Rząd przyjął ustawę o asystencji osobistej. To realna zmiana dla osób z niepełnosprawnościami

Brak systemowego wsparcia w postaci asystencji osobistej od lat obciąża rodziny i opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Dla samych zainteresowanych oznacza to ograniczoną możliwość prowadzenia niezależnego życia – także zawodowego. Nowy projekt ustawy, przyjęty przez Radę Ministrów 28 października 2025 r., ma to zmienić.

Dzięki profesjonalnemu wsparciu asystentów osoby z niepełnosprawnościami będą mogły aktywniej uczestniczyć w życiu społecznym, podejmować pracę, studiować, a także korzystać z wydarzeń kulturalnych czy spotkań towarzyskich. To ogromna zmiana jakości życia – nie tylko dla nich, ale także dla ich bliskich.

Projekt ustawy o asystencji osobistej powstał w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z inicjatywy pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych, Łukasza Krasonia. To kompleksowe i innowacyjne rozwiązanie, które wyznacza nowy standard podejścia do niezależności osób z niepełnosprawnościami w Polsce.

Zgodnie z projektem, od kwietnia 2027 roku z usług asystentów będzie mogło skorzystać około 100 tys. osób z niepełnosprawnościami. Pośrednio poprawi się jakość życia nawet pół miliona ich bliskich, którzy dotąd często musieli rezygnować z pracy lub życia społecznego.

Najważniejsze założenia projektu:

• Większy wymiar godzinowy – od 20 do nawet 240 godzin miesięcznie (w pierwszym roku do 200 godzin, w drugim do 220),

• Wsparcie na dłużej – przyznawane na okres od roku do trzech lat, a nie – jak dotąd – na kilka miesięcy,

• Swoboda wyboru – zarówno podmiotu świadczącego usługę (np. powiat, NGO), jak i samego asystenta,

• Indywidualne dopasowanie – usługi będą dostosowane do konkretnych potrzeb, w tym także pomoc w czynnościach medycznych po odpowiednim instruktażu.

Pierwsze wnioski będzie można składać od stycznia 2027 roku.

Asystencja osobista to forma indywidualnego wsparcia, która umożliwia osobom z niepełnosprawnościami prowadzenie bardziej samodzielnego życia. Asystent pomaga w codziennych czynnościach, ale nie jest opiekunem ani terapeutą – to partner w niezależnym funkcjonowaniu.

Praca asystenta osobistego to coś więcej niż pomoc – to budowanie niezależności. Asystenci będą wspierać osoby z niepełnosprawnościami w codziennych czynnościach, takich jak ubieranie się, przygotowywanie posiłków czy poruszanie się, ale także – po przeszkoleniu – w bardziej zaawansowanych działaniach, np. podawaniu leków.

Najważniejsze jest to, że to osoba z niepełnosprawnością decyduje, kiedy i w czym potrzebuje pomocy. Asystencja osobista to wsparcie „szyte na miarę”.

Aby przyciągnąć odpowiednich kandydatów, projekt przewiduje konkurencyjne wynagrodzenia, które mogą przekraczać nawet 8 tys. zł brutto miesięcznie.

Ustawa to nie tylko wsparcie społeczne – to także szansa na aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin. Dzięki niej wiele osób będzie mogło wrócić na rynek pracy, a ich bliscy – którzy dotąd często rezygnowali z aktywności zawodowej – odzyskają przestrzeń dla siebie.

Dzięki wsparciu asystentów wiele osób z niepełnosprawnościami będzie mogło podjąć pracę, studiować, uczestniczyć w życiu społecznym i kulturalnym.

Bliscy osób z niepełnosprawnościami, którzy dotąd często rezygnowali z aktywności zawodowej, zyskają przestrzeń dla siebie – to szansa na powrót do pracy i większą równowagę życiową.

Bez godnych płac asystencja nie zadziała. Life on Wheelz o brakach w ustawie

Jak podkreślają przedstawiciele środowiska osób z niepełnosprawnościami, przyjęcie ustawy o asystencji osobistej to krok milowy, ale nie powód do pełnej radości. Wojciech Sawicki, prowadzący w mediach społecznościowych profil Life on Wheelz, który od lat jest zaangażowany w prace nad projektem, nie kryje rozczarowania.

– Teoretycznie powinien być to powód do radości dla całego środowiska osób z niepełnosprawnościami – czytamy w jego poście na Instagramie.

Według niego największe zastrzeżenia budzi brak waloryzacji wynagrodzeń asystentów.

– Nie mogę tego zrozumieć, tym bardziej, że niedobór ludzi w tym zawodzie jest od lat podnoszonym problemem – podkreśla Sawicki. – Bez poszerzenia liczby dostępnych asystentów ta ustawa będzie po prostu niewdrażalna. A nie da się tego zrobić wciąż opierając cały system na dobroczynności, odruchach serca czy wolontariacie, ci ludzie muszą po prostu godnie zarabiać.

Wojciech Sawicki podkreśla, że aby ustawa rzeczywiście działała, trzeba „podnieść prestiż zawodu asystenta, umocować go w prawie, stworzyć odpowiednie zachęty finansowe, zmienić dyskurs na jego temat”. Inaczej – jak mówi – „ta wybrakowana ustawa będzie tylko pudrowaniem trupa”.

Źródła:

• https://www.gov.pl/web/rodzina/szansa-na-aktywnosc-i-niezaleznosc-rzad-przyjal-projekt-ustawy-o-asystencji-osobistej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

• Ustawa o asystencji osobistej Instagram Life on Wheelz