Nowe szczepionki przeciwko Omikronowi już w tym roku. Kto będzie mógł się zaszczepić? Czym są szczepionki biwalentne przeciw COVID-19?

Zmodyfikowane szczepionki przeciw COVID-19 trafią do krajów Unii Europejskiej, w tym do Polski, najprawdopodobniej już we wrześniu br. To nowe wersje preparatów firm Pfizer i Moderna, a podobne plany ma Novavax.

Nowe szczepionki będą chroniły nie tylko przed pierwotnymi wersjami koronawirusa, ale także przed jego najnowszą mutacją, czyli Omikronem. Mają one być podawane w postaci tzw. boostera, czyli dawki przypominającej – trzeciej lub czwartej po pierwszym szczepieniu przeciwko COVID-19.

W połowie lipca br. w Polsce rozpoczęły się szczepienia drugą dawką przypominającą (czyli czwartą dawką od początku szczepienia) przeciw COVID-19 dla osób, które ukończyły 60. rok życia oraz osób z zaburzeniami odporności powyżej 12. roku życia. Nowe szczepionki przeciwko Omikronowi będą natomiast najprawdopodobniej dostępne dla wszystkich pełnoletnich osób również jako dawki przypominające.

– Z informacji nieoficjalnych wiemy, że ta nowa szczepionka może być dedykowana osobom od 18. roku życia, być może nawet młodszym, tu jeszcze w Europejskiej Agencji Leków trwają rozważania – poinformował cytowany przez RMF FM wiceminister zdrowia Waldemar Kraska.

Nowe szczepionki przeciwko Omikronowi mają być dostępne w Polsce już w pierwszej połowie września. Jak zapowiada minister zdrowia Adam Niedzielski, preparatów dla nikogo nie zabraknie, ponieważ będą one na bieżąco zamawianie w ramach obecnych kontraktów.

Naukowcy z całego świata przewidują wzrost liczby zachorowań i hospitalizacji z powodu COVID-19 w okresie wczesnej jesieni. Podobnie, jak w przypadku grypy, uważają, że koronawirus przenosi się skuteczniej w chłodniejsze dni. Dlatego na ten czas właśnie planowane jest wprowadzenie nowych szczepionek przeciwko COVID-19, zaktualizowanych o ochronę przed wariantem Omikron .

Po wielu mutacjach koronawirusa Omikron jest obecnie dominującym wariantem, dlatego zarówno Pfizer, jak i Moderna pracują nad biwalentnymi boosterami, czyli szczepionkami złożonymi zarówno ze starej formuły, jak i z nowej, skierowanej przeciwko podwariantom Omikron BA.1 i BA.2.

Firmy rozpoczęły prace na nowymi szczepionkami na początku tego roku, gdy dominowały subwarianty BA.1 i BA.2 Omikronu. Jednak ich przedstawiciele podkreślają, że prawdopodobnie będą również skuteczne wobec nowych podwariantów BA.4 i BA.5. Trwają badania nad ich skutecznością w tych przypadkach.

Szczepionka biwalentna, inaczej dwuwalentna, to szczepionka dwuskładnikowa. Zawiera szczep wyjściowy wirusa SARS-CoV-2 oraz szczep swoisty dla wariantu Omikron. Ma ona zapewniać ochronę przeciwko podstawowej wersji koronawirusa oraz nowym subwariantom, a być może również tym, które się dopiero pojawią.

Nie jest ona jednak przeznaczona do szczepienia podstawowego. Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z Katedry Wirusologii i Immunologii Instytutu Nauk Biologicznych UMCS w Lublinie na swoim profilu na Twitterze wyjaśnia, że nowa szczepionka Moderny zawiera mniejszą dawkę mRNA, natomiast w preparacie Pfizera dawka mRNA jest taka sama i „teoretycznie Pfizer mógłby być podawany jako 1. dawka”:

Jako pierwsza wyniki badań nad szczepionką przedstawiła Moderna. Potwierdziły one, że preparat biwalentny jest skuteczny w zwalczaniu zarówno oryginalnego koronawirusa, jak i podwariantów BA.4 i BA.5 Omikronu. W badaniu klinicznym 2/3 fazy miana przeciwciał neutralizujących przeciwko BA.4 i BA.5 wzrosły 5,4-krotnie w porównaniu do wartości wyjściowych u pacjentów wcześniej zaszczepionych lub ozdrowieńców. Obecnie preparat jest w procesie rejestracji w Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii i Australii.

Pfizer/BioNTech również zapewnia, że jej szczepionka przeciwko Omikronowi neutralizuje podwarianty BA.4 i BA.5, chociaż badania nadal trwają. Także amerykańska firma Novavax zapowiada swoją szczepionkę przeciwko Omikronowi na czwarty kwartał tego roku. Obecnie firma prowadzi badania przedkliniczne.

Preparat Nuvaxovid amerykańskiego koncernu oparty jest na znanej technologii białkowej (w przeciwieństwie do szczepionek mRNA Pfizer i Moderna), stosowanej w innych szczepionkach, takich jak np. te przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi. Szczepionka Novavax w Polsce dostępna jest dopiero od 1 marca br. Podawana jest w schemacie dwudawkowym.

Źródło: Wstępne wyniki badania klinicznego nowej szczepionki przeciw COVID-19 zawierającej wariant Omikron Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny