Wiesz, co się dzieje z mózgiem kobiety w czasie ciąży? Jak te zmiany wpływają na codzienność ciężarnych? Ciążowy mózg bez tajemnic

Badania przeprowadzone przez hiszpańskich naukowców na przyszłych matkach i ojcach wykazały, że w kobiecym mózgu w czasie ciąży dochodzi do zmniejszenia istoty szarej, czyli skupiska komórek nerwowych w mózgu.

Do największych zmian dochodziło w przednim i skroniowym obszarze płata mózgu, które odpowiadają za rozumienie uczuć i przekonań innych oraz odczytywanie sygnałów niewerbalnych. Co ciekawe, im większa była zmiana w obrębie istoty szarej, tym większe było przywiązanie matki do dziecka po porodzie. Proporcjonalnie malał natomiast poziom negatywnych emocji w stosunku do niemowlęcia.

Redukcje w badanych obszarach mózgu utrzymywały się przez co najmniej 2 lata po ciąży. Nie zostało do końca wyjaśnione, na czym polegają zmiany w obrębie masy szarej, ale naukowcy przypuszczają, że mają na celu przygotowanie przyszłej matki do lepszego rozumienia niewerbalnych sygnałów wysyłanych przez dziecko. U przyszłych ojców nie stwierdzono zmian zachodzących w mózgu w związku z pojawieniem się na świecie ich dzieci.

Grupa europejskich badaczy zaobserwowała u ciężarnych zmiany zachodzące także w obrębie brzusznego prążkowia (VStr) – obszaru mózgu, który m.in. odgrywa rolę motywacyjną w podejmowaniu decyzji i wpływa na sposób reagowania na nagrody. Ma on istotny wpływ na proces uczenia się, nastrój i uzależnienia.

Zmiany dotyczyły zmniejszenia prawego VStr i tendencji do redukcji lewego VStr u kobiet, które były w ciąży. Odkrycie to sugeruje, że wchodzenie w okres macierzyństwa powoduje anatomiczne adaptacje w VStr, które nasilają reakcję obszaru nagrody w mózgu matki na sygnały ze strony jej dziecka.

Zapominanie o umówionych spotkaniach czy miejscu odłożenia kluczy zdarza się ciężarnym oraz świeżo upieczonym mamom stosunkowo często. Jednak przeprowadzone dotychczas badania nie potwierdziły jednoznacznie, aby zmiany zachodzące w mózgu w okresie ciąży wpływały bezpośrednio na pamięć.

Amerykańcy naukowcy przeprowadzili badanie mające wykazać zależność między ciążą a zanikami pamięci. Przebadali 42 ciężarne w trzecim trymestrze ciąży oraz około trzy miesiące po porodzie, skupiając się na zagadnieniach takich jak: pamięć, uwaga czy uczenie się.

Wyniki nie wykazały różnic między grupą kontrolną a kobietami w ciąży / po porodzie w zakresie pomiarów neuropsychologicznych w dowolnym punkcie czasowym. Zgłaszane trudności z pamięcią były jednak większe u kobiet w ciąży / po porodzie. Kobiety w ciąży i po porodzie miały gorszy nastrój i jakość życia niż osoby z grupy kontrolnej.

Badacze przypuszczają, że problemy z pamięcią i koncentracją mogą być spowodowane reakcją organizmu na zmiany hormonalne – znaczny wzrost progesteronu i estrogenu. Wśród czynników mogących wpływać na problemy z pamięcią wymienią się także:

• nową sytuację życiową,
• permanentne zmęczenie,
• niedobry snu.

Jak podkreślają naukowcy, pozostało jeszcze wiele niezbadanych obszarów i reakcji mózgu na różne bodźce i kolejne badania mogą rzucić nowe światło na kwestię ciążowych i późniejszych problemów z pamięcią i koncentracją.

Zobacz także:

Źródła:

• Pregnancy leads to long-lasting changes in human brain structure Nature neuroscience
• Becoming a mother entails anatomical changes in the ventral striatum of the human brain that facilitate its responsiveness to offspring cues Psychoneuroendocrinology
• Brain plasticity in pregnancy and the postpartum period: links to maternal caregiving and mental health Women's Mental Health
• The long and short term effects of motherhood on the brain Frontiers in neuroendocrinology
• How do memory and attention change with pregnancy and childbirth? A controlled longitudinal examination of neuropsychological functioning in pregnant and postpartum women Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology