Choroba od kota: toksoplazmoza, toksokaroza, tasiemczyca, świerzb, chlamydioza, wścieklizna, grzybica, choroba kociego pazura

Toksoplazmoza to pasożytnicza choroba zakaźne wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii.
W krajach europejskich, do zakażenia dochodzi przede wszystkim z powodu:

• niskiego poziomu higieny osobistej – m.in. nie mycie rąk,
• spożywania zanieczyszczonej wody lub żywności,
• spożywania niedogotowanego lub surowego mięsa: drobiowego, wieprzowego, baraniego lub koziego zanieczyszczonego cystami, czyli mięsa pochodzącego z nieznanego źródła,
• kontaktu z zanieczyszczoną glebą np. podczas prac w ogrodzie, w piaskownicy,
• kontaktu z chorymi zwierzętami: przydomowym drobiem (jaja są bezpieczne), krowami (mleko może również zawierać cysty), dzikami, sarnami, zającami, gołębiami, kleszczami.

W Europie, wbrew powszechnie panującym opiniom, domowe koty stanowią małe zagrożenie zakażenia toksoplazmozą. Niebezpieczne mogą być wyłącznie koty karmione surowym mięsem, wolno żyjące i koty wychodzące z domu.

Kocięta od małego wychowywane w domu, karmione pełnowartościową, gotową karmą mają małe szanse spożycia zakażonego pokarmu lub wody. Jedynie koty bezpańskie i często wychodzące z domu mają szanse na zakażenie, a tym samym mogą stanowić zagrożenie dla człowieka.

W przeciwieństwie do krajów europejskich, w Ameryce Środkowej najczęstszą przyczyną zachorowań na toksoplazmozę jest kontakt z bezpańskimi, zakażonymi kotami lub ich odchodami.

Przebieg choroby jest zwykle łagodny, bezobjawowy, a choroba ustępuje samoistnie. Niekiedy obserwuje się powiększenie szyjnych węzłów chłonnych, a w przypadku zajęcia węzłów krezkowych – występują bóle brzucha, biegunka i wymioty.

W niektórych przypadkach, toksoplazmoza, może objawiać się podobnie jak grypa:

• stanem podgorączkowym, bądź gorączką nie wyższą niż 38,5 st. Celsjusza,
• bólami mięśni,
• ogólnym osłabieniem,
• zmniejszoną tolerancją wysiłku,
• bólem głowy,
• rzadziej bólem i zapaleniem gardła.

Rzadko, choroba może przybrać postać mononukleozopodobną, czyli objawić się gorączką, bólami głowy, gardła, mięśni i powiększeniem szyjnych węzłów chłonnych, a także obecnością we krwi nietypowych limfocytów.

Bez wykonania badań serologicznych i badań dodatkowych, zdiagnozowanie toksoplazmozy stwarza duże trudności.

U osób chorych na AIDS, czyli cierpiących na deficyty odporności, toksoplazmoza przybiera postać uogólnionego zarażenia. Bardzo często atakuje ośrodkowy układ nerwowy, co prowadzi do zaburzeń równowagi, zmian w gałkach ocznych, bólów oraz zawrotów głowy, a także rozwoju niebezpiecznych dla życia ropni mózgowych, zapalenia mięśnia sercowego, płuc lub wątroby.

Toksoplazmoza jest niebezpieczna dla kobiet ciężarnych. Do zakażenia chorobą może dojść tylko raz – dlatego, na ogół tylko jedna ciąża jest zagrożona chorobą.

Niebezpieczeństwo wynika ze zdolności pasożyta do przenikania przez łożysko. Zarażenie w I trymestrze, kończy się najczęściej poronieniem. W II powoduje powstanie ciężkich uszkodzeń rozwojowych – zwykle ujawnia się jedna lub dwie z następujących:

• anatomiczne uszkodzenia narządu wzroku,
• padaczka,
• wodogłowie,
• zwapnienie śródmózgowia,
• uszkodzenie słuchu,
• porażenie mózgowego.

Zakażenie płodu w III trymestrze zwykle nie daje żadnych objawów u nowo narodzonego dziecka – ale brak objawów nie oznacza braku choroby. Nierozpoznana i nieleczona wrodzona toksoplazmoza rozwija się przez wiele lat, objawiając się pod postacią różnych zaburzeń neurologicznych narządu słuchu i wzroku. Mogą pojawiać się u dziecka drgawki i drżenia mięśniowe.

Dane statystyczne z 2004 r. pokazują, że w Polsce blisko 50% kobiet w wieku rozrodczym, przed zajściem w wiążę przechodzi toksoplazmozę, a choroba ta występuje u 1-4 dzieci na 1000 porodów.

Toksokaroza, podobnie jak toksoplazmoza, jest chorobą pasożytniczą, którą wywołują larwy glisty kociej lub psiej. Glisty składają jaja w jelitach kota, które są wydalane wraz z kałem zwierzęcia.

