Zmiana czasu z zimowego na letni źle wpływa na zdrowie! Zobacz, dlaczego przestawianie zegara bardziej szkodzi wiosną

Zmiana czasu z zimowego na letni, a więc popchnięcie zegarów o godzinę do przodu, miało miejsce dzisiaj w nocy (27 marca). Z soboty na niedzielę przestawiliśmy wskazówki z godziny 2:00 na 3:00.

Nie jest to jednak ostatnia zmiana czasu tak, jak było to od kilku lat planowane. Przez najbliższe lata będziemy więc regularnie popychać i cofać wskazówki zegarów, co potrwa co najmniej do 2026 roku.

Zmiany czasu to niedogodności, z którymi musimy mierzyć się dwukrotnie w ciągu roku. Manipulowanie przy zegarze, a co za tym idzie – przy naszym własnym rytmie biologicznym, jest przyczyną rozregulowania naszych rytmów okołodobowych i źródłem dolegliwości o charakterze jet lagu.

O ile jet lag to zespół nagłej zmiany strefy czasowej w przypadku dalekich lotów samolotem, istnieje też jednak łagodny jet lag wywołany nieregularnym trybem życia oraz tzw. jet lag społeczny, czyli efekty odmiennych godzin czuwania i snu w pracujące dni tygodnia względem weekendów. Występowanie jego objawów, do których należą bezsenność i inne zaburzenia snu, pamięci, koncentracji i nastroju oraz zmęczenie i senność w ciągu dnia, ma negatywny wpływ na ogólny stan zdrowia. U osób z nastojami depresyjnymi może też dodatkowo je pogłębiać.

Marcowa zmiana czasu jest dla nas trudniejsza niż ta jesienna. Przypada bowiem w okolicach przesilenia wiosennego, które jest nazywany także syndromem zmęczenia wiosennego. O tej porze roku jesteśmy osłabieni po zimie, co ma związek m.in. malejącym dostępem do świeżych owoców i warzyw – na przednówku jemy ich najmniej. W zimnej porze roku brakuje też światła słonecznego, dzięki któremu pokrywamy naturalnie większość zapotrzebowania na witaminę D. Co innego po lecie, gdy zdrowej żywności i słońca było pod dostatkiem.

Na przedwiośniu mamy też za sobą liczne infekcje wirusowe, a w ostatnich czasach najprawdopodobniej także uciążliwy COVID-19. Wiele osób, bo nawet 40 procent społeczeństwa, cierpi też na sezonowe alergie. A poza tym trudniej jest wstawać o godzinę wcześniej niż spać godzinę dłużej. To wszystko sprawia, że na początku roku zmiana czasu może być dla nas większym wyzwaniem.

Negatywne skutki zmiany czasu będą odczuwane szczególnie przez osoby, które nie śpią w regularnych porach, wybudzają się nad ranem czy prowadzą nocne życie towarzyskie, nie mówiąc już o podróżowaniu. Warto więc przygotować organizm do popchnięcia zegara i nieco zwolnić tempo życia, starając się już zawczasu chodzić spać regularnie i nieco wcześnie.

W przeciwnym razie efekty zaburzonych rytmów okołodobowych mogą manifestować się po długim czasie w postaci wzrostu ryzyka rozwoju przewlekłych chorób.

Wiele osób nie radzi sobie dobrze z nieregularnym trybem życia. Najgorszą sytuację mają osoby, którym zdarza się regularnie pracować nocą.

Szacuje się, że ok. 40 procent pracowników zmianowych i nocnych nie zapewnia sobie odpowiedniej ilości snu z powodu trudności w dopasowaniu życia do grafiku zajęć. Około 10 proc. cierpi na bezsenność i odczuwa wyczerpanie w ciągu dnia. W badaniach fińskich tolerancja pracy w niefizjologicznych porach okazała się mniejsza u osób z wariacją genu MTNR1A. Ma ona związek z obniżoną produkcją melatoniny w odpowiedzi na brak światła, co utrudnia nie tylko zasypianie, ale też dostrojenie wewnętrznego zegara biologicznego organizmu do rytmu dnia i nocy. Takie osoby będą też szczególnie odczuwać efekty zmiany czasu nawet zaledwie o godzinę, jak ma to miejsce właśnie podczas popychania czy cofania wskazówek zegara.