Pilotaż Centrów Zdrowia Psychicznego przedłużony do końca 2026 roku
Przedłużenie pilotażu ma zagwarantować nieprzerwane działanie Centrów Zdrowia Psychicznego oraz stworzyć warunki do dalszego rozwijania środowiskowego modelu opieki psychiatrycznej. Dodatkowy okres ma posłużyć do opracowania zmian, które wprowadzą trwałe rozwiązania systemowe w miejsce dotychczasowego programu.
Nowelizacja dotycząca programu pilotażowego w CZP przewiduje również podwyższenie ryczałtowych stawek dla placówek biorących udział w pilotażu – z 75,74 zł do 82,55 zł. Nowa kwota będzie stosowana przy rozliczeniach świadczeń udzielanych od 1 lipca 2025 r. Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że wzrost stawki ma lepiej odzwierciedlać obecne potrzeby finansowe ośrodków.
Dokument wydłużający pilotaż podpisała w czwartek minister zdrowia Jolanta Sobierańska-Grenda, a rozporządzenie zaczęło obowiązywać dzień po ogłoszeniu.
W ocenie skutków regulacji zaznaczono, że wydłużenie programu nie będzie wymagało dodatkowych nakładów, ponieważ koszty zostaną pokryte z istniejących środków NFZ przeznaczonych na programy pilotażowe – bez potrzeby zwiększania budżetu czy sięgania po fundusz zapasowy.
Informacja o planowanym przedłużeniu działania CZP do końca 2026 r. pojawiła się już w październiku. Centra funkcjonują w formie pilotażu od 2018 r., początkowo z założeniem, że zakończy się on w 2025 r. Na początku października resort zdrowia zapowiedział jednak kolejne wydłużenie, przy czym nie było jasne, na jaki okres.
Jak działają Centra Zdrowia Psychicznego?
Centra Zdrowia Psychicznego koncentrują się na zapewnieniu pomocy jak najbliżej miejsca zamieszkania pacjentów, na działaniach profilaktycznych oraz na szybkim reagowaniu w sytuacjach kryzysowych. Ośrodki oferują pełen zakres świadczeń, od dziennych i ambulatoryjnych po stacjonarne, przy czym główny akcent kładą na opiekę środowiskową.
Są odpowiedzialne za zdrowie psychiczne dorosłych mieszkańców z danego terenu i zobligowane do współpracy z pomocą społeczną oraz innymi podmiotami leczniczymi, w tym pozostałymi centrami. Obecnie obejmują opieką około połowę dorosłych Polaków, a specjaliści i pacjenci liczą na rozszerzenie sieci na cały kraj.
Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) to miejsce, w którym można uzyskać natychmiastową, bezpłatną pomoc w związku z problemami ze zdrowiem psychicznym przez całą dobę, bez konieczności posiadania skierowania lub wcześniejszego umawiania wizyty. Zakres pomocy w CZP obejmuje odpowiednio do potrzeb wizyty w poradni zdrowia psychicznego, pobyt na oddziale dziennym lub całodobowym, a także wsparcie zespołu leczenia środowiskowego, który odwiedza pacjentów w ich domach, by wspierać zarówno pacjentów, jak i ich rodziny. CZP dedykowane są do osób powyżej 18 roku życia. W punkcie czeka pielęgniarka psychiatryczna, psycholog, psychoterapeuta lub psychiatra, którzy po rozmowie z pacjentem lub jego bliskim opracują wstępny plan leczenia dostosowany indywidualnie do potrzeb pacjenta. Mogą to być regularne wizyty u psychiatry, psychoterapia indywidualna lub grupowa, pobyt na oddziale dziennym, leczenie domowe oparte na wizytach w domu pacjenta i terapeutycznej pracy z nim i jego rodziną.
Dostępne jest także wparcie od asystenta zdrowienia, czyli osoby po kryzysie psychicznym, która po odpowiednim przeszkoleniu pomaga osobom trwającym w kryzysie i ich bliskim. W pilnych przypadkach pomoc będzie udzielana w ciągu 72 godzin. W przypadkach nagłych pacjent może zostać skierowany na hospitalizację do szpitala, z którym współpracuje Centrum Zdrowia Psychicznego.
Najwyższa Izba Kontroli w ubiegłym roku zwróciła uwagę na szereg nieprawidłowości w części ośrodków w województwie wielkopolskim, które poddała kontroli. W raporcie z listopada 2024 r. wskazano m.in. problemy z rozliczeniami, braki kadrowe, niewłaściwe stosowanie przymusu bezpośredniego, naruszenia praw pacjentów oraz złe warunki lokalowe.
W tym czasie trwały już rozmowy o odejściu od formuły pilotażu i wprowadzeniu kompleksowych rozwiązań systemowych.
