Wszystko o detoksach. Dieta oczyszczająca organizm, tabletki, herbatki i zioła. Na skuteczną kurację odtruwającą jest wiele sposobów

Nadmierne obciążenie organizmu toksynami objawia się w postaci niskiego poziomu energii, problemów z cerą, uporczywych wzdęć bez podłoża chorobowego, zatrzymywania wody w organizmie, zmniejszonej tolerancji tłuszczu czy nadmiernego pocenia się i nieprzyjemnego zapachu ciała.

Toksyny zaburzają homeostazę organizmu, czyli jego fizjologiczną zdolność do utrzymania stałego środowiska wewnętrznego, która jest możliwa dzięki współdziałaniu różnych układów w ciele, a zwłaszcza układu nerwowego, hormonalnego i odpornościowego.

Jako toksyny rozumiemy przy tym nie tylko zanieczyszczenia pochodzące z zewnątrz ustroju, takie jak np. metale ciężkie, pestycydy, leki, rozpuszczalniki, produkty spalania, związki z plastików czy powłok nieprzywierających, pasz i leków podawanych zwierzętom rzeźnym, a także z baterii czy pleśni. Toksyczne mogą być też normalne produkty metabolizmu różnych związków, które nie są prawidłowo przetwarzane dalej czy usuwane. W pozbyciu się ich nadmiaru może pomóc dieta oczyszczająca organizm, nazwana też odtruwającą lub po prostu dietą detoks.

Zobacz: Sałatka oczyszczająca jelita – przepis

Usuwanie szkodliwych związków z ustroju to sposób na zachowanie tej cennej wewnętrznej równowagi, ale gdy jest ich za dużo, mechanizmy te szwankują – wtedy polecana jest dieta detoks.

Należy przy tym pamiętać o jednym: organizm usuwa toksyny w sposób ciągły – i stale przybywa w nim nowych. Nie da się więc oczyścić go z toksyn raz a dobrze. Można natomiast ułatwić mu usunięcie tych już nagromadzonych poprzez odciążenie odpowiednich narządów i dostarczenie związków o działaniu wspomagającym.

Organizm człowieka posiada bowiem sprawny mechanizm samoobrony przed wieloma szkodliwymi związkami, choć do usuwania niektórych nie zdążył się ewolucyjnie przystosować. Tak jest np. w przypadku zanieczyszczeń ery przemysłowej czy substancji dodawanych do tworzyw sztucznych. W ich przypadku organizm często wykształcił inne sposoby ich unieczynniania, takie jak np. odkładanie ich w tkance tłuszczowej. Dlatego każdy w pewnym stopniu kumuluje toksyny, które są potencjalną przyczyną rozwoju różnych chorób, mogą działać hormonopodobnie, powodować mutacje genetyczne i procesy nowotworowe, wywoływać alergie czy zaburzać rozwój płodu.

Oczyszczanie organizmu z toksyn najczęściej kojarzy się ze stosowaniem głodówki, ew. płynnej diety warzywno-owocowej czy diety sokowej. Tymczasem ścisłe posty nie służą oczyszczeniu organizmu, ponieważ nie dostarczają związków odtruwających i hamują opróżnianie jelit. Lekarze dopuszczają ich stosowanie najwyżej przez 1-2 dni, i to tylko w niektórych przypadkach.

Wielodniowe głodówki przeprowadzane w ośrodkach medycyny ajurwedyjskiej czy holistycznej są zwykle uzupełniane zażywaniem ziół i lewatywami, i nie są uznawane przez medycynę konwencjonalną. Trudno mówić o ich korzystnym działaniu czy szkodliwości, ponieważ się różnią – i w większości nie zostały przebadane.

Zobacz: Najlepsze zioła na oczyszczanie organizmu. Wybierz do kuracji detoks

Inaczej jest z dietami roślinnymi, które znalazły uznanie dietetyków jako skuteczna metoda odciążenia organizmu od zwyczajowej diety i dostarczenia mu pokaźnych dawek błonnika oraz bioaktywnych związków, m.in. antyoksydantów, witamin czy składników mineralnych.

Oczyszczenie organizmu z toksyn wspomogą też silnie działające związki roślinne zawarte w ziołach, herbatach czy suplementach diety. Z kolei oczyszczanie płuc można pobudzić poprzez ćwiczenia oddechowe i aktywność fizyczną, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Funkcjonowanie układu limfatycznego wspomoże ruch i odpowiedni masaż, np. drenaż limfatyczny, natomiast usuwanie zbędnych związków przez skórę poza ćwiczeniami wspomogą też seanse w saunie.

W suplementach diety na oczyszczenie organizmu stosuje się opisane wyżej zioła moczo- i żółciopędne oraz pobudzające perystaltykę jelit, albo pozyskane z nich wyciągi i substancje czynne, takie jak sylimaryna z ostropestu, cynaryna z karczocha, kurkumina z kurkumy, a także betaina obecna w buraku.

Niezbędnym składnikiem suplementów oczyszczających jest chlorofil, czyli zielony barwnik roślinny. Ma silne działanie detoksykujące i ochronne zwłaszcza w stosunku do płuc. Jest zawarty w liściach ziół, ale także innych produktach stosowanych w celu usuwania toksyn, takich jak zielony jęczmień czy zielona pszenica (inaczej trawa jęczmienna lub pszeniczna, czyli młode rośliny rozwinięte z kiełków), algi takie jak chlorella czy spirulina, czy też suszona natka bądź jarmuż. Składniki te są też dostępne w postaci proszków, które można dodawać np. do koktajli.

Zobacz: Zielone warzywa należą do najzdrowszych w diecie

W tabletkach i kapsułkach wspomagających zwłaszcza pracę wątroby stosuje się również aminokwasy i ich pochodne, takie jak cholina czy ornityna.

Wybierając suplement diety wspomagający oczyszczenie organizmu warto dokładnie przeczytać jego skład i zrezygnować z zakupu, jeśli oprócz cenny ziół zawiera niepotrzebne i szkodliwe dodatki, takie jak sztuczne barwniki, konserwanty czy składniki otoczki tabletki.

Najpopularniejsze diety na oczyszczanie organizmu, czyli detoks, to dieta warzywno-owocowa, np. w wersji opracowanej przez dr Ewę Dąbrowską, a także sokowej koktajlowej czy zupowej.

Najważniejszą kwestią przy takiej diecie jest jednak jakość spożywanych produktów. Warzywa i owoce kumulują bowiem duże ilości zanieczyszczeń, m.in. środków ochrony roślin, nawozów sztucznych czy związków przyspieszających wzrost i dojrzewanie. W konwencjonalnym rolnictwie używa się ich w nadmiarze, do czego dochodzą jeszcze substancje skumulowane w glebie. W efekcie każdy owoc lub warzywo zawiera kilkanaście lub dwadzieścia parę różnych obcych związków chemicznych.

Opieranie diety oczyszczającej wyłącznie na konwencjonalnych produktach mija się z celem, dlatego dietę warzywno-owocową należy komponować na bazie produktów z rolnictwa ekologicznego, ew. ze sprawdzonego źródła, gdzie stosuje się metody upraw zbliżone do naturalnych.

Produkty ekologiczne zawierają zdecydowanie mniej pozostałości pestycydów oraz środków z nawozów sztucznych w postaci azotanów i azotynów. Zawierają więcej witaminy C i innych witamin, składników mineralnych, antyoksydantów, a nawet białka. Lepiej też pachną i smakują.

Diety oczyszczające organizm mogą być pomocne w przypadku osób, które na co dzień stosują tzw. śmieciową lub inną niezdrową dietę, opartą na wysokoprzetworzonych produktach i z małym udziałem warzyw i owoców. Skorzystają na nich również osoby sięgające po używki, przejadające się i mające problemy z wypróżnieniem.

Diety oczyszczające jako niezbilansowane i o niedostatecznej kaloryczności są niewskazane dla niektórych grup ludzi, nie powinny ich stosować m.in.:

• kobiety w ciąży i karmiące,
• dzieci i nastolatki przed okresem dojrzewania,
• osoby z nadczynnością tarczycy,
• osoby z niedowagą, niedożywione i wyniszczeniem organizmu,
• osoby z depresją,
• osoby z chorobą nowotworową,
• osoby z gruźlicą i infekcjami,
• osoby przewlekle chore i z chorobami wrodzonymi.

Podczas kuracji oczyszczającej można pić herbatki ziołowe, a także gotowe, specjalnie dobrane mieszanki ziół. Świetnym wspomaganiem jest też sięganie po herbatę. Wszystkie jej rodzaje zawierają polifenole, jednak na skutek różnych metod ich przetwarzania z fermentacją włącznie mają różne proporcje poszczególnych ich rodzajów.

Najbogatsza w najsilniejsze antyoksydanty z tej grupy jest herbata zielona, która obfituje w związek o nazwie EGCG, czyli galusan epigallokatechiny, który powoduje wzrost stężenia endogennych, czyli wewnętrznych antyoksydantów w organizmie. Działa przeciwzapalnie, antyrakowo i wspomaga odtruwanie organizmu z metali ciężkich.

W niektórych sytuacjach organizm obciążony jest nadmiarem substancji jednego rodzaju, np. na skutek sięgania po używki. Tempo ich usuwania można nasilić jedynie poprzez przyspieszanie tempa przemiany materii

• Oczyszczenie organizmu z alkoholu – związkiem toksycznym jest produkt pośredni jego metabolizmu w postaci aldehydu octowego. To właśnie ten związek wywołuje przykre objawy nazywane kacem, takie jak ból głowy i pragnienie. Są głównie efektem odwodnienia, ponieważ organizm potrzebuje dużych ilości wody, by rozcieńczyć szkodliwą substancję. Głównym usuwającym go narządem jest wątroba, która wytwarza odpowiednie enzymy. Jest ich dość, by wyeliminować z ustroju ilość etanolu zawartej w jednej porcji alkoholu w ciągu 1-2 godzin. Jeśli jednak pije się go więcej, alkohol kumuluje się we krwi, powodując intoksykację. Efektem jest zwiększone stężenie toksycznego acetaldehydu. Tempo jego usuwania zależy od sprawności funkcjonowania wątroby. Najszybsze z możliwych wynosi 8,5 g czystego etanolu na godzinę w przeliczeniu na osobę ważącą 70 kg. Alkohol jest obecny w moczu nawet 12-36 godz. (a nawet 36-80 godz. przy czułych testach). W ślinie jest obecny nawet 10-24 godziny, natomiast w wydychanym powietrzu można wykryć go w ciągu 24 godzin od przyjęcia ostatniej porcji.

• Oczyszczenie organizmu z nikotyny – dym papierosowy zawiera ok. 2 tys. różnych związków chemicznych, z czego większość jest szkodliwa. Oprócz nikotyny to np. metale ciężkie, cyjanki czy benzopiren. Sposobem na oczyszczenie organizmu z nikotyny jest rzucenie palenia i unikanie biernego przyjmowania dymu (również poprzez przebywanie w pomieszczeniach, gdzie się pali, ponieważ szkodliwe związki osadzają się na wszystkich powierzchniach). Odtruwanie organizmu ułatwi dieta warzywno-owocowa i aktywność fizyczna, zwłaszcza ta o dużej intensywności, która zmusza płuca do wzmożonej wentylacji. Z ustroju nikotyna usuwa się w tempie zależnym od jej stężenia w organizmie, które z kolei jest związane z ilością wypalanych papierosów. Oczyszczanie organizm z nikotyny może potrwać kilka dni, jeśli to kilka sztuk dziennie, albo miesiąc, jeśli jest to cała paczka na dzień. Regeneracja rzęsek płucnych, które oczyszczają ten narząd, trwa aż 9 miesięcy, natomiast ich pełna regeneracja zabiera nawet kilkanaście lat – to powód, by rzucić palenie jak najszybciej!

• Oczyszczenie organizmu z metali ciężkich – metale ciężkie pochodzą m.in. ze spalin samochodowych, papierosów, pestycydów, procesów przetwarzania żywności, opakowań czy nawet dodatków do żywności. To m.in. rtęć, ołów, kadm, arsen, miedź, cynk i aluminium. Ich usuwanie z organizmu wspomaga witamina C z warzyw i owoców, jak również chlorofil oraz
• Oczyszczenie organizmu z grzybów – obecność w organizmie grzybów z rodzaju Candida albicans jest normalna, ale ich nadmierne namnożenie sprzyja częstym infekcjom zwłaszcza kobiecym. Oczyszczanie za pomocą diety trwa co najmniej kilka tygodni i wymaga eliminacji z diety cukrów, białej mąki i innych oczyszczonych produktów węglowodanowych. Zalecane jest menu niskoglikemiczne złożone z naturalnych, nieprzetworzonych produktów, zawierające jedynie niewielkie ilości pełnoziarnistych i bezdrożdżowych przetworów zbożowych i kwaśne owoce. Zaleca się też spożywanie zwiększonych dawek witamin z grupy B oraz bakterii probiotycznych.