Kontakt z zakażonym kałem jest drogą zakażenia dla człowieka.Ponadto malutkie larwy, bardzo łatwo przyczepiają się do kociego futra i łapek, dlatego mogą być roznoszone po całym domu z kuwety. Na zakażenie toksokarozą szczególnie narażone są dzieci, ponieważ nie pamiętają one o myciu rąk, a często podnoszą coś z ziemi.

Po przeniknięciu do ludzkiego organizmu z jaj wykluwają się larwy, które dojrzewają i osiedlają się w różnych narządach wewnętrznych. Najczęściej bytują w: wątrobie, płucach, mózgu, oczach.

Zwykle zakażenie powoduje:

• kaszel i duszności – jeśli larwy znajdują się w płucach,
• nudności i bóle brzucha – gdy żyją w wątrobie,
• problemy z widzeniem – w przypadku larw znajdujących się w oku,
• objawy neurologiczne – jeśli dostaną się do mózgu.

Przez długi czas, toksokaroza może nie dawać widocznych symptomów, dlatego jej wykrycie nie jest proste. Leczenie jest bardzo długie i często musi odbywać się w specjalistycznych ośrodkach.
W celu zapobiegania toksokarozie, należy regularnie odrobaczać kota oraz dbać higienę rąk.

Tasiemczyca to bardzo rzadka choroba odzwierzęca, którą trudno wyleczyć. Wywołana jest obecnością w jelicie człowieka pasożyta, o płaskiej budowie ciała – tasiemca D.caninum.

W cyklu rozwojowym tasiemca D. caninum, żywicielem pośrednim jest pchła kocia lub psia. Zwierzęta, będące żywicielem ostatecznym, zakażają się w wyniku połknięcia wyłapywanych z sierści, zakażonych pcheł. Spożyte pchły i jaja dostają się do jelit, a tam rozwijają w dorosłe postaci – tasiemce, które wyglądem przypominają wstążkę.

D. caninum to bardzo niebezpieczny pasożyt. W przewodzie pokarmowym kota lub psa osiąga długość aż 70 cm, a jego główka uzbrojona jest w cztery przyssawki oraz kilka rzędów haków, za pomocą których przyczepia się do ściany jelita. Tam rozwija i składa jaja, które wydalane są wraz z kałem zwierzęcia.

Polska Rada Konsultacyjna ds. Parazytologii Zwierząt Towarzyszących zwraca uwagę właścicieli czworonogów na zwalczanie pcheł u kotów i psów, a także odkażanie miejsca, w którym przebywały zapchlone zwierzęta.

Poczwarka pchły może przetrwać w kokonie, aż 6 miesięcy w szparze podłogi, pod wykładzinami, czy dywanami. Eksperci zalecają regularne odkurzanie pomieszczeń i kojców dla zwierząt, a także comiesięczne stosowanie preparatów o działaniu owadobójczym u zakażonych kotów i psów, do momentu wyeliminowania jaj, larw i poczwarek pcheł.

Świerzb jest pospolitą kocią przypadłością, na którą może zachorować również człowiek. Wyróżnia się dwie postaci świerzbu:

• świerzb uszny – pasożyt przebywa w przewodzie słuchowym kota. Chore zwierzę zaczyna mocno potrząsać głową, drapać się i staje się nerwowe. Z uszu wydziela się mazista, brunatna wydzielina lub suche, ciemne twory powstałe z naskórka przewodu słuchowego oraz odchodów pasożyta,
• świerzb skórny – rozprzestrzenia się na ciele kota. Początkowo świerzbowce żyją na zewnętrznej części małżowiny usznej kota, szyi, karku, łapkach i pyszczku. Stopniowo przechodzą na brzuch, a następnie w kierunku odbytu. Świerzb skórny można rozpoznać u kota, gdy zobaczymy łyse placki skóry, pozbawione sierści.

Oba rodzaje świerzbowca występują u kotów żyjących na wolności, szczególnie u zwierząt niedożywionych i brudnych. Świerzbowiec bardzo rzadko przenosi się na ludzi, gdyż człowiek nie jest jego żywicielem ostatecznym.

Zagrożenie stanowi wyłącznie dla osób, o obniżonej odporności:

• po przeszczepach,
• chorych na AIDS,
• białaczkę
• osób starszych.

Gdy dojdzie do zakażenia, w pierwszej kolejności pojawia się zaczerwienienie naskórka i swędzenie. Objawy jednak nie są nasilone i ustępują samoistnie po paru dniach.

Chlamydioza występuje u wszystkich zwierząt gospodarskich, w tym również u kota. Dla kotów patogennym szczepem jest Chlamydia psittaci, wyodrębniony w 1942 r. w USA od kota z zapaleniem płuc. U kotów, C. psittaci jest jedną z przyczyn nawrotowego zapalenia spojówek., na które najczęściej chorują kocięta w wieku 5-12 tygodni.

Zapalenie spojówek roznosi się przez bezpośredni kontakt z wydzieliną worka spojówkowego, bądź wraz z wyciekiem z nosa, wyciekiem z dróg rodnych i kałem.

Zapalenie spojówek występuje po 4 do 10 dni, a trwa około 6 tygodni. Kot jest nosicielem chlamydii nawet przez 1,5 roku.

Człowiek może zarazić się poprzez kontakt ze śluzem ocznym. Chlamydioza typu kociego nie stwarza zagrożenia dla człowieka, który dba o zdrowie swojego pupila i o higienę osobistą. Żeby nie dopuścić do rozwoju choroby kota należy zaszczepić raz w roku.

Wścieklizna to bardzo poważna choroba zakaźna, która wywoływana jest przez wirusa atakującego ośrodkowy układ nerwowy. Okres wylęgania wirusa jest bardzo długi, bowiem może trwać od 10 dni do nawet 2 lat!

Wirus obecny jest w płynie mózgowo-rdzeniowym chorego zwierzęcia, a w końcowym stadium choroby, także w jego ślinie.

To właśnie ślina chorych dzikich zwierząt, psów, kotów, szczurów, jeży i kun, stanowi potencjalne źródło zakażenia wścieklizną dla człowieka.

Najczęściej do infekcji dochodzi w wyniku pogryzienia przez chore zwierzę. Jeśli zostałeś pogryziony przez zwierzę koniecznie zastosuj się do poniższych rad:

• pozwól, by przez pewien czas krew mogła swobodnie wypływać z rany,
• oczyść ranę wodą z mydłem,
• zdezynfekuj ranę,
• nałóż jałowy opatrunek,
• bezzwłocznie zgłoś się do lekarza.

Wścieklizna jest chorobą, której nie można wyleczyć.

Objawy wścieklizny są następujące:

• gorączka i ból głowy,
• pieczenie i swędzenie rany,
• nerwowość i niepokój,
• łzawienie oczu, rozszerzenie źrenic,
• potliwość,
• nasilone wydzielanie śliny,
• bolesne skurcze mięśni przełyku i gardła podczas połykania,
• brak apetytu i niechęć do wody,
• trudności w oddychaniu,
• napady drgawek,
• porażanie, apatia, śpiączka.

Grzybicę wywołują dermatofity, czyli pasożytnicze mikroskopijne grzyby, żywiące się substancjami zawartymi w komórkach skóry zwierzęcia. Choroba ma wysoki stopień zakażalności. Do zarażenia może dojść podczas głaskania chorego zwierzęcia, czy też na skutek należących do niego przedmiotów np. zabawek.

U człowieka, grzybica wywołuje łuszczące się zmiany skórne, pieczenie oraz świąd. Leczenie jest długotrwałe. Opiera się na przyjmowaniu preparatów doustnych oraz leczniczych kąpieli. Najczęściej grzybicą odzwierzęcą od kota zarażają się dzieci i osoby starsze.

Jeśli kot domowy często wychodzi na zewnątrz i ma kontakt z innymi kotami, warto zastosować profilaktykę pod postacią podania szczepionki.

Poza tym, należy regularnie prać posłania na których zwierzę sypia, a także systematycznie wyczesywać jego futerko.

Choroba kociego pazura wywoływana jest przez bakterie Bartonella, których wyróżnia się aż 24 gatunki. Bartoneloza stanowi poważne zagrożenie dla weterynarzy i posiadaczy kotów.

Do ponad 90 proc. przypadków zakażenia człowieka tą chorobą dochodzi w wyniku zadrapania przez kota!

Początkowo w ranie pojawiają się zaczerwienione, grudkowate zmiany, które po kilku dniach zamieniają się w pęcherze wypełnione surowicą, a następnie powstają strupy.

Chorobie towarzyszą: złe samopoczucie, ból głowy, gorączka i spadek masy ciała. U 3 na 100 zakażonych chorobą kociego pazura, pojawiają się:

• drgawki,
• niedowłady,
• zaburzenia świadomości,
• pobudzenie,
• ataksja móżdżkowa,
• zapaleniem rdzenia kręgowego,
• porażenie nerwu odwodzącego,
• utrata słuchu.

Do innych rzadko występujących objawów należą:

• hepatomegalia – powiększenie wątroby,
• splenomegalia – powiększenie śledziony,
• bóle stawów,
• zapalenie nerwów jelita,
• rumień guzkowaty.

Lista powikłań choroby kociego pazura, która rozwinęła się u człowieka, jest bardzo długa, dlatego choroba nie powinna być lekceważona.

Niestety obecnie na rynku nie ma szczepionki przeciwko tej chorobie, dlatego należy dbać o działania profilaktyczne.

Najważniejsze z nich to:

• przestrzeganie zasad higieny w kontaktach z kotami i psami,
• mycie rąk po zabawie z czworonogiem,
• dezynfekowanie ran i zadrapań,
  niedopuszczanie do lizania ran przez kota i psa,
• zwalczanie pcheł
• leczenie chorych zwierząt.