Miliony z Unii Europejskiej na wielkopolską kulturę. Widać to na każdym kroku!

W samej perspektywie 2014-2020 na projekty na terenie Poznania przeznaczono ze środków unijnych ponad 144,5 miliona zł (144 572 959,17) i przez 20 lat zrealizowanych zostało szereg bardzo kosztownych inwestycji z wielomilionowych wsparciem w ramach funduszy UE. Nie brakowało jednak tych mniejszych działań, które widać we wsiach i mniejszych miastach na każdym kroku. Objęły one wszelakie instytucje kulturalne, od dużych muzeów, po domy kultury, kościoły, a nawet place zabaw. Zacznijmy jednak od początku. 

Cofnijmy się 20 lat wstecz... Jedną z pierwszych inwestycji z perspektywy 2004-2006 na terenie Wielkopolski, zaliczanych do sektora kultury i sztuki była budowa placu zabaw we wsi Panigródz oraz we wsi Potulin. Były to projekty, których wykonanie oszacowano na prawie 18 tys. złotych, wówczas wsparto je ze środków unijnych kwotą 11 770zł, co w zestawieniu figuruje jako najniższe dofinansowanie w tym sektorze, pokryło ono jednak większość wydatków w projekcie. W 2004 roku w ramach programu “Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” wyremontowano świetlicę wiejską w miejscowości Kaniew (gmina Koźmin Wielkopolski). Ze środków unijnych przekazano wówczas na ten cel ponad 22 tys. zł. Remontowano domy kultury, adaptowano nowe wnętrza na potrzeby różnych instytucji i modernizowano szereg placówek kulturalnych w całej Wielkopolsce. W kolejnych latach projekty były coraz bardziej kosztowne a dofinansowania unijne większe. 

Jedno z najwyższych dofinansowań dla instytucji kultury i sztuki w ramach funduszy unijnych w Wielkopolsce otrzymało w ostatnich latach Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej. Inwestycja zakładająca kompleksową konserwację i modernizację placówki, wycenioną na 29 milionów złotych, została w ponad połowie wsparta z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W ramach działania “Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury”, instytucja otrzymała prawie 16 milionów złotych (15 710 341,89 zł). 

Ten projekt przygotowywała poprzednia dyrektor – Sylwia Kucharska. Staranie o dofinansowanie podyktowane było koniecznością, dlatego że stan głównego budynku przy ul. Kościuszki 12 był bardzo kiepski. Przestrzeń magazynowa była nieodpowiednia, dach przeciekał, były problemy z wilgocią w magazynach znajdujących się w piwnicach. Muzeum musi chronić zabytki – to jest jedno z zobowiązań statutowych, więc trzeba było te prace wykonać - mówi dyrektor muzeum Marcin Magdziński. 

Wyremontowane przestrzenie pozwoliły poszerzyć ekspozycje o kolejne zbiory. 

Dodatkową ideą, która przyświecała modernizacji była chęć zaprezentowania nowych wystaw w szerszym zakresie niż zwykle. Przed remontem mogliśmy oglądać wystawę historyczną i archeologiczną, natomiast w tym momencie jest to poszerzone o wystawę z działu sztuki, wystawę etnograficzną. Oczywiście zdarzały się wystawy czasowe, ale nie było wystawy stałej prezentującej te zbiory - wyjaśnia dyrektor. 

Dzięki poprawieniu stanu budynku, muzeum mogło przenieść swoje zbiory z innych oddziałów, co pozytywnie wpłynęło na sytuację ekonomiczną. Instytucja bowiem nie musi utrzymywać aż tylu budynków. 

Nastąpiła też zmiana podyktowana przede wszystkim sytuacją ekonomiczną. Mieliśmy kiedyś oddział “Galeria rysunku i grafiki im. Tadeusza Kulisiewicza”, którego utrzymanie pochłaniało duże koszty, dlatego zdecydowano się przenieść te zbiory do budynku głównego. Choć nie mamy jej jeszcze gotowej, to jest w budynku specjalna sala poświęcona twórczości Kulisiewicza - mówi Magdziński. 

Choć pieniądze unijne przyznane były w perspektywie 2014-2020 to budynek został w pełni udostępniony zwiedzającym na początku 2024 roku. Pomimo niesprzyjającego instytucjom kulturalnym czasu pandemicznego, placówka otwarła się ponownie i już teraz, jak zaznaczył dyrektor, widoczny jest większy napływ zwiedzających instytucję. Cały projekt zakładał też budowę, remont i modernizację infrastruktury na terenie oddziału MOZK Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu. 

