Światowy Dzień Udaru Mózgu obchodzony jest 29 października. Dzień ten został ustanowiony przez Światową Organizację Udaru Mózgu, a jego celem jest uświadomienie społeczeństwa o zagrożeniach związanych z tą chorobą.
Spis treści
Udar mózgu – problem starzejących się społeczeństw
Udar mózgu jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, wymagającym udzielenia natychmiastowej pomocy medycznej. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest on drugą najczęstszą przyczyną zgonu u osób powyżej 40. roku życia. Jest to szczególnie niepokojące przy uwzględnieniu prognoz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), według których w 2050 r. osoby powyżej 60. roku życia będą stanowić ponad 40. proc. mieszkańców Polski. Biorąc pod uwagę konsekwencje zaawansowanego procesu starzenia się społeczeństwa, zgodnie z rekomendacjami WHO, konieczny staje się rozwój opieki długoterminowej, w tym przede wszystkim kształcenie kadry medycznej do opieki nad pacjentami przewlekle chorymi i osobami w podeszłym wieku. W odpowiedzi na te rekomendacje powstała Akademia Opieki Długoterminowej, w ramach której realizowane są programy szkoleń dla pielęgniarek udzielających świadczeń w warunkach domowych.
Według neurologa dr n. med Aleksandry Karbowniczek:
Bardzo istotne jest to, aby rodzina chorego dobrze rozumiała, na czym polegają dolegliwości, z jakimi po udarze zmaga się pacjent. Mogą to być na przykład zaburzenia funkcji poznawczych, przede wszystkim pamięci krótkotrwałej. Wtedy ważne jest wspieranie go i ułatwianie funkcjonowania, np. poprzez system pisania pomocniczych karteczek i spokojne tłumaczenie. W przypadku dysfagii, czyli zaburzeń połykania, która dotyczy nawet połowy chorych, konieczne jest zadbanie o odpowiednią konsystencję pokarmów, aby zminimalizować ryzyko zadławienia.
Życie po udarze mózgu. Jakie wyzwania czekają opiekunów osób po udarze?
Przebyty udar mózgu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wielu powikłań, które znacząco obniżają jakość życia, a także funkcjonowanie społeczne wielu pacjentów. Wśród częstych trudności poudarowych można wymienić m.in.:
- utratę zdolności ruchowych (tymczasową lub stałą),
- zaburzenia mowy,
- problemy z pamięcią i koncentracją,
- problemy emocjonalne.
Średni czas pobytu pacjenta po udarze w szpitalu wynosi zaledwie kilka tygodni, po których zachodzi konieczność prowadzenia rehabilitacji domowej. W tym kontekście zazwyczaj mówi się o trudnościach, jakie musi pokonać pacjent po udarze, zapominając całkowicie o opiekunie, który często nie posiada dostatecznej wiedzy na ten temat.
Rehabilitacja jest bardzo ważnym elementem leczenia poudarowego, a jej kontynuacją, często jest jednym sposobem na powrót do dawnej kondycji zdrowotnej. Przy czym należy podkreślić, że efektywność rehabilitacji uzależniona jest przede wszystkim od jej dopasowania do kondycji pacjenta, sposobu odżywiania, a także możliwości żywieniowych (niektórzy pacjenci wymagają leczenia pozajelitowego).
Według prof. Piotra Machera - krajowego konsultanta w dziedzinie rehabilitacji medycznej:
Większość chorób to stan, w którym pacjent ma wyższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze, wzrastające dodatkowo podczas rehabilitacji. Jeśli go w zbilansowany sposób nie uzupełnimy, organizm będzie poświęcał swoją energię na jeden obszar kosztem innego. Nie jest to optymalna terapia, jaką chcielibyśmy stosować.
Wówczas, gdy pacjenci po przebytym udarze mózgu nie są w stanie samodzielnie przyjmować pokarmów, konieczne jest wdrożenie żywienia jelitowego. Procedurę tę można przeprowadzić w warunkach domowych i – co ważne – od 1 października 2019 r. jest ona refundowana przez NFZ. Szczególnej opieki wymagają pacjenci poudarowi z deficytami neurologicznymi. Według badania pt. "Opiekunowie osób chorych neurologiczne i onkologiczne" zrealizowanego na zlecenie Nutricii Medycznej ponad połowa opiekunów, przyznaje, że opieka nad chorym, odbywa się kosztem pozostałych członków rodzinny. Może to skutkować osłabieniem więzi rodzinnych, a także generować stres i niepotrzebne konflikty.
W takiej sytuacji warto zadbać w pierwszej kolejności o siebie i swoje zdrowie psychiczne. Należy zdać sobie sprawę z tego, że opieka nad chorym wymaga dużego zaangażowania, co niejednokrotnie odbija się negatywnie na kondycji psychicznej opiekuna. Wówczas warto skorzystać ze wsparcia psychologicznego.
Akcja społeczna „Udar mózgu jest jak pożar”. Jak rozpoznać objawy udaru mózgu? Kto jest najbardziej narażony?
