Zaburzenia koncentracji przy zmianie czasu
Nienaturalne godziny funkcjonowania znacząco upośledzają procesy zachodzące w mózgu. Już nawet samo zarwanie nocy obniża poziom koncentracji i zdolność zapamiętywania w podobnym stopniu jak intoksykacja alkoholem.
Największe zaburzenia rytmu biologicznego powoduje praca w nocy. Zbadano, że w większym stopniu zaburza zdolności poznawcze u kobiet niż u mężczyzn. W niewielkim badaniu na osobach o sztucznie wydłużonym cyklu dobowym do 28 godzin dziennie (co wiązało się z chodzeniem spać 4 godziny później) zmierzono aktywności elektryczną ich mózgów, poddano testom uwagę, zdolności motoryczne i pamięć operacyjną, a także zebrano odpowiedzi w ankiecie dotyczącej subiektywnej oceny nastroju czy senności. W efekcie wykazano, że kobiety odczuwały większą wrażliwość na skutki zaburzenia rytmu dobowego niż mężczyźni, a ich mózgi pracowały gorzej zwłaszcza wczesnym rankiem.
Zawały i wylewy związane ze zmianą czasu
Częstym efektem zaburzeń rytmu okołodobowego jest niedobór snu. Podczas nocnego odpoczynku organizm regeneruje tkanki naczyń krwionośnych, wygasza stany zapalne, a także reguluje procesy pozwalające na utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi, stężenia w niej cukru czy lipidów.
Stąd zaburzenia snu podnoszą częstotliwość występowania chorób układu krążenia, a praca nocna w zmiennych godzinach zwiększa związaną z nimi śmiertelność. Jednocześnie wg analizy badań zaprezentowanej w „Occupational and Environmental Medicine” rotacja zmian prac wiąże się ze wzrostem ryzyka rozwoju cukrzycy aż o 42 proc.
Jak wynika z badań omówionych w „Journal of American Medical Association”, już po 5 latach pracy zmianowej (zwłaszcza o charakterze rotacyjnym) rośnie znacząco ryzyko rozwoju chorób serca u kobiet. Inne badania sugerują, że jeszcze poważniejsze skutki dotyczą mężczyzn, prowadząc m.in. do dotkliwszych udarów niedokrwiennych mózgu z większymi uszkodzeniami tkanki nerwowej, utratą czucia i utrudnionym poruszaniem kończynami.
Chroniczne zmęczenie przy zmianie czasu
Uczucie zmęczenia jest związane m.in. z niedostateczną regeneracją organizmu, zwiększeniem stresu oksydacyjnego, nasileniem procesów bólowych i spowolnieniem metabolizmu. Gdy fizyczne i psychiczne zmęczenie jest odczuwane dłużej niż przez pół roku (co jest określane jako zespół chronicznego zmęczenia), ma ścisły związek z jednoczesnym występowaniem przewlekłych dolegliwości bólowych.
Zaburzenia hormonalne wskutek zmian czasu
Cykl okołodobowy organizmu wiąże się z wydzielaniem o określonych porach różnych hormonów w organizmie, stąd jego zaburzenie prowadzi do rozchwiania gospodarki hormonalnej zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Ma to bezpośredni wpływ na ich płodność.
Badania wykazały m.in. związek między pracą zmianową a biologiczną zdolnością do urodzenia dziecka: tym, jak długo zajmuje poczęcie, oraz czy przyszła matka jest w stanie donosić ciążę do wyznaczonego terminu porodu. W badaniu opisanym na łamach „Occupational and Environmental Medicine” kobiety pracujące na wieczorną i nocną zmianę (oraz o zmiennych godzinach) miały mniej dojrzałych komórek jajowych niż te aktywne w dzień.
Obniżenie płodności w postaci zmniejszenia liczny jajeczek i ich jakości okazuje się większe u kobiet z nadwagą i otyłych, a także wtedy, gdy praca w nocy wymaga dużego wysiłku fizycznego, m.in. w związku z dźwiganiem ciężkich przedmiotów.
