchy anatomiczne. Od wkładów różnią się większymi rozmiarami i można je stosować ze specjalnymi majtkami.

Innym rozwiązaniem przy bardziej nasilonym NTM jest specjalistyczna bielizna, która nie wymaga mocowania. Do produktów takich należą m.in. majtki chłonne, które są cieńsze niż pieluchy anatomiczne i pieluchomajtki, a przy tym przewiewne i wygodne. Posiadają cechy wkładów i mogą być używane również przez osoby tylko częściowo samodzielne.

Natomiast przy ciężkim stopniu nietrzymania moczu stosuje się pieluchomajtki. Mają one różny sposób mocowania (z pasem biodrowym, na przylepce), w zależności od rodzaju i sprawności pacjenta mogą być zakładane samodzielnie lub wymagają pomocy opiekuna. Dla osób niesamodzielnych i nieporuszających się przeznaczone są natomiast podkłady chłonne.

Na tę zmianę pacjenci z NTM czekali od 22 lat! Od 1 grudnia wzrosły limity cenowe na produkty higieniczne niezbędne dla osób z tym problemem. Dzięki zmianom zasad refundacji ich zakupu przez Narodowy Fundusz Zdrowia pacjenci będą mogli nabywać ich więcej.

Limit na pieluchomajtki, majtki chłonne i pieluchy anatomiczne wzrósł nawet o 70 procent do 1,70 złotych za sztukę i ich liczbie nieprzekraczającej 90 szt. miesięcznie. Nie zwiększył się natomiast dla wkładów anatomicznych i refundacja wciąż wynosi 0,85 zł za sztukę. Minimalna chłonność wymienionych produktów powinna przy tym wynosić 250 ml.

Zmieniły się też limity refundacji cewników urologicznych. Dla typów hydrofilowych gotowych do życia wynosi ona 5,35 zł za sztukę, a jeśli jest on aktywowany wodą – 2,60 zł za sztukę. W przypadku cewnika niepowlekanego limit wynosi 0,80 zł za sztukę.

Można też uzyskać dofinansowanie różnych typów cewników w ilości do 180 sztuk w ramach zlecenia. Dla osób dorosłych, w tym pacjentów onkologicznych, odpłatność za cewniki wynosi 30 procent, natomiast dla dzieci refundacja dotyczy pełnej kwoty, a limit jest zależny od wieku.

ZOBACZ: Czy zbyt długie siedzenie może powodować nietrzymanie moczu?