Czy grozi nam zagłada? „Nigdy wcześniej niespotykane u ludzi” infekcje grzybicze zabiły dwie osoby. Co nas czeka?

Infekcje grzybicze mogą stanowić prawie 7 proc. zgonów na świecie. Z ich powodu rocznie życie traci 3,8 miliona osób. To prawie dwukrotnie więcej niż szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2022 roku, według których w wyniku chorób grzybiczych co roku umiera 1,7 miliona ludzi.

Badanie, które zostało opublikowane w czerwcu 2024 r. w Nature Microbiology, wykazało, że grzyb Rhodosporidiobolus fluvialis rozwija się w cieplejszym klimacie (ok. 37 stopni Celsjusza, czyli w standardowej temperaturze ciała człowieka), przez co stał się odporny na leki przeciwgrzybicze.

Choć do tej pory grzyb ten nigdy nie został wykryty u ludzi, to w Chinach zmarły dwie osoby, które zostały zakażone lekoopornymi grzybami. Mimo że ciepła temperatura ciała człowieka zazwyczaj zapewnia lepszą ochronę przed infekcjami grzybiczymi, to nie w przypadku tego grzyba.

To przerażające odkrycie nowych mutacji grzybów przypomina scenariusz serialu „The Last of Us”. Choroby spowodowane lekoopornymi grzybami mogą być spowodowane zmianami klimatycznymi, które mogą sprawić, że infekcje grzybicze będą jeszcze bardziej niebezpieczne dla ludzi.

Zespół naukowców z programu China Hospital Invasive Fungal Surveillance Net pobrał próbki grzybów od pacjentów, którzy zmarli w Chinach w latach 2009-2019. Grzyb Rhodosporidiobolus fluvialis został po raz pierwszy wykryty we krwi dwóch niespokrewnionych pacjentów.

Jednym z nich był 61-latek, który zmarł na oddziale intensywnej terapii w Nanjing w 2013 roku. Mężczyzna zgłosił się do szpitala z ostrym zapaleniem trzustki i bólem nerek. Był leczony lekami przeciwgrzybiczymi, jednak wkrótce zmarł z powodu niewydolności wielonarządowej.

Drugim pacjentem, u którego potwierdzono obecność Rhodosporidiobolus fluvialis, był 85-latek leczony w 2016 roku na oddziale intensywnej terapii w Tianjin. Pacjent cierpiał na wiele schorzeń, w tym choroby serca, niewydolność oddechową i zapalenie płuc. Lekarze podawali mu leki przeciwgrzybicze. Mężczyzna zmarł z powodu niewydolności oddechowej.

W raporcie nie zostało podane, czy infekcja grzybicza bezpośrednio przyczyniła się do śmierci tych pacjentów, czy po prostu zostali oni zarażeni w tym czasie.

Naukowcy przetestowali grzyba R. fluvialis na myszach z obniżoną odpornością. Odkryli, że patogen rozwijał się w ich ciałach.

Niektóre szczepy grzybów wykazywały szybkie mutacje w ekstremalne formy po wystawieniu na działanie wyższych temperatur, mutując 21 razy szybciej w 37 st. Celsjusza w porównaniu z kulturami utrzymywanymi w 25 st. Celsjusza. Właśnie ta zdolność do szybkiej adaptacji pokazuje, w jaki sposób wzrost temperatury związany ze zmianami klimatycznymi może prowadzić do pojawienia się patogenów grzybiczych odpornych na leki.

– Odkrycie to potwierdza pogląd, że globalne ocieplenie może przyczynić się do ewolucji tego patogenu grzybiczego lub innych nowych patogenów grzybiczych – mówi Linqi Wang, mikrobiolog z Instytutu Mikrobiologii Chińskiej Akademii Nauk i współautor badania nad grzybami opublikowanego w Nature Microbiology.

– To niezwykłe i naprawdę nieoczekiwane odkrycie, które źle wróży na przyszłość – powiedział w rozmowie z Science David Denning, David Denning, profesor chorób zakaźnych na Uniwersytecie w Manchesterze w Wielkiej Brytanii, który nie był zaangażowany w badania.

Zmiany klimatyczne mogą przyczyniać się też do nagłego pojawienia i rozprzestrzeniania się innego grzyba – Candida auris. Grzyb ten został zaobserwowany już w 40 krajach. Coraz cieplejszy klimat może sprawić, że grzyby zaczynają dostosowywać się do wyższych temperatur, niektóre z nich osiągną barierę temperaturową.

Choć u większości zdrowych osób układ odpornościowy może zwalczyć infekcję grzybiczą, to może ona zagrażać życiu u osób już chorych lub osób z obniżoną odpornością.

Naukowcy wyróżnili najbardziej zagrażające grzyby:

• Candida auris, który dostaje się do krwi, powodując śmiertelne infekcje,

• Aspergillus fumigatus, który występuje w glebie i atakuje głównie płuca, a w niektórych przypadkach może również zainfekować mózg,

• Cyptococcus neoformans, który najczęściej występuje w glebie lub rozkładającym się drewnie, i początkowo atakuje płuca, ale może rozprzestrzenić się na mózg, powodując śmierć lub niepełnosprawność.

Źródła:

• Pan-drug resistance and hypervirulence in a human fungal pathogen are enabled by mutagenesis induced by mammalian body temperature Nature Microbiology

• WHO fungal priority pathogens list to guide research, development and public health action WHO

• New fungal infection discovered in China Science

• Climate change could make fungi more dangerous American Association for the Advancement of Science