CRP, czyli białko C-reaktywne, należy do grupy białek ostrej fazy. Za jego wytwarzanie odpowiada wątroba. Proces ten jest inicjowany w sytuacji, gdy w ustroju występuje stan zapalny. Poziom CRP u dzieci może wzrosnąć już po kilku godzinach od momentu wystąpienia infekcji. Wysokie CRP u dziecka może przekroczyć normę nawet tysiąckrotnie. W takim przypadku zachodzi podejrzenie wystąpienia silnej infekcji, a nawet choroby nowotworowej.
Białko CRP po raz pierwszy zidentyfikowano we krwi u osoby chorej na zapalenie płuc, wywoływane przez bakterię Streptococcus pneumoniae.
Wskazania do badania CRP u dziecka
CRP u dziecka i u niemowlęcia jest badaniem krwi wykonywanym w procesie diagnostycznym występowania infekcji w organizmie. Badanie powinno być przeprowadzone wówczas, gdy przez kilka dni maluszkowi doskwiera uporczywa i zagrażająca życiu gorączka, a także przy podejrzeniu chorób autoimmunologicznych, bądź nowotworowych. Określenie poziomu CRP u dziecka pozwala stwierdzić występowanie infekcji, a dzięki wykonaniu dodatkowych badań laboratoryjnych lekarz może ustalić jego przyczynę. W zależności od stopnia wzrostu poziomu CRP we krwi specjalista może wstępnie stwierdzić, czy występująca gorączka jest wynikiem infekcji bakteryjnej, czy wirusowej i precyzyjniej ukierunkować dalszą diagnostykę.
Badanie CRP u dziecka jest ważnym elementem diagnostyki chorób autoimmunologicznych (m.in. tocznia). Jego poziom wzrasta znacznie przy sepsie, która nie jest chorobą, a silną i zagrażającą życiu reakcją organizmu. Badanie CRP u dziecka wykonuje się również w celach monitorowania przebiegu procesu gojenia ran pooperacyjnych. Jeśli rana zostanie zainfekowana, poziom CRP we krwi istotnie wzrośnie. Innym wskazaniem do wykonania tego badania jest monitorowanie skuteczności terapii, wdrożonej w leczeniu poważnej infekcji bakteryjnej wcześniej stwierdzonej, albo leczenia onkologicznego.
Sprawdź: Jak odróżnić grypę od przeziębienia?
CRP u dziecka – przygotowanie i przebieg badania
Badanie CRP u dziecka wykonuje się, podobnie jak u osób dorosłych, z próbki krwi obwodowej. Wymaga nieznacznej ilości materiału, dlatego u dziecka, które bardzo boi się igieł, nie ma potrzeby pobierania krwi z żyły łokciowej, o ile nie zachodzi konieczność przeprowadzenia dodatkowych testów. Najczęściej, próbka materiału biologicznego pobierana jest z palca, co wymaga jedynie lekkiego ukłucia.
Do badania CRP u dziecka nie potrzeba specjalnych przygotowań. Malec nie musi być na czczo, więc do laboratorium można udać się nawet w porze popołudniowej. Jeżeli zachodzą ku temu konkretne wskazania, oznaczenie poziomu białka C-reaktywnego jest wykonywane na podstawie skierowania, wystawionego przez pediatrę. W takim przypadku badanie finansowane jest ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Wykonanie testu we własnym zakresie wiąże się z kosztem od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych, zależnie od cennika danej placówki.
Ciekawym rozwiązaniem wykorzystywanym przez lekarzy są tzw. szybkie testy służące do badania stężenia CRP u dziecka, ale także u osób dorosłych i starszych, już w gabinecie lekarskim. Jeśli w trakcie wywiadu zdrowotnego, specjalista nabierze podejrzeń o możliwości wystąpienia u chorego poważnej, zagrażającej życiu infekcji może sięgnąć po takie nowoczesne rozwiązanie. Do Zbadania stężenia CRP u dziecka wystarczy próbka krwi pobrana z palca.
Uwaga na bakterie: 10 najbrudniejszych miejsc wokół nas. Tut...
