Erytrocyty w moczu – co mogą oznaczać?

Obecność krwi w moczu dzieli się na dwa przypadki – w zależności od liczby krwinek zawartych w próbce:

• krwinkomocz (mikrohematuria) – w tej sytuacji w moczu znajduje się więcej niż 5 erytrocytów na mikrolitr, ale jednocześnie liczba czerwonych krwinek nie jest na tyle duża, by dostrzec krew w moczu gołym okiem. Zazwyczaj krwinkomocz wykrywa się w rutynowych, kontrolnych badaniach moczu;
• krwiomocz (makrohematuria) – to stan, w którym mocz jest widocznie zabarwiony na kolor różowy, rdzawy, czerwony lub bordowy, co świadczy o dużej zawartości erytrocytów – powyżej 0,2 ml na pół litra moczu.

Więcej informacji o tym, w jaki sposób badane są próbki moczu na obecność elementów morfotycznych krwi, znajdziesz tutaj: https://www.adamed.expert/pacjent/badania/erytrocyty-w-moczu-krew-w-moczu.

Bezpośrednie przyczyny krwi w moczu to między innymi:

• zanieczyszczenie moczu krwią miesiączkową lub krwią pochodzącą z urazów czy zranień w okolicach intymnych (zacięcia, otarcia, szczelina odbytu, hemoroidy zewnętrzne i inne);
• uszkodzenie ścian naczyń krwionośnych w obrębie układu moczowego;
• uszkodzenie kanalików nerkowych w wyniku infekcji i/lub przyjmowania niektórych leków (w tym penicyliny, chininy, ale również określonych ziół – na przykład naparu z liści senesu);
• hemoliza (rozpad hemoglobiny) w naczyniach obwodowych (w tym w naczyniach biodrowych) spowodowana zatruciem organizmu substancjami toksycznymi (arsenem, sulfonamidami, niektórymi gatunkami grzybów).

Zdarza się również, że mikrohematuria (częściej) lub makrohematuria (znacznie rzadziej) nie mają uchwytnej przyczyny – mowa wówczas o idiopatycznym krwinkomoczu lub krwiomoczu. W praktyce oznacza to, że w badaniach diagnostycznych nie wykryto powodu obecności erytrocytów w moczu. Jeśli pacjent nie ma żadnych dodatkowych objawów, wówczas musi po prostu pozostawać pod kontrolą lekarza rodzinnego lub, jeśli istnieją takie wskazania, specjalisty nefrologa.

Nawet w przypadku jednorazowego wystąpienia krwiomoczu bez objawów towarzyszących, warto udać się do lekarza rodzinnego i poprosić go o skierowanie na dalszą diagnostykę. Powinni to zrobić zwłaszcza pacjenci odczuwający gorączkę, bóle nerek, ból w dole pleców lub w dole brzucha, a także cierpiący z powodu wymiotów. Nawracający krwiomocz bezwzględnie wymaga konsultacji lekarskiej. Wszystkie te objawy mogą bowiem świadczyć o:

• rozwijającym się napadzie kolki nerkowej;
• zaawansowanej infekcji pęcherza lub całego układu moczowego;
• kłębuszkowym zapaleniu nerek;
• obecności ciał obcych w układzie moczowym (w tym kamieni nerkowych), uszkodzeniach mechanicznych tegoż układu;
• rozwoju nowotworu, torbieli, guzów (nawet tych o niezłośliwym charakterze);
• dolegliwościach ginekologicznych: endometriozie, polipach, mięśniakach macicy i innych;
• zakrzepicy żył nerkowych lub żył położonych blisko układu moczowego, o tak zwanym „zawale nerki” czy gruźlicy nerki.

W razie potrzeby specjalista zaleci – oprócz oczywiście szczegółowych badań moczu – również inne badania diagnostyczne. Wśród nich wyróżnia się oczywiście badania laboratoryjne (testy z krwi, badanie kału) oraz obrazowe (USG pęcherza moczowego i szerzej – jamy brzusznej oraz narządów położonych w miednicy, a także zdjęcia RTG czy też tomografię komputerową).

Źródła:

1. A. Karkosz, Krwiomocz i krwinkomocz (pot. krew w moczu) - objawy, przyczyny i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 08.01.2020
2. Dr n. med. E. M. Koźmińska, Krwiomocz i krwinkomocz [w:] Medycyna po Dyplomie 07-08/2017
3. J. Żółtko-Szydłowska, prof. dr hab. n. med. J. Borawski, prof. dr hab. n. med. B. Naumnik, Krwiomocz - diagnostyka różnicowa [w:] Medycyna po Dyplomie 06/2020
4. Rudziński, Krwiomocz [w:] Borgis - Postępy Nauk Medycznych s1/2014
5. Nowicki, B. Biedunkiewicz, Krwinkomocz [w:] Forum Nefrologiczne 2009, tom 2, nr 1