Przełomowe badanie polskich naukowców. Rutynowe wsparcie AI może obniżać skuteczność lekarzy wykonujących kolonoskopie?

Badanie polskich naukowców, opublikowane na łamach prestiżowego czasopisma medycznego „The Lancet Gastroenterology & Hepatology” pokazują, że rutynowe używanie sztucznej inteligencji w trakcie kolonoskopii może zmniejszać skuteczność lekarzy w wykrywaniu zmian przedrakowych. Autorami badania są dr Marcin Romańczyk oraz dr Krzysztof Budzyń.

Warto nadmienić, że badanie przeprowadzono w czterech ośrodkach kolonoskopii w Polsce w okresie od września 2021 do marca 2022 roku. Pod koniec 2021 r. wprowadzono rutynowe stosowanie sztucznej inteligencji.

W sumie przeprowadzono 1 443 badania bez wsparcia AI: 795 przed wprowadzeniem AI i 648 po jego wdrożeniu. Badania realizowało 19 doświadczonych endoskopistów, z których każdy miał w dorobku ponad 2 000 kolonoskopii.

– Z tego, co wiemy, to pierwsze badanie, które sugeruje, że regularne używanie sztucznej inteligencji może mieć negatywny wpływ na zdolność pracowników ochrony zdrowia do wykonania zadania istotnego z punktu widzenia pacjenta w jakiejkolwiek dziedzinie medycyny. Nasze wyniki są niepokojące, biorąc pod uwagę szybkie tempo popularyzacji sztucznej inteligencji w medycynie. Pilnie potrzebujemy dalszych badań nad wpływem sztucznej inteligencji na umiejętności pracowników służby zdrowia w różnych dziedzinach medycyny. Musimy dowiedzieć się, jakie czynniki mogą powodować lub przyczyniać się do problemów, gdy pracownicy służby zdrowia i systemy sztucznej inteligencji nie współpracują ze sobą prawidłowo, oraz opracować sposoby naprawienia lub poprawy tych interakcji – przyznał dr Marcin Romańczyk, wykładowca Akademii Śląskiej, współautor przełomowych badań.

Średni odsetek wykrywania gruczolaków podczas kolonoskopii wykonywanych bez wsparcia AI spadł znacząco – z 28,4 proc. przed wprowadzeniem AI do 22,4 proc. po jej rutynowym zastosowaniu, co oznacza 20 proc. spadek względny i 6 proc. spadek bezwzględny. Dla porównania, kolonoskopie wspomagane AI charakteryzowały się wykrywalnością gruczolaków na poziomie 25,3 proc.

Systemy sztucznej inteligencji wykorzystywane podczas kolonoskopii mają na celu wskazywanie fragmentów jelita grubego, które mogą sugerować obecność zmian przedrakowych. Technologia ta rozwija się niezwykle szybko, a jej popularność rośnie w oparciu o wcześniejsze badania kliniczne, które wykazały istotne zwiększenie skuteczności diagnostycznej.

Jak ujawniają wyniki badań naukowych, stosowanie sztucznej inteligencji może wiązać się także z niekorzystnym efektem, określanym jako „deskilling”, czyli stopniowym osłabieniem dotychczas wypracowanych umiejętności.

W kontekście wyników badań, prof. Yuichi Mori z Uniwersytetu w Oslo zwraca uwagę na możliwe implikacje wcześniejszych badań nad kolonoskopią wspomaganą sztuczną inteligencją:

– Wyniki te stawiają interesujące pytanie dotyczące wcześniejszych badań randomizowanych, które wykazały, że kolonoskopie wspomagane AI pozwalają osiągnąć wyższy wskaźnik wykrywalności gruczolaków niż kolonoskopie bez wsparcia AI. Może się okazać, że kolonoskopie bez wsparcia AI oceniane w tych badaniach różnią się od standardowych kolonoskopii bez AI, ponieważ lekarze mogli być podświadomie kształtowani przez ciągłe korzystanie ze sztucznej inteligencji – przyznaje ekspert.

Źródło:

Endoscopist deskilling risk after exposure to artificial intelligence in colonoscopy: a multicentre, observational study The Lancet Gastroenterology & Hepatology