Od 1 lutego ważność paszportów covidowych jest krótsza – jak długo jest ważny twój Unijny Certyfikat COVID (UCC) i jak go zdobyć?

UCC to elektroniczne zaświadczenie, które ułatwia swobodne i bezpieczne przemieszczanie się pomiędzy krajami Unii Europejskiej ich obywatelom w czasie pandemii COVID-19. Wjeżdżając do krajów honorujących dokument, jego posiadacze nie muszą wykonywać badań w kierunku obecności koronawirusa ani odbywać kwarantanny.

Unijny Certyfikat COVID stanowi więc dowód na to, że dana osoba przyjęła szczepionkę przeciw COVID-19, przebyła tę chorobę (czyli jest ozdrowieńcem) albo posiada negatywny wynik testu na wirusa SARS-CoV-2.

W Polsce Unijne Certyfikaty COVID dostępne są od 1 czerwca 2021 r., natomiast od 1 lipca system ten działa we wszystkich 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej, a także w Norwegii, Liechtensteinie oraz na Islandii.

Według do tej pory obowiązujących zasad podanych na stronie pacjent.gov.pl, Unijny Certyfikat COVID mogła otrzymać każda osoba z polskim obywatelstwem, która:

• Otrzymała pełne szczepienie przeciw COVID-19. Certyfikat był wtedy ważny od 14. dnia po podaniu pełnej dawki szczepienia do 365. dnia po podaniu ostatniej dawki.
• Uzyskała negatywny wynik testu na koronawirusa – w takiej sytuacji certyfikat ważny jest przez 48 godzin.
• Jest ozdrowieńcem – certyfikat jest wtedy ważny od 11. do 180. dnia od momentu uzyskania pozytywnego wyniku testu PCR.

21 grudnia 2021 Komisja Europejska zgodnie z wytycznymi Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób przyjęła przepisy skracające ważność paszportu covidowego dla osób zaszczepionych do 9 miesięcy (270 dni) od przyjęcia pełnego cyklu szczepień (pierwszej dawki preparatu jednodawkowego lub drugiej dawki pozostałych szczepionek). W nowym terminie ważności uwzględnione zostało otrzymanie dawek przypominających, których wykonanie zalecane jest w ciągu 6 miesięcy od przyjęcia pełnego cyklu szczepienia podstawowego.

Jest to potwierdzone również badaniami, na podstawie których wiadomo, że skuteczność dwudawkowego szczepienia maleje po 6 miesiącach, dlatego rekomendowane jest w tym czasie przyjęcie dawki przypominającej. Do tego okresu doliczono 3 miesiące (po upływie wspomnianych 6 miesięcy), aby zapewnić możliwość dostosowania krajowych kampanii szczepień.

W Polsce nowe przepisy weszły w życie 1 lutego 2022 r. Rozporządzenie obowiązuje również na terenie 27 krajów członkowskich Unii Europejskiej, dzięki czemu osoby w pełni zaszczepione mogą swobodnie poruszać się na terenie UE. Należy jednak pamiętać, że poszczególne kraje mogą wprowadzać dodatkowe obostrzenia dla podróżujących takie jak wykonywanie testów na COVID-19. Przed podróżą warto więc sprawdzić czy w kraju, do którego się wybieramy nie obowiązują dodatkowe wymagania związane z pandemią.

Przepisy działają również wstecz, co oznacza, że skrócenie ważności UCC dotyczy także paszportów covidowych wystawionych przed 1 lutego 2022. Ważność certyfikatów została automatycznie zaktualizowana i możesz ją sprawdzić na swoim Internetowym Koncie Pacjenta, w aplikacji mojeIKP oraz w aplikacji mObywatel.

Paszport covidowy to zaświadczenie elektroniczne, które po wydrukowaniu można również przedstawić w formie papierowej. Najważniejsze, co zawiera dokument, to unikalny kod QR oraz identyfikator. Ponadto na certyfikacie znajdują się imię i nazwisko oraz data urodzenia jego posiadacza. Podana jest również informacja o tym, kto wystawił dokument.

Certyfikat wydany osobie zaszczepionej zawiera dodatkowo informacje o przyjętej przez nią szczepionce, takie jak: rodzaj, nazwa producenta, liczba dawek oraz data szczepienia.

