Preparaty na wszy – jak działają? Co powinien zawierać dobry szampon na wszy? Tak można skutecznie walczyć z wszawicą u dzieci krok po kroku

Wszy to pasożyty bytujące na owłosionej skórze głowy, a także w innych miejscach, gdzie rosną włosy, na przykład w okolicach narządów intymnych.

Wszami bardzo łatwo jest się zarazić – wystarczy użyć grzebienia osoby zakażonej, założyć jej czapkę lub położyć głowę w miejscu, gdzie się ona oparła. Wszy mogą przenieść się z człowieka na człowieka w zatłoczonym autobusie, w sklepie, w kinie, przez kocyki, pościel, pluszowe zabawki oraz w sytuacjach, gdy dochodzi do bliskiego kontaktu.

Szczególnie narażone na wszawicę są małe dzieci przebywające w grupie rówieśniczej. Łatwo dochodzi wówczas do przeniesienia wszy, jeśli zarażone jest nimi choćby jedno dziecko. Wszawica nie jest wbrew potocznej opinii spowodowana brudem, choć brak higieny sprzyja jej przenoszeniu się. Warto pamiętać, że jeśli w rodzinie wszy ma choćby jedna osoba (najczęściej dziecko), prawdopodobnie zarażą się nimi wszyscy domownicy.

W aptekach kupić można gotowe preparaty na wszy i gnidy. Likwidują one problem wszawicy, ale nie zapobiegają mu. Dlatego należy na bieżąco sprawdzać, czy we włosach nie pojawiły się wszy, i stosować wówczas odpowiednie metody ich zwalczania. Dostępne są również preparaty odstraszające wszy.

Preparaty na wszy podzielić można na takie, które zwalczają już istniejący problem wszawicy, czyli likwidują wszy i gnidy, oraz preparaty odstraszające wszy, które zmniejszają ryzyko zakażenia się wszami.

Gotowe preparaty na wszy dostępne w aptekach działają na zasadzie niszczenia zarówno dorosłych pasożytów obecnych na skórze głowy, jak i składanych przez samice wszy jaj, popularnie nazywanych gnidami. Likwidacja gnid jest konieczna, ponieważ po kilku dniach wykluwają się z nich kolejne wszy i cały proces (żerowania na skórze głowy i składania jaj) rozpoczyna się od nowa.

Preparaty na wszy służące do ich likwidacji nie są raczej przeznaczone do stosowania zapobiegawczo. Stosowane w ten sposób mogłyby niepotrzebnie podrażniać skórę głowy. Jeśli jednak w przedszkolu, żłobku czy szkole pojawił się problem wszawicy, można zastosować profilaktycznie szampon na wszy, który zapobiegnie przeniesieniu się wszy na głowę zdrowego dziecka.

Szampony i preparaty na wszy zawierają najczęściej substancje oleiste, które tworzą na skórze głowy ochronny filtr oraz takie, które mają działanie owadobójcze, a przy okazji działają na wszy odstraszająco. Z uwagi na fakt, że preparat na wszy najczęściej nanoszony jest na skórę głowy, nie może on zawierać silnych substancji owadobójczych.

Najczęściej są to naturalne olejki o zapachu nieprzyjemnym dla wszy i właściwościach pasyżotobójczych, na przykład olejki eteryczne:

• lawendowy,
• rozmarynowy,
• herbaciany,
• cytrynowy.

Wszy nie lubią również zapachu octu, który dodatkowo ma działanie owadobójcze.

Preparaty na wszy mogą mieć postać szamponów, pianek, żeli, kompresów, płynów, lotionów lub sprayów. Powinny likwidować nie tylko dorosłe wszy, ale także ich jaja (gnidy). Preparaty odstraszające wszy także mogą być w sprayu do spryskiwania włosów, mogą też mieć postać gumek do włosów (dla dziewczynek) nasączonych olejkami.

