Bakterie przyczyną raka trzustki! Czy antybiotyk wystarczy, żeby zwalczyć ten nowotwór?

Nowotwory są drugą przyczyną zgonów w Polsce, zaraz po chorobach układu krążenia. Rak trzustki nie jest nowotworem zbyt częstym, stanowi jedynie 3 proc. wśród wszystkich nowotworów złośliwych, jest on jednak jednym z najbardziej agresywnych. Może rozwijać się latami, nie dając zupełnie żadnych niepokojących objawów. Z tego powodu najczęściej wykrywany jest bardzo późno, gdy pojawią się już przerzuty, co uniemożliwia jego wyleczenie.

Wyróżnia się dwa typy raka trzustki: wywodzące się z części zewnątrzwydzielniczej – wytwarzającej sok trzustkowy służący do trawienia, oraz pochodzące z części wewnątrzwydzielniczej wytwarzającej hormony (guzy neuroendokrynne). Najczęściej występują te pierwsze, a wśród nich rak gruczołowy, inaczej gruczolakorak. Rozwija się on głównie z torbieli powstających w trzustce. Ma on także dużo gorsze rokowania niż guzy powstające w jej części wewnątrzwydzielniczej.

Głównym czynnikiem rozwoju gruczolakoraka są zmiany torbielowate trzustki, takie jak wewnątrzprzewodowe brodawkowate nowotwory śluzowe trzustki (IPMN). Wykrycie torbieli śluzowych zazwyczaj następuje przypadkowo podczas badania ultrasonograficznego jamy brzusznej. Mają one tendencję do zezłośliwienia, dlatego należy je obserwować lub usunąć.

Naukowcy z Karolinska Institutet w Szwecji, prowadząc badania nad powiązaniem zmian torbielowatych z rakiem trzustki, odkryli, że ich zezłośliwienie mogą powodować obecne w nich bakterie pochodzące z jamy ustnej.

Do tej pory uważano, że trzustka jest narządem sterylnym, bez mikrobiomu. Z badań jednak wynika, że znajdują się w niej bakterie. Naukowcom udało się za pomocą nowoczesnych metod hodowli i dzięki technice proteomicznej, wyodrębnić, wyhodować i zbadać w laboratorium żywe bakterie z torbieli w trzustce. Pobrali oni płyn torbielowaty od 29 pacjentów, którym operacyjnie usunięto torbielowatego guza trzustki. W badanym płynie naukowcy znaleźli 15 szczepów bakterii w tym duże ilości bakterii beztlenowych z klasy Gammaproteobacteria oraz Bacilli naturalnie bytujących w przewodzie pokarmowym, a dokładnie w jamie ustnej.

We wcześniejszych badaniach na zwierzętach ci sami naukowcy zauważyli, że bakterie te metabolizują leki przeciwnowotworowe, co sprawia, że chemioterapia przeciwnowotworowa jest mniej skuteczna. Zaburzają też działanie gemcytabiny – leku stosowanego w terapii raka trzustki. Bakterie te wykryto w torbielach trzustki, ale pochodzą one z samego narządu.

Dalsze badania uwidoczniły, że bakterie mogą powodować pękanie dwuniciowego DNA, czyli uszkadzanie komórek prowadzące do rozwoju raka. Bakterie te mają więc zdolność wnikania do zdrowych komórek trzustki i przetrwania w nich.

Najcenniejszym odkryciem jest to, że bakterie powodujące uszkodzenia zdrowych komórek trzustki niszczone są przez antybiotyki takie jak penicylina. Dzięki temu pacjenci z torbielami trzustki mogliby być badani na obecność tych bakterii i w przypadku ich wykrycia leczeni za pomocą antybiotykoterapii, co mogłoby zapobiec przekształcaniu się torbieli trzustki w nowotwór oraz zahamować rozwój raka trzustki.

Nadal jednak nie wiadomo, jaki wpływ na tworzenie się i zezłośliwienie torbieli ma mikrobiom trzustki oraz w jaki sposób bakterie z przewodu pokarmowego, a dokładnie z jamy ustnej przedostają się do tego narządu. Jeden z autorów badania Volkan Özenci, starszy konsultant i profesor nadzwyczajny na Wydziale Medycyny Laboratoryjnej Karolinska Instytut uważa, że bakterie z jelita do trzustki mogą przedostawać się w wyniku urazu lub stanu zapalnego, ponieważ w naturalnych warunkach przewód pomiędzy nimi jest zamknięty. Być może transportować je także mogą inne komórki takie jak np. białe krwinki. Badania nad tym nadal trwają.

Źródło:
Isolation of pancreatic microbiota from cystic precursors of pancreatic cancer with intracellular growth and DNA damaging properties Taylor & Francis Online

ZOBACZ: Czy stres może przyczyniać się do powstawania chorób nowotworowych?