Normy CRP u dziecka i noworodka
Badanie CRP u dziecka może dać wynik prawidłowy lub nieprawidłowy, który zawsze będzie powyżej normy. W odniesieniu do CRP nie występuje pojęcie wyniku poniżej normy lub niedoboru. Wynika to z faktu, że w przypadku noworodków i dzieci, poziom białka C-reaktywnego bliski zeru, lub równy tej wartości, jest prawidłowy i informuje, że w organizmie nie toczy się proces zapalny. Przekroczenie górnej granicy normy sugeruje, że w organizmie malca toczy się proces chorobowy.
Prawidłowe CRP u noworodka mieści się w przedziale od 0 do 5 mg/l, natomiast właściwy poziom CRP u dziecka, które ukończyło 4 tygodnie, mieści się w przedziale od 0 do 10 mg/l.
Wysokie CRP u noworodka
Podwyższone CRP u noworodka, nieprzekraczające 50 mg/l, zwykle wskazuje na infekcję wirusową. Gdy wynik badania CRP u noworodka we krwi da wynik wyższy niż wartość 100 mg/l, można podejrzewać infekcję bakteryjną. Białko C-reaktywne w przedziale 200-500 mg/l sugeruje poważną infekcję, której źródłem mogą być bakterie Gram-ujemne układu pokarmowego np. pałeczki z rodziny Enterobacteriacae jak E. coli. Wartości powyżej 500 mg/l często wskazują na rozwój choroby nowotworowej.
W przypadku najmłodszych najczęstszą przyczyną nieprawidłowego poziomu CRP jest infekcja okołoporodowa, przy czym należy zaznaczyć, że źródłem infekcji nie zawsze jest matka. Niemowlak może zarazić się też od personelu medycznego i od każdej osoby, z którą ma styczność.
Wysokie CRP u dziecka
CRP u dziecka może przybierać wartości prawidłowe, podwyższone oraz wysokie. Szybkość wzrastania poziomu białka ostrej fazy we krwi ma największe nasilenie w ciągu 2. godzin od wniknięcia do organizmu patogenu. Wartości wskazujące na źródło i przyczynę zakażenia są nieco inne niż wartości CRP u niemowląt. Podwyższone CRP u dziecka mieszczące się w widełkach od 20 do 40 mg/l i sugeruje infekcję o podłożu wirusowym – rzadko zdarza się, aby CRP u dziecka podczas choroby wirusowej osiągało wyższe wartości. Prozaiczną przyczyną podwyższonego CRP u dziecka może być zwykłe przeziębienie lub grypa.
Wysokie CRP u dziecka, przyjmujące wartości między 40 a 200 mg/l przeważnie spowodowane jest infekcją bakteryjną. W zakażeniach wywołanych bakteriami CRP może wzrosnąć nawet 1000-krotnie na przestrzeni dwóch dób od momentu infekcji. Tak wysokie CRP u dziecka składnia do podejrzeń ciężkich infekcji bakteryjnych np. anginy ropnej.
Wartości mieszczące się w przedziale 200-300 mg/l mogą sugerować posocznicę (sepsę), infekcje układu pokarmowego i moczowego, zatrucie toksynami, wirusowe zapalenie wątroby lub toksyczne uszkodzenie tego organu. Taki wynik jest też charakterystyczny dla chorób autoimmunologicznych np. Hashimoto, tocznia, w fazie ich zaostrzenia. Bardzo wysoki poziom białka ostrej fazy, przekraczający 999 mg/l, może pojawić się w przebiegu nowotworów złośliwych i w wielu przypadkach wskazuje na białaczkę.
Wysokie CRP u dziecka jednoznacznie wskazuje na obecność stanu zapalnego w organizmie, ale konieczne jest rozszerzenie diagnostyki, aby precyzyjnie ustalić jego przyczynę. Spadek lub wzrost poziomu białka C-reaktywnego pozwala określić, czy stan małego pacjenta uległ poprawie, czy utrzymuje na podobnym poziomie, lub wręcz przeciwnie pogarsza się.
Należy pamiętać, że wyniku badania CRP u dziecka nie powinny być interpretowany samodzielnie, w odosobnieniu od innych. Rozpoznanie zawsze przeprowadza lekarz, a badanie CRP jest zwykle wstępem do dalszej diagnostyki. Poziom białka C-reaktywnego, wraz z występującymi u dziecka objawami, pozwala stwierdzić, w jakim kierunku powinno być prowadzone dalsze rozpoznanie.