Dostępne obecnie preparaty na wszy nie zawierają DDT (dichlorodifenylotrichloroetanu), stosowanego przez długie lata środka na wszy i inne pasożyty, ponieważ wszy uodporniły się na tę substancję oraz ze względu na to, że DDT okazał się wysoce toksyczny także dla ludzi.

Preparaty na wszy dostępne w aptekach najczęściej zawierają substancję chemiczną o nazwie dimetykon. Jest to olej silikonowy, który pokrywa włosy i skórę głowy filtrem uniemożliwiającym wszom i gnidom oddychanie – pasożyty duszą się.

Można też kupić preparaty na wszy o działaniu podwójnym lub potrójnym. Najpierw paraliżują one układ oddechowy wszy, a następnie rozpulchniają ich pancerzyk, co sprawia, że wszy tracą wodę i umierają. Wysoką skuteczność mają preparaty na wszy, które dodatkowo hamują rozwój gnid rozpuszczając substancję, która pozwala im utrzymać się na włosach.

W aptece można także kupić ziołowy preparat na wszy i gnidy, na bazie naturalnych olejków oraz ziół, bez dodatku substancji chemicznych. Takie preparaty na wszy są odpowiednie dla osób z wrażliwą skórą głowy. Łagodzą podrażnienia i zmniejszają uczucie swędzenia spowodowane przez wszy.

Preparat na wszy nanosi się na włosy i skórę głowy i pozostawia na czas określony przez producenta, przykrywając włosy dołączonym do opakowania czepkiem – najczęściej na 15 do 60 minut. Następnie preparat na wszy należy spłukać. Zazwyczaj preparat na wszy należy zastosować kilkukrotnie co kilka dni, zanim zlikwiduje się wszystkie pasożyty i ich jaja.

Po nałożeniu preparatu albo umyciu włosów szamponem na wszy należy dokładnie wyczesać włosy. Pozwoli to usunąć martwe owady oraz gnidy. Do czesania najlepszy jest gęsty grzebień – producenci często dołączają go do opakowania preparatu na wszy.

Po zastosowaniu i zmyciu preparatu na wszy można dodatkowo spłukać włosy wodą z octem, a dopiero później wyczesać dokładnie wszy.

Grzebienie i szczotki używane przez osobę z wszawicą należy dokładnie oczyścić (stosując gorącą wodę, detergenty i spirytus) lub wyrzucić – użycie ich bez oczyszczenia spowoduje nawrót wszawicy. Należy też wyprać w wysokiej temperaturze ręczniki, pościel i wszystkie rzeczy, które miały styczność z włosami zakażonej osoby, w tym ubrania i w przypadku dzieci – kocyki, fotelik samochodowy i pluszowe zabawki.

Jeśli w domu wszy ma choćby jedna osoba, wszyscy domownicy powinni zastosować preparat na wszy.

Preparaty na wszy z dimetykonem są w wysokim stopniu skuteczne. Należy jednak pamiętać, że substancja ta likwiduje wszy na zasadzie działania mechanicznego – martwe owady należy dokładnie wyczesać z włosów. Można kupić w tym celu specjalny grzebień elektryczny, który wytwarza niewielkie napięcie elektryczne paraliżujące żywe jeszcze pasożyty. Dostępne są też grzebienie przeciw wszom mające specjalnie wyprofilowane zęby, które podczas czesania rozrywają jaja i larwy wszy, powodując ich obumieranie.

Nieco mniejszą skuteczność od dimetykonu mają preparaty na wszy na bazie naturalnych olejków – należy stosować je kilkakrotnie, są jednak łagodniejsze dla skóry głowy.

Domowe sposoby na wszy to przede wszystkim ocet i wcieranie w skórę głowy nafty kosmetycznej. Działanie octu nie zostało jednak potwierdzone w badaniach naukowych, częste płukanie włosów octem może natomiast podrażnić skórę głowy.

Dowiedz się więcej: Domowe sposoby na mrówki, muchy i pchły

Zobacz także: