Zapomniana w Polsce choroba powraca. Sześciolatek chory na błonicę walczy o życie. Jakie są objawy błonicy? Sprawdź, czy jesteś bezpieczny

Sześcioletnie dziecko w ciężkim stanie przebywa w dolnośląskim Centrum Pediatrycznym im. J. Korczaka we Wrocławiu. O tej sytuacji w piątek poinformował PAP prof. Leszek Szenborn Kierownik Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.

– Stwierdziliśmy objawy błonicy gardła i krtani u sześcioletniego dziecka, które powróciło z pobytu w Afryce. Niestety, nie było ono szczepione – powiedział prof. Szenborn.

Błonica, inaczej dyfteryt i krup, jeszcze do lat 50. XX w. wywoływała epidemie, jednak dzięki obowiązkowym szczepieniom została wyeliminowana. Jest to choroba atakująca głównie dzieci, jednak zachorować mogą także dorośli, którzy nie są zaszczepieni.

– W latach 50. mieliśmy w Polsce po kilkadziesiąt tysięcy zachorowań, a rocznie umierało od 1,5 do 3 tys. chorych. Dzięki szczepieniom udało się sytuacje opanować. Ostatnia fala masowych zachorowań w Europie była w latach 1993-1996, gdy po rozpadzie dawnego ZSRR było ponad 150 tys. przypadków w tych krajach. Pojedyncze przypadki przeniknęły też do Polski za sprawą migracji m.in. z Białorusi – powiedział prof. Szenborn.

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH w ostatnich latach w Polsce notowano pojedyncze przypadki tej choroby. W 2024 r. zgłoszono dwa przypadki błonicy, w 2023 r. – jeden, a w 2022 r. żadnego.

Błonica znana jest już od starożytności. Po raz pierwszy opisał ją grecki lekarz Areteusz z Kapadocji około 70 roku naszej ery. Za rozwój choroby odpowiada bakteria zwana maczugowcem błonicy (Corynebacyerium diphtheriae). Bakteria przenosi się drogą kropelkową lub poprzez kontakt z materiałem zakaźnym. Objawy pojawiają się w ciągu 2-7 dni od zakażenia.

Objawy błonicy to:

• stan podgorączkowy lub gorączka,

• ból gardła,

• bladość,

• szary lub biały nalot na migdałkach, miejscami przypominający błonę,

• nieprzyjemny zapach z ust,

• powiększenie migdałków podniebiennych,

• silny obrzęk węzłów chłonnych podżuchwowych,

• trudności z połykaniem,

• „szczekający” kaszel,

• chrypka,

• podwyższone tętno,

• niskie ciśnienie tętnicze krwi.

Wyróżnia się też różne rodzaje błonicy, z czego najpowszechniej występuje błonica gardła z obrzękiem węzłów chłonnych i nalotem na migdałkach, a także błonica nosa szczególnie u niemowląt charakteryzująca się gęstym katarem z domieszką krwi.

Natomiast niezwykle niebezpieczną postacią jest błonica krtani, która prowadzi do obrzęku krtani i problemów z oddychaniem, świstów, duszności i sinicy. Bez odpowiedniej pomocy może doprowadzić nawet do uduszenia. Przy jakichkolwiek podejrzeniach błonicy należy koniecznie wezwać lekarza, gdyż wczesne rozpoznanie i leczenie może decydować o życiu.

Do połowy XX w. błonica była chorobą śmiertelną, która wywoływała epidemie. Jednak dzięki wprowadzeniu w latach 50., a w Polsce dokładnie w roku 1954, obowiązkowych szczepień na błonicę, chorobę zupełnie wyeliminowano.

Błonica atakuje głównie dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Jednak mogą zachorować także dorośli, którzy nie zostali zaszczepieni. Bakteria wnika do organizmu przez nos, oczy lub gardło. W miejscach wniknięcia do organizmu bakterie wywołują martwicę tkanek, która jest widoczna w postaci nalotu przypominającego grubą błonę.

Jednak najbardziej niebezpieczne są wytwarzane przez nią toksyny, które przenikają do krwi i rozprzestrzeniają się po całym organizmie. Zaburzają wtedy funkcjonowanie narządów wewnętrznych takich jak nerki, serce, wątroba czy mózg. Choroba może też doprowadzić do zmian martwiczo-zapalnych mięśnia sercowego, a w konsekwencji do śmierci.

Szczepionka na błonicę chroni więc nie tylko przed zachorowaniem, ale też przed ciężkim przebiegiem choroby, a nawet przed śmiercią. Obecnie stosowana jest trójskładnikowa szczepionka błonica tężec krztusiec (DTP) podawana podskórnie lub domięśniowo. Według kalendarza szczepień podawana ona jest od 2. do 6. miesiąca życia dziecka w 3 dawkach, a następnie w wieku 16-18 miesięcy (szczepienia obowiązkowe, podstawowe, bezpłatne). Natomiast w 6. roku życia podaje się dawkę przypominającą.

Z powodu zanikania odporności z upływem czasu osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające szczepionki co 10 lat.