W certyfikacie wydanym na podstawie negatywnego wyniku badania na koronawirusa SARS-CoV-2 zawarte są informacje dotyczące kwestii takich jak: rodzaj wykonanego testu, jego nazwa, nazwa producenta, wynik, centrum testowe, data pobrania próbki oraz otrzymania wyniku.

Obecnie Unijny Certyfikat COVID można pobrać bezpłatnie z Internetowego Konta Pacjenta, które znajduje się pod adresem pacjent.gov.pl. Po zalogowaniu się na IKP (dzięki zarejestrowaniu konta lub bez niego – za pomocą profilu zaufanego lub e-dowodu) należy wybrać zakładkę „Certyfikaty”. Dostępne są tam trzy dokumenty: certyfikat szczepienia, certyfikat wyniku testu oraz certyfikat ozdrowieńca. Wybieramy odpowiedni i klikamy, żeby go pobrać.

Od 25 czerwca 2021 r. UCC dostępny jest także w dwóch aplikacjach: mojeIKP oraz mObywatel. Ta druga jest przeznaczona wyłącznie dla osób z polskim obywatelstwem, czyli posiadających wydany tu dowód osobisty. Unijny Certyfikat COVID w wersji papierowej można uzyskać w punktach szczepień oraz u lekarza lub pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, którzy mają dostęp do aplikacji gabinetowej – gabinet.gov.pl. Z tej możliwości uzyskania dokumentu mogą skorzystać również obcokrajowcy.

Co ważne, zarówno wersja elektroniczna, jak i papierowa, posiadają ten sam kod QR oraz zestaw danych. Certyfikat jest weryfikowany za pomocą dedykowanej aplikacji dostępnej na platformach iOS oraz Android. Jest to także możliwe przy pomocy specjalnego rozwiązania posiadanego przez Straż Graniczną. Dzięki temu osoba odpowiedzialna za kontrolę może sprawdzić status posiadacza dokumentu.

Unijny Certyfikat COVID (UCC) w aplikacji mObywatel działa też w trybie offline, czyli bez dostępu do internetu, co jest przydatne między innymi podczas kontroli granicznej. Aby uzyskać dostęp do tej funkcji, należy uruchomić aplikację, dodać dokument (wybierając na pulpicie opcję „Dodaj dokument” lub „Dodaj swój pierwszy dokument”). Od tego momentu UCC można okazywać w dowolnym momencie i miejscu.

W aplikacji mObywatel dokument jest uzupełniony o zdjęcie z dowodu osobistego. Dzięki temu identyfikacja jego posiadacza jest dużo szybsza i łatwiejsza. Jednocześnie jego szczegółowe dane są ukryte przed wzrokiem osób postronnych, bo mogą być wyświetlane dopiero po rozwinięciu sekcji „Dodatkowe dane”. Warto wiedzieć, że UCC w mObywatelu jest dostępny w języku polskim i angielskim – i w takiej formie akceptowany na terenie całej Unii Europejskiej.

Unijne Certyfikaty COVID są wydawane także dla dzieci. Są dostępne do pobrania przez rodzica lub opiekuna ze swojego Internetowego Konta Pacjenta. Wymogiem wydania dokumentu jest ujemny wynik testu u dziecka. Również w przypadku dzieci w różnych krajach mogą obowiązywać odmienne regulacje, na przykład dotyczące zakresu wieku dziecka, poniżej którego wynik testu na obecność koronawirusa nie jest wymagany. Dlatego to również warto sprawdzić przed wyjazdem do konkretnego kraju.

Choć Unijny Certyfikat COVID szybko zaczął być nazywany paszportem covidowym, nie zastąpi pozostałych dokumentów. W czasie podróży nadal musimy mieć przy sobie dowód osobisty oraz paszport (tam, gdzie jest on wymagany). Wprowadzenie unijnych certyfikatów nie oznacza również, że bez nich podróżowanie jest niemożliwe.

Jak czytamy na stronie rządowej, „certyfikat nie będzie warunkiem wstępnym dla ewentualnej podróży, ani nie będzie w sposób bezwarunkowy do niej uprawniał”.

Osoby nie posiadające paszportu covidowego również mogą więc podróżować, ale muszą wtedy przestrzegać wszystkich obowiązujących obostrzeń pandemicznych.

Akcja #szczepiMYgminy jest objęta Patronatem Honorowym Premiera Mateusza Morawieckiego