Na co pomoże anginka? Lekarstwo z parapetów babć ma szerokie zastosowanie. Jak wykorzystać geranium na zapalenie gardła lub ucha?

Anginka to potoczna nazwa pelargonii pachnącej (Pelargonium graveolens), inaczej nazywanej także pelargonią szorstką, lub innymi potocznymi nazwami:

• anginowiec,
• geranium,
• cytrynka,
• grypka,
• ruzyndla.

Jest to niewysoki półkrzew osiągający do 1 m wysokości, należący do rodziny bodziszkowatych, wśród których obecnych jest wiele innych rodzajów pelargonii. Roślina ta pochodzi z Afryki, a do Europy przybyła już ponad 300 lat temu. Była bardzo popularna wśród naszych babć i uprawiana niemal na każdym domowym parapecie.

Anginka jest rośliną wieloletnią, uprawną, uprawianą głównie w doniczkach w domach, ponieważ nie jest odporna na mrozy. Jednak wiosną i latem można ją wysadzać również do gruntu lub wystawiać w doniczkach na zewnątrz. Kwitnie bardzo rzadko i głównie w ogrodzie. Lubi stanowisko ciepłe i słoneczne.

Anginka ma charakterystyczne owłosione, głęboko powcinane i ząbkowane na brzegach liście. Włoski, którymi są one pokryte zawierają olejek eteryczny, a przy najmniejszym dotknięciu łamią się i wydzielają aromatyczny i orzeźwiający różano-cytrynowy zapach. Z tego względu anginkę wykorzystuje się jako surowiec leczniczy, perfumeryjny i kulinarny. Intensywny zapach anginki odstrasza też komary i meszki.

Swoje właściwości anginka zawdzięcza głównie liściom, które zawierają olejek geraniowy. Nasze babcie znały cenne właściwości tej rośliny i stosowały liście anginki w leczeniu właśnie anginy oraz innych chorób gardła i uszu np. zapalenia ucha środkowego czy infekcji wirusowych i bakteryjnych górnych dróg oddechowych.

Główne, lecznicze zastosowania liści anginki to:

• zapalenie ucha – pogniecione i roztarte w dłoniach liście można włożyć płytko do ucha. Takie zastosowanie anginki znały również nasze babcie i fragment rośliny wkładały także dzieciom do ucha podczas infekcji wirusowych i bakteryjnych. Zastosowanie we wczesnym stadium choroby może skutecznie powstrzymać jej rozwój,
• ból gardła – płukać gardło, a także jamę ustną przestudzonym naparem ze świeżych liści anginki. W tym celu wystarczy zerwać kilka świeżych listków rośliny i zalać wrzątkiem. Zaparzać 15 minut pod przykryciem,
• choroby skóry – również na trądzik, egzemę, odleżyny czy opryszczkę można zastosować napar z liści anginki do przemywania zmian. Chłodnym naparem należy nasączyć wacik lub bawełnianą tkaninę i przykładać do chorego miejsca,
• bóle reumatyczne, a także głowy – do bolącego miejsca należy przyłożyć pognieciony liść geranium. W ten sam sposób można złagodzić ból i swędzenie po ukąszeniach owadