Pierwsza szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce (tzw. szczepionka MMR) została opracowana w 1965 r. i już kilka lat później wprowadzono ją na rynek farmaceutyczny. Od tego czasu w wielu krajach była podawana w ramach obowiązkowych szczepień dzieci. Jej stosowanie pomogło prawie całkowicie wyeliminować w wielu rejonach zachorowania na odrę, choć z powodu zaniedbań sytuacja znów się pogarsza. W związku z epidemią COVID-19 szczepienia ochronne zostały w wielu krajach wstrzymane, co grozi powrotem tej nieuleczalnej choroby zakaźnej.
Dowiedz się więcej na temat:
Czym jest szczepionka MMR?
Szczepionka MMR jest szczepionką skojarzoną, co oznacza, że chroni ona jednocześnie przed trzema chorobami zakaźnymi o etiologii wirusowej. Jej nazwa jest akronimem od angielskich nazw chorób, przed którymi chroni ta szczepionka (measles – odra; mumps – świnka; rubella – różyczka). Szczepionkę MMR wykonuje się podskórnie lub domięśniowo.
W Polsce zarejestrowanych jest kilka szczepionek przeciwko odrze, śwince i różyczce:
- Szczepionka M-M-RVAXPRO, która zawiera żywe (osłabione) wirusy odry, świnki i różyczki. Produkowana jest we Francji i ma postać proszku, który stanowi bazę do sporządzenia zawiesiny.
- Szczepionka Priorix, która zawiera atenuowane szczepy wirusa odry, świnki i różyczki. Produkowana jest ona w Belgii i ma postać proszku, który stanowi bazę do sporządzania zawiesiny.
W Polsce niedostępne są monowalentne (samodzielne) szczepionki przeciw odrze!
Dowiedz się:
Dlaczego warto szczepić się przeciwko odrze?
Odra, świnka i różyczka to choroby zakaźne o etiologii wirusowej, charakteryzujące się bardzo wysoką zaraźliwością i długą listą możliwych powikłań.
Sprawdź także: Zapomniany wirus powraca i atakuje z coraz większą siłą. Czy czeka nas kolejna epidemia?
Wedle Światowej Organizacji Zdrowia odra odpowiada za ok. 10 proc. wszystkich zgonów wśród dzieci! Szczepionka MMR charakteryzuje się wysoką skutecznością, co potwierdzają liczne badania i statystyki chorób. Już po podaniu pierwszej dawki szczepienia można uzyskać niemal 100 proc. odporność na odrę, świnkę i różyczkę.
Zobacz także: Cesarskie cięcie przyczyną epidemii? U części dzieci tak urodzonych szczepionka nie zadziała
Rodzice, którzy świadomie rezygnują ze szczepienia swoich dzieci, powinni zdawać sobie sprawę z tego, że narażają je na groźne choroby zakaźne, które mogą skutkować licznymi powikłaniami (w tym m.in. zapaleniem mózgu, którego konsekwencją jest śmierć). Ponadto warto podkreślić, że odra, świnka i różyczka to choroby wirusowe, na które nie ma skutecznego lekarstwa.
Za szczepieniem dzieci przeciw odrze, czyli za pomocą szczepionki MMR, przemawia też inny fakt. Otóż powiązano jej zastosowanie z mniejszym nasileniem zakażenia spowodowanego przez nowego koronawirusa SARS-CoV-2, czyli COVID-19.
Dowiedz się więcej na temat:
Kalendarz szczepień – odra, świnka i różyczka
Szczepionka ochronna przeciwko odrze, śwince i różyczce jest w Polsce obowiązkowa dla dzieci, a przy tym bezpłatna, bowiem w całości finansuje ją Ministerstwo Zdrowia.
Według kalendarza szczepień pierwsza dawka szczepionki MMR powinna zostać podana 13.-15. miesiącu życia, a druga dawka – w 6. roku życia. Dzięki temu uzyskuje się tzw. odporność długotrwałą na wirusy powodujące odrę, świnkę i różyczkę.
