Profesor Marian Zembala jako pierwszy w Polsce przeszczepił równocześnie płuco i serce. Kardiochirurg i transplantolog uratował setki serc

Ciało prof. Mariana Zembali znaleziono 9 marca br. w basenie w jego domu w Zbrosławicach. Policja wszczęła śledztwo w sprawie niejasnych przyczyn śmierci lekarza.

„Z przykrością informujemy, że w dniu dzisiejszym odszedł do Boga nasz kochany Syn, Mąż, Ojciec, Dziadek, lekarz – Profesor Marian Zembala. W tym trudnym czasie prosimy o uszanowanie prywatności rodziny. Dziękujemy za liczne słowa wsparcia i otuchy. Pozostająca w żałobie rodzina” – napisali krewni w oświadczeniu.

We wpisie na twitterze swojego poprzednika pożegnał obecny minister zdrowia Adam Niedzielski: „Dotarła do mnie tragiczna wiadomość o śmierci profesora Mariana Zembali. Panie Profesorze, na zawsze pozostanie Pan w naszej pamięci”:

Profesora pożegnał również prezydent Andrzej Duda: „Z wielkim smutkiem przyjęliśmy z Agatą wiadomość o odejściu Prof. Mariana Zembali – wybitnego kardiochirurga, współtwórcy i dyrektora i lidera Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, światowej klasy naukowca, byłego Ministra Zdrowia, Człowieka o wielkiej osobowości” – podkreślił prezydent Andrzej Duda.

Jeden z najbardziej znanych, wybitnych kardiochirurgów prof. n. med. Marian Zembala urodził się 11 lutego 1950 r. w Krzepicach niedaleko Częstochowy na Śląsku. Ukończył z wyróżnieniem studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej we Wrocławiu, gdzie następnie był asystentem i starszym asystentem w Klinice Chirurgii Serca. Po uzyskaniu stopnia doktora nauk medycznych przebywał kilka lat na stażu w Holandii. Wrócił stamtąd w 1985 r. na prośbę prof. dr hab. med. Zbigniewa Religi i rozpoczął pracę w kierowanej przez niego Katedrze i Klinice Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. Jako uczeń i pomocnik oraz przyjaciel profesora Religi, pracował z nim aż do czerwca 1999 roku. W międzyczasie nadal odbywał zagraniczne staże naukowe, min. w w Deborah Heart und Lung Center w Nowym Jorku (USA) czy w Klinice Kardiochirurgii Uniwersytetu RWTH w Aachen (Niemcy).

W 1993 roku Zembala został dyrektorem Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii w Zabrzu. Po trzech latach ośrodek rozwinął się i zmienił nazwę na Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu. Prof. Zembala pełnił funkcję dyrektora tej placówki do końca swojego życia.

W 2012 r. otrzymał medal Benemerenti (Dobrze zasłużonym) – papieskie odznaczenie, przyznawane w uznaniu służby Bogu i ludziom. Na prośbę dzieci po przeszczepach został również odznaczony Orderem Uśmiechu. Od czerwca do listopada 2015 r. profesor był ministrem zdrowia w rządzie premier Ewy Kopacz, a w latach 2015-2019 również posłem na sejm.

Już jako stażysta w klinice Kardiochirurgii St. Antonius Uniwersytetu w Utrechcie w Holandii pomagał najmłodszym pacjentom. Zainicjował projekt bezpłatnego leczenia polskich dzieci z ciężkimi, wrodzonymi wadami serca, w ramach którego zoperowano ponad 500 dzieci z Polski.

Profesor Zembala asystował profesorowi Relidze przy pierwszej w Polsce udanej operacji przeszczepienia serca w roku 1985. Dawcą był pacjent w stanie śpiączki, u którego stwierdzono śmierć mózgu. Do tej pory narządy przeszczepiano dopiero po ustaniu akcji serca. Bijący jeszcze narząd pobrano na sali operacyjnej i przeszczepiono bezpośrednio biorcy, którym był 62-letni rolnik z Krzepic. Operacja powiodła się, niestety pacjent żył tylko kilka dni.

Czytaj także: Kobieta po przeszczepie płuca urodziła zdrowe dziecko. To pierwszy taki poród w Polsce

Najmłodszym pacjentem profesora Zembali, któremu wykonał on udaną operację przeszczepu serca był ośmiomiesięczny chłopiec. Profesor w swojej klinice wykonał również operację na otwartym sercu u małego pacjenta już w 1. dobie jego życia. Natomiast najstarszą pacjentką, u której profesor wykonał zabieg wszczepienia by-passów (pomostowania aortalno-wieńcowego) była 103-letnia Wrocławianka. Kobieta już kilka dni po operacji oddychała samodzielnie i chodziła o lasce.

W 1998 r. prof. Zembala wykonał pierwszy w Polsce przeszczep pojedynczego płuca u kobiety z krańcową postacią samoistnego włóknienia płuc. Natomiast w 2001 r. po raz pierwszy w Polsce przeprowadził udany przeszczep równocześnie płuc i serca.

Prof. Marian Zembala mieszkał w Tarnowskich Górach z żoną Hanną, był ojcem czwórki dzieci. Jest autorem ponad 130 prac naukowych publikowanych w czasopismach i książkach medycznych. W czerwcu 2018 r. przeszedł udar, od tamtej pory miał paraliż lewej części ciała i poruszał się na wózku inwalidzkim.

Jego syn Michał Zembala poszedł w ślady ojca i również jest kardiochirurgiem. W 2020 roku razem z synem profesora Religi, Grzegorzem, przeprowadził udaną operację bezcewnikowej implantacji zastawki aortalnej. Dr hab. n. med. Michał Zembala jest kierownikiem oddziału kardiochirurgii i transplantologii w Śląskim Centrum Chorób Serca. Natomiast dr n. med. Grzegorz Religa jest ordynatorem oddziału kardiochirurgii w Łodzi.

Dla Michała Zembali ojciec zawsze był mentorem i wzorem do naśladowania. Po śmierci profesora syn zamieścił niezwykle wzruszający wpis, w którym żegna się ze zmarłym tatą:

[cyt]„To jedna z Twoich ostatnich wiadomosci do mnie. Ja dzis prosze tego samego Boga o wybaczenie, ze nie dal mi tyle sil by pomoc Tobie.” – napisał na Facebooku Michał Zembala (pisownia oryginalna).[cyt]