4 marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Świadomości HPV.
Spis treści
Czym jest wirus HPV?
Wirus HPV występuje w około 60 odmianach. Typy wirusa, które nie wywołują rozwoju brodawek w okolicy narządów rozrodczych, zaliczane są do wirusów wysokiego ryzyka. Najczęściej ulokowane są w komórkach skóry i mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, raka sromu, raka odbytu lub raka prącia.
Zobacz też: Szczepienia HPV – zmiana zaleceń WHO
Wirusy HPV dzieli się na:
- niskoonkogenne – wskazujące na niskie ryzyko raka szyjki macicy. Są to wirusy wywołujące niewielkie zmiany skórne w obrębie narządów płciowych,
- wysokoonkogenne – wskazujące na duże ryzyko pojawienia się raka szyjki macicy.
Jakie są przyczyny zakażenia wirusem HPV?
Za główne przyczyny pojawienia się wirusa HPV oraz zmian przednowotworowych uważa się:
- wczesną inicjację seksualną,
- duża liczbę partnerów seksualnych w krótkim czasie,
- kontakty seksualne z osobami niezachowującymi wstrzemięźliwości,
- brak odpowiedniej higieny osobistej,
- nałogowe palenie papierosów,
- korzystanie z doustnej antykoncepcji hormonalnej przez długi czas,
- niedobór witaminy A w organizmie,
- upośledzone działanie układu odpornościowego.
Wirusem HPV człowiek najczęściej zaraża się poprzez współżycie seksualne. Do zakażenia dochodzi drogą kontaktów seksualnych, chociaż wirus może też rozwinąć się poprzez używanie tej samej bielizny, ręcznika, bądź innych przedmiotów higieny osobistej. Ryzyko zwiększa się, gdy u osoby chorej zmiany znajdują się na zewnętrznych narządach płciowych. W takiej sytuacji zakażenie to często przyjmuje postać opryszczki narządów płciowych.
Objawy zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego
Brodawczak ludzki może nie wykazywać żadnych objawów w fazie utajonej i w fazie subklinicznej. Sytuacja ta dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Pierwsze objawy pojawiają się wtedy, gdy zmiany brodawkowate i przedrakowe są już widoczne.
Wśród najczęstszych objawów zakażenia HPV można wymienić:
- świąd,
- pieczenie,
- upławy z pochwy,
- krostki w okolicy sromu i pochwy,
- krostki na przy odbycie lub cewce moczowej.
Na czym polega diagnostyka w kierunku HPV?
Zazwyczaj brodawki HPV są rozpoznawalne bez specjalnych badań. Czasami jednak używa się dedykowanego roztworu, który pozwala je lepiej dostrzec. Pomocne okazuje się także powiększające urządzenie optyczne.
Zobacz również: Bezpłatne szczepienia przeciw HPV już w I połowie roku. Minister zdrowia zapowiada refundowane szczepienia przeciw HPV dla nastolatków
Następnie, pobiera się małą próbę tkanki z szyjki macicy i bada ją pod mikroskopem, co określa się jako Pap test. Odbiegający od normy wynik rozmazu może świadczyć o istnieniu zakażenia szyjki HPV. W dodatku przeprowadzone badania mikroskopowe pozwalają ocenić, czy komórki pobrane z szyjki macicy mają charakter nowotworowy.
Zobacz: Diagnozę o raku szyjki macicy codziennie 10 Polek, a można mu zapobiegać
Kiedy skonsultować się z lekarzem? Do specjalisty warto udać się, gdy zaobserwujemy:
- Narośl, grudkę lub wrzód niegojący się przez 4 tygodnie.
- Swędzące i bolące plamy lub wrzody, w których obrębie pojawiają się strupy lub krwawiące nadżerki.
- Przewlekłe wrzody lub stany zapalne pojawiające się bez konkretnej przyczyny.
- Krwawienie z odbytu lub nietrzymanie stolca.
- Krwawienie podczas lub po odbytym stosunku seksualnym, pomiędzy miesiączkami lub po menopauzie.