Szczepionka przeciw odrze dla dorosłych
Szczepienie przeciw odrze osób dorosłych nie jest obowiązkowe i refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Wyjątkiem są ogniska choroby, gdzie często władze miasta z własnego budżetu finansują szczepionki przeciw odrze. W innym przypadku za szczepienie MMR trzeba zapłacić ok. 100 zł.
Wskazaniem do zaszczepienia osób dorosłych przeciwko odrze, śwince i różyczce jest:
- Brak lub pominięcie dawki szczepienia MMR w wieku dziecięcym.
- Wzrost zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę w regionie.
- Praca w środowisku dziecięcym.
- Młody i podeszły wiek.
Przeciwwskazania do wykonania szczepionki MMR
Podstawowe przeciwwskazania do wykonania szczepionki MMR:
- Reakcja anafilaktyczna po poprzednim szczepieniu.
- Nadwrażliwość na żelatynę.
- Ciąża.
- Choroba zakaźna przebiegająca z wysoką gorączką.
- Choroby hematologiczne m.in. białaczka, chłoniak.
- Niedobory odporności.
- Transfuzja krwi lub osocza.
Szczepienie przeciw odrze, śwince i różyczce – powikłania
Podstawowym powikłaniem po szczepieniu MMR są odczyny poszczepienne, które nie zagrażają zdrowiu i życiu pacjentów. Jednym z dowodów na bezpieczeństwo tego szczepienia jest to, że dotychczas zostało one podane ok. 575 mln ludzi i w wielu miejscach na świecie udało się niemal całkowicie wyeliminować tę chorobę. Kilka godzin po podaniu szczepienia MMR może wystąpić odczyn poszczepienny miejscowy, który może przyjmować dwojaką formę:
- Ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu podania szczepienia.
- Poczucie palenia lub kłucia w miejscu podania szczepienia.
Oprócz tego po podaniu szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce może pojawić się szereg objawów ogólnych, m.in.:
- stanie podgorączkowy lub niewielka gorączka, która pojawia się po 6-12 dniach od szczepienia i występują u 5-10 proc. szczepionych dzieci,
- wysypka skórna, która pojawia się po 6-12 dniach od szczepienia,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- bóle stawów (częste wówczas, gdy szczepienie zostało podane w wieku dorosłym,
- zapalenie stawów.
Z małym prawdopodobieństwem może wystąpić również:
- reakcja alergiczna,
- wybroczyny na skórze,
- zapalenie mózgu, które ma łagodny przebieg i nie powoduje groźnych następstw.
Sprawdź także:
Czy szczepienie przeciw odrze może powodować autyzm?
Mimo wielu świadectw na temat tego, że szczepienia powodują autyzm, do tej pory nie istnieją żadne badania naukowe, które w sposób jednoznaczny potwierdzałyby tę tezę. Nie bez znaczenia przy tym jest to, że pierwsze objawy autyzmu pojawiają się jeszcze przed podaniem szczepienia MMR. Przeprowadzone dotąd badania (m.in. przez „Journal of the American Medical Association”) nie wykazały żadnego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy szczepieniami a spektrum autyzmu. Dyskusja na ten temat trwa nieprzerwanie od 1998 r. i budzi wiele emocji zarówno wśród zwolenników, jak i przeciwników szczepień.
Warto przeczytać również na temat:
Szczepionka przeciw odrze a ciąża
Jednym z podstawowych przeciwwskazań do wykonania szczepienia MMR jest ciąża ze względu na ryzyko przeniesienia wirusa odry, świnki lub różyczki na płód. Co więcej, każda kobieta, która świadomie decyduje się na szczepionkę MMR, powinna zabezpieczać się przed ciążą przynajmniej przez miesiąc. Przy czym warto podkreślić, że podanie szczepionki wówczas, gdy kobieta nie jest świadoma ciąży nie jest wskazaniem do jej usunięcia.
Przeczytaj również:
Źródło:
Dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.
ZOBACZ: „Szczepionka nie cofnie szkód, będą one odczuwalne nawet przez dziesięciolecia”. Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres o skutkach pandemii koronawirusa SARS-CoV-2
