Spis treści
Badania naukowe udowadniają, że ozon obecny w zanieczyszczonym powietrzu nawet, gdy jego poziom nie przekracza norm, negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne nastolatków i może przyczynić się do wystąpienia objawów lękowych i depresyjnych.
Czym jest ozon?
Ozon to gaz znany głównie jako warstwa ochronna ziemi. Położony w górnej części atmosfery – stratosferze chroni on nas przed zbyt intensywnym oddziaływaniem promieniowania ultrafioletowego. Gdy jednak występuje w dolnej warstwie atmosfery, staje się zanieczyszczeniem środowiska szkodliwym dla ludzi.
Ozon jest podstawowym składnikiem wskaźników jakości powietrza, jest on zanieczyszczeniem wtórnym, które powstaje w wyniku reakcji fotochemicznych tlenków azotu m.in. ze spalin i lotnych związków organicznych w atmosferze, a jego tworzeniu się sprzyja wysoka temperatura. Najwięcej ozonu w powietrzu jest więc latem, ponieważ powstaje on pod wpływem promieniowania słonecznego, które wywołuje reakcje chemiczne z zanieczyszczeniami pochodzącymi ze spalin samochodowych, elektrowni i innych źródeł.
Destrukcyjny wpływ ozonu na zdrowie psychiczne nastolatków
Już wiele wcześniejszych badań udowadniało niekorzystny wpływ zanieczyszczonego ozonem powietrza na zdrowie. Narażenie na wyższe jego poziomy przede wszystkim obniża odporność i zwiększa podatność na infekcje układu oddechowego, przyczynia się do wystąpienia astmy, a także zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci. Badanie przeprowadzone w miastach europejskich wykazało, że zanieczyszczenie powietrza nawet na poziomach znacznie poniżej norm krajowych było odpowiedzialne za 6 proc. wszystkich zgonów we Francji, Szwajcarii i Austrii.
Zobacz także: Osoby z depresją często używają tych słów. Nie bagatelizuj ich. Po tych zwrotach rozpoznasz, że ktoś choruje na depresję
Naukowcy z University of Denver i Stanford University postanowili sprawdzić jak zanieczyszczenie środowiska ozonem wpływa na rozwój psychiczny nastolatków. Badanie opublikowane w magazynie naukowym "Developmental Psychology" udowodniło, że nawet niewielkie i dopuszczalne stężenie ozonu w powietrzu negatywnie oddziałuje na centralny układ nerwowy, co może prowadzić do problemów ze zdrowiem psychicznym.
Naukowcy śledzili objawy zdrowia psychicznego przez 4 lata u 213 nastolatków w wieku od 9 do 13 lat. W badaniu wzięto pod uwagę miejsce zamieszkania oraz poziomy występującego tam zanieczyszczenia ozonem. Wnioski z badań były jednoznaczne: narażenie na ozon w okresie dojrzewania wiąże się z występowaniem objawów depresji, takich jak:
- uczucie smutku i przygnębienia,
- wycofanie się z życia towarzyskiego,
- kłopoty z koncentracją,
- zaburzenia snu,
- utrata zainteresowania i przyjemności z aktywności,
- myśli samobójcze.
Im wyższa była ekspozycja na ozon, tym częściej występowały objawy depresji u dzieci w okresie dojrzewania, a ich postać była cięższa. Co jednak zaskakujące, nawet stężenie nie przekraczające ustalonych norm z czasem powodowało wystąpienie objawów depresji u dzieci
„Nasze odkrycia i inne badania sugerują, że nawet niski poziom narażenia na ozon może stanowić potencjalnie poważne zagrożenie zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego” – powiedziała główna badaczka Erika Manczak, adiunkt psychologii na Uniwersytecie w Denver. Wdychanie zanieczyszczeń aktywuje ścieżki biologiczne zaangażowane w rozwój depresji, w tym procesy immunologiczne, sercowo-naczyniowe i neurorozwojowe. Z tego powodu narażenie na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego może wpływać na rozwój i przebieg objawów depresyjnych u młodzieży w tak wrażliwej na czynniki zewnętrzne fazie wzrostu i rozwoju.
Jak zmniejszyć ekspozycję na ozon?
Najlepszym rozwiązaniem ograniczającym ekspozycję na ozon jest ograniczenie emisji spalin, a więc zmniejszenie natężenia ruchu drogowego. Lepiej jest więc wybierać pociąg, tramwaj czy rower niż jeździć samochodem. Przed zanieczyszczeniem środowiska możemy bronić się unikając głównych ulic w dużych miastach, wybierając spacery w parku lub lesie oraz monitorując jakość powietrza np. na stronie Inspekcji Ochrony Środowiska czy w aplikacjach pogodowych na telefonie. Na terenach o podwyższonej emisji zanieczyszczeń wskazane jest również noszenie maseczek z filtrem węglowym.
Źródło:
Census Tract Ambient Ozone Predicts Trajectories of Depressive Symptoms in Adolescents American Psychology Association