- Dyskomfort lub ból podczas stosunku.
Czytaj także: Nowy lek na raka szyjki macicy nadzieją dla chorych. Wydłuża życie pacjentek z zaawansowanym nowotworem
Za najpewniejszą metodę diagnostyczną uważa się test DNA HPV Nucleagena. Test ten pozwala na wczesne wykrycie wirusa oraz na wdrożenie właściwego leczenia. Wskazaniem do wykonania testu genetycznego są:
- przebyte leczenie dysplazji lub raka szyjki macicy,
- niepokojące wyniki cytologii,
- powracające stany zapalne dróg rodnych.
- ciąża.
Leczenie zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego
Brodawczak ludzki jest schorzeniem, na które dotychczas nie znaleziono skutecznego leku. Czasami jednak może zdarzyć się, że wirus HPV niszczony jest samoczynnie przez układ odpornościowy. Brodawki powinny zostać usunięte, aby nie doszło do rozprzestrzeniania się wirusa.
Usuwa się je przy zastosowaniu metod chemicznych, nakładając miejscowo określone preparaty. Nieleczone kłykciny mogą rosnąć do bardzo dużych rozmiarów i zablokować kanał rodny. Nieprawidłowe komórki zaobserwowane w szyjce macicy niszczy się, by umożliwić szyjce jak najszybszą regenerację.
Profilaktyka zakażeń wirusem HPV
Warto pamiętać o pewnych działaniach profilaktycznych, dzięki któym można zminimalizować ryzyko pojawienia się wirusa. Będą to:
- Stosowanie męskich i damskich lateksowych prezerwatyw wśród osób już borykających się z infekcją HPV.
- Ograniczenie liczby partnerów seksualnych.
- Późna inicjacja seksualna.
- Przestrzeganie zasad dotyczących bezpiecznego aktu seksualnego
- W przypadku posiadania wielu partnerów seksualnych: poddawanie się regularnym badaniom kontrolnym w celu wykluczenia zakażenia HPV lub innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową,
- U kobiet: regularne badanie wymazu z szyjki macicy oraz leczenie zmian przednowotworowych.
- Homoseksualiści powinni wykonywać badanie wymazu z odbytu.
Szczepionka przeciwko HPV
Pojawiły się specjalne szczepienia ochronne przeciwko HPV. Są one skuteczną metodą zapobiegania zakażeniom wywoływanym przez genitalne typy HPV, będącymi przyczyną większości brodawek narządów płciowych oraz raka szyjki macicy. Skuteczność szczepień opiera się na tym, by były one wykonane przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.
Szczepienie ochronne powinno być wykonane w 11. lub w 12. roku życia. Szczepionki przeciwko HPV w swoim składzie nie mają żadnych żywych wirusów, lecz jedynie wybrane antygeny. Dlatego są one bezpieczne nawet w przypadku osób o obniżonej odporności. Po podaniu szczepionki mogą pojawić się odczyny miejscowe takie jak ból i niewielki obrzęk.
Wirus HPV a rak szyjki macicy
Podtyp HPV 16 jest największym zagrożeniem onkologicznym dla zakażonej kobiety. Wówczas szansa rozwoju nowotworu szyjki macicy rośnie nawet do 500 razy. Dlatego wczesne zapobieganie zakażeniom HPV jest elementem profilaktyki pierwotnej raka szyjki macicy.
Dostępna jest szczepionka, która całkowicie zapobiega długotrwałym infekcjom HPV typu 16/18. To ten typ odpowiedzialny jest za rozwój 70 proc. nowotworów szyjki macicy. Podstawą profilaktyki jest ciągle regularne wykonywanie badań cytologicznych. Szczepionka jako element profilaktyki nie leczy nabytej już infekcji, ale zmniejsza ryzyko nowego zakażenia oraz późniejszego nosicielstwa. Dlatego jej skuteczność maleje po rozpoczęciu współżycia seksualnego.
