Ten pająk lubi określone miejsca w domu. Jest najbardziej jadowity w Polsce. Czym grozi ugryzienie kolczaka zbrojnego i co wtedy robić?

Pająki to stawonogi, które mogą być bardzo niebezpieczne. Nic dziwnego, że są jednym z najczęstszych obiektów chorobliwego lęku, czyli arachnofobii. Ukąszenie przez wiele gatunków tropikalnych może zabić człowieka, ale na pająki trzeba uważać także w Polsce. Dotyczy to m.in. kolczaka zbrojnego (Cheiracanthium punctorium).

W Polsce żyje ok. 820 gatunków pająków, z których wszystkie poza dwoma wytwarzają jad, by uśmiercać swoje ofiary. Większość nie ma jednak na tyle mocnych szczękoczułków, by przebić skórę. Ich jad nie zagraża też dorosłemu, zdrowemu człowiekowi. Inaczej może być jednak w przypadku alergików, dzieci, osób osłabionych czy w podeszłym wieku.

W przypadku niektórych gatunków pająków ugryzienie może być bolesny, a w konsekwencji wystąpić reakcja na jad. Taki jest właśnie kolczak zbrojny, którego łacińskie określenie w nazwie „punctorium” odnosi się właśnie do przebijania skóry. Zobacz na zdjęciach, jak wygląda kolczak zbrojny w powiększeniu.

Czytaj też: Pająki w ogrodzie mogą być pożyteczne

Kolczak zbrojny to gatunek coraz liczniej występujący w Polsce, gdzie przywędrował z południowych i centralnych rejonów Europy. Osiąga 7,5-15 mm długości wraz z odnóżami. W kolorze jest jasny, żółto-zielony, przy czym przednia część tułowia (karapaks) wpada w odcień czerwieni, który jest najsilniejszy w okolicach potężnych szczękoczułek.

Obecności kolczaka nie rozpoznamy to pajęczej sieci. Zamiast niej buduje kokon w kształcie worka, który stanowi jego kryjówkę i gniazdo. Jest aktywny nocą i właśnie wtedy można natrafić na niego w pomieszczeniach. Zamieszkuje bowiem nie tylko naturalne siedliska (roślinność, kora drzew, miejsca pod kamieniami), bo może trafić również do domu. Jego ulubione rejony znajdują się pod i za meblami, pod parapetami, wokół futryn drzwi oraz klasycznie, na styku sufitu ze ścianą. Warto sprawdzić narożniki pomieszczeń, a w lecie również szafę, bo może znaleźć się między ubraniami czy ręcznikami.

Ugryzienie przez kolczaka zbrojnego jest możliwe przy bliskim spotkaniu, gdy pająk czuje się zagrożony. Ugryzienie jest zachowaniem obronnym np. przy zdejmowaniu go z ciała lub usuwaniu z domu. Agresywne zachowanie może dotyczyć samic w sierpniu i wrześniu, gdy bronią gniazd z jajami.

Zobacz w galerii, jak wygląda kolczak zbrojny.

Przy ugryzieniu kolczak zbrojny wpuszcza do ciała jad, który zawiera enzymy hemolityczne – rozkładające czerwone krwinki, a także substancje o działaniu neurotoksycznym. Działanie jadu zależy od miejsca ugryzienia, ale jest kwestią indywidualną. W miejscu ukąszenia może potencjalnie rozwinąć się martwica skóry, czemu sprzyja ucisk tego miejsca przez opatrunek lub obcisłą odzież – należy więc go unikać.

Ugryzienie przez kolczaka zbrojnego jest bardzo bolesne. Ból występuje natychmiast i jest określany piekący, ostry czy kłujący, przypominając użądlenie przez owada, np. osę. Objawy to także obrzęk, rumień, pieczenie i swędzenie. Jeżeli reakcja nie przechodzi samoistnie w ciągu 48 godzin, może oznaczać to reakcję alergiczną na jad pająka. Nie bywa jednak śmiertelna dla ludzi.

U wrażliwych osób mogą pojawić się objawy ogólnoustrojowe, takie jak ból głowy, dreszcze, poty, nudności, wymioty, ból brzucha, swędzenie skóry, gorączkę, przyspieszone tętno, osłabienie. Niebezpieczne symptomy, których rozwinięcie się może oznaczać konieczność udzielenia pomocy lekarskiej, to problemy z oddychaniem, zaburzenia krążenia krwi, niedociśnienie, mrowienie i drętwienie w ciele. Mogą wystąpić np. u osób uczulonych na jad owadów. Objawy zatrucia jadem tego stawonoga mogą być odczuwane nawet przez dwa tygodnie.

W przypadku ugryzienia przez kolczaka zbrojnego stosuje się leczenie łagodzące objawy, jak chłodne okłady na oczyszczoną skórę czy środki przeciwbólowe, ew. miejscowy antybiotyk zapobiegający zakażeniu miejsca przebicia ciała.

Na szczęście kolczak zbrojny nie jest najbardziej jadowitym pająkiem w kraju. Zwycięzcą jest bowiem sieciarz jaskiniowy (Meta menardi), który współcześnie upodobał sobie piwnice czy studzienki kanalizacyjne. Osiąga do 13 mm i tworzy białe kokony w kształcie łzy. Objawy ból i opuchlizna po ugryzieniu są porównywalne do użądlenia osy.

Natomiast największym pająkiem jest w naszym kraju bagnik nawodny, który dorasta nawet powyżej 7 cm długości (wraz z odnóżami). Stawonóg ten, który można rozpoznać również po kropkach lub paskach po bokach odwłoka. Dolomedes plantarius również jest jadowity, a skutki bolesnego ukąszenia nazywane są „wędkarskim kacem”. Zatrucie może trwać kilka dni, objawy to bóle głowy, wymioty, biegunka. Na co dzień raczej nie musimy się go obawiać. Zgodnie z nazwą żyją nad wodą, mogą też być pasażerami łódek. Największe ryzyko spotkania jest więc na wakacjach.

Najłatwiej napotkać natomiast kątnika domowego, którego wygląd i wielkość budzi niepokój. Większy osobnik może boleśnie ugryźć, jeśli wejdziemy z bliski kontakt z tym pająkiem. Ugryzienie jest lekko bolesne lub nawet tylko swędzące.

Polecamy też: Tak pozbędziesz się pająków z domu