Pieniądze unijne trafiły także do sektora kulturalno-religijnego. W ramach perspektywy 2014-2020 ochrony dziedzictwa kulturowego i rozwoju zasobów kultury dokonano renowacji zespołu trzech najstarszych kościołów Gniezna wraz z udostępnieniem infrastruktury informacyjnej i turystycznej. Działania dotyczyły katedry p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha, uznanego przez Prezydenta Rzeczpospolitej za Pomnik Historii, kościoła pw. św. Jerzego oraz kościoła pw. św. Jana Chrzciciela. W ramach projektu planowano prace konserwatorskie przy zabytkowych ruchomościach i nieruchomościach oraz zakup wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej. Na działanie przeznaczono prawie 15 milionów, co stanowi jeden z bardziej kosztownych kulturalnych projektów wspartych przez Unię Europejską. 

Jeśli chodzi natomiast o najwyższe dofinansowania w samym sercu Wielkopolski – Poznaniu, należy tu wymienić Bibliotekę Raczyńskich, której gmach dzięki projektowi "Modernizacja budynku Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu oraz konserwacja i digitalizacja cennych zbiorów bibliotecznych” powrócił do swojej pierwotne, bibliotecznej funkcji. Całe pierwsze piętro zajmuje Filia Sztuki, ze zbiorami dotyczącymi m.in. historii sztuki, wzornictwa, designu, malarstwa, muzyki oraz bogatą płytoteką (winyle i zbiory na płytach CD). W Filii Sztuki można m.in. posłuchać płyt winylowych przy specjalnych stanowiskach odsłuchowych, a w czytelni, pełniącej też rolę sali spotkań, uczestniczyć m. in. w koncertach, warsztatach kaligrafii, spotkaniach autorskich. 

Dzięki modernizacji znacznie poprawiły się warunki uczestnictwa w wydarzeniach w sali 1, w której czytelnicy mogą brać udział w różnych wydarzeniach kulturalnych, naukowych i artystycznych.  Gmach historyczny- dzięki specjalnym podnośnikom, został też dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami - wyjaśnia Katarzyna Wojtaszak, rzeczniczka Biblioteki Raczyńskich. 

Poza modernizacją gmachu, celem projektu była również ochrona i udostępnianie dóbr kultury, a wśród zbiorów poznańskiej biblioteki nie brakuje perełek. 

Do konserwacji wytypowano najcenniejsze i jednocześnie najbardziej zagrożone dalszą destrukcją atlasy ze zbiorów kartograficznych Biblioteki Raczyńskich – łącznie 23 tytuły w 32 tomach. Wśród nich znalazł się pierwszy nowożytny atlas świata Theatrum orbis terrarum flamandzkiego kartografa i geografa Abrahama Orteliusa, zawierający zestaw map pogrupowanych regionami (wyd. Antwerpia 1595). Konserwacji będzie także poddany najcenniejszy w zbiorach Biblioteki Raczyńskich monumentalny, dziesięciotomowy atlas – Novus atlas absolutissimus (wyd. Amsterdam 1647-1658); zawierający ponad 500 ręcznie kolorowanych map przedstawiających cały znany ówcześnie świat, stanowi unikat w skali krajowej. Szacunkowa wartość wszystkich obiektów to ponad 6,5 mln zł, najbardziej cenne atlasy wyceniane są na ponad 400 tys. Zł - mówi Katarzyna Wojtaszak.  

Prace w kolejnej znanej poznańskiej przestrzeni – Centrum Kultury Zamek również zaliczają się do tych najbardziej dofinansowanych przez Unię. Projekt “Konserwacja reprezentacyjnych wnętrz zachodniej części dawnego zamku cesarskiego w Poznaniu i ich adaptacja celem efektywnego wykorzystania dziedzictwa kulturowego” wyceniono na prawie 21,5 miliona złotych, z czego prawie 14 milionów otrzymano od UE. Projekt realizowano w perspektywie 2014-2020 i wykonano prace w zakresie specjalności architektonicznej, prace instalacyjne w dziedzinie elektrycznej, niskoprądowej i sanitarnej oraz prace w zakresie konserwacji zabytkowych elementów wyposażenia i wystroju wnętrz. Projekt zawierał też zakup sprzętu i wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej. Podobnie jak w przypadku Biblioteki Raczyńskich, tak i podczas realizacji projektu w Zamku nie zapomniano o osobach niepełnosprawnych. W przypadku Zamku w ofercie kulturalno – edukacyjnej umieszczono specjalne zwiedzanie zamku z przewodnikiem, w ramach której zwiedzający zostaną wyposażeni, w zakupione w ramach projektu, audio-wideo przewodniki. 

Łącznie na mapie dotacji Unii Europejskiej w Wielkopolsce w sektorze kultury i sztuki znajduje się 367 pozycji. Istotnym punktem w 20-letniej historii i trudnym czasem dla życia kulturalnego okazała się pandemia koronawirusa. To właśnie ona spowodowała straty finansowe instytucji czy pewne opóźnienia w pracach związanych z rozmaitymi projektami. Po 4 latach od wybuchu choroby kultura w dużej mierze odrodziła się, a projekty zostały zakończone z mniejszym lub większym opóźnieniem. 

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]