Spis treści
Samobadanie jest ważne, ale nie wystarczy
Badania przesiewowe ratują życie. Jednak, aby zmaksymalizować ich skuteczność i mieć szanse na wczesne wykrycie raka, musisz znać ograniczenia i potencjalne ryzyko poszczególnych metod diagnostycznych, bo każda z nich jest inna i nie dla każdego.
Wczesne wykrycie raka piersi jest kluczowe dla skuteczności leczenia. Dlatego tak ważne jest stosowanie różnych narzędzi przesiewowych, których wybór jest ściśle uzależniony od indywidualnego ryzyka zachorowania.
Samobadanie piersi to metoda polegająca na comiesięcznej kontroli piersi (wizualnej i dotykowej) przez samą kobietę w celu wykrycia guzków, zniekształceń czy obrzęków. Choć metoda ta zwiększa świadomość własnych piersi i bywa pomocna w wykryciu zmian, aktualne zalecenia międzynarodowe nie rekomendują jej jako głównej metody przesiewowej, ponieważ nie udowodniono, że samobadanie zmniejsza ryzyko zgonu z powodu raka.
Palpacyjne badanie piersi to badanie dotykowe wykonywane przez pracownika służby zdrowia. Podobnie jak samobadanie, jego rola jako rutynowego badania przesiewowego u kobiet o średnim ryzyku jest dyskusyjna. Organizacje medyczne sugerują jednak, że badanie palpacyjne pozostaje zalecanym elementem kompleksowej oceny kobiet z grupy wysokiego ryzyka oraz pacjentek z objawami raka piersi.
Mammografia czy USG piersi?
Mammografia jest obecnie uznawana za najważniejsze narzędzie w rutynowych badaniach przesiewowych raka piersi. Uważa się ją też za wysoce skuteczną metodę w wykrywaniu wczesnych zmian. Jest to niskodawkowe prześwietlenie piersi, które, jak dowiodły badania, znacząco obniża ryzyko zgonu z powodu raka piersi. Czułość badania wynosi około 87 proc.
Stosowane są dwie główne techniki:
tradycyjna mammografia 2D (cyfrowa), długo uznawana za standard,
nowsza mammografia 3D (tomosynteza cyfrowa piersi), która tworzy trójwymiarowy obraz piersi i bywa szczególnie przydatna u kobiet z gęstą tkanką piersiową, gdzie badanie 2D może dawać mniej zadowalające wyniki.
W przypadku kobiet z grupy średniego ryzyka (bez osobistej historii raka, silnej historii rodzinnej czy mutacji genów BRCA), zalecana jest coroczna mammografia od 45. do 54. roku życia, a od 55. roku życia kontynuacja corocznie lub co dwa lata.
USG piersi zalecane jest dla młodszych kobiet przed 40. rokiem życia oraz kobiet z gęstą tkanką – w tym przypadku wykonuje się je również u kobiet po 40. roku życia.
W przypadku kobiet z grupy wysokiego ryzyka zaleca się mammografię z rezonansem magnetycznym piersi. Do grup wysokiego ryzyka należą kobiety:
z potwierdzona mutacja genów BRCA1/BRCA2,
silnym wywiadem rodzinnym (rak piersi/jajnika u krewnych I stopnia),
po przebytej radioterapii klatki piersiowej przed 30. rokiem życia.
Kiedy stosuje się rezonans magnetyczny piersi?
Rezonans magnetyczny piersi (MRI) to wysoce szczegółowa, nieradioaktywna technika obrazowania, która wykorzystuje fale magnetyczne. Choć jest bardzo dokładna, MRI nie zastępuje mammografii, ponieważ może nie wykryć wszystkich rodzajów nowotworów i często wiąże się z większym ryzykiem wyników fałszywie dodatnich.
Badanie MRI jest jednak kluczowe w nadzorze nad kobietami z grupy wysokiego ryzyka (np. nosicielki mutacji BRCA1/BRCA2 lub pacjentki po radioterapii klatki piersiowej przed 30. r.ż.). U tych kobiet zaleca się coroczne wykonywanie MRI wraz z mammografią, rozpoczynając często już od 30. roku życia.
Rezonans magnetyczny piersi możesz wykonać za darmo w ramach NFZ oraz prywatnie. Jego koszt w prywatnym gabinecie waha się w granicach 800-1300 zł. w zależności od cennika danej pracowni oraz stosowania kontrastu (z kontrastem jest droższe).
Jesteśmy na Google News, aktywuj gwiazdkę, aby uwzględnić nas wśród ulubionych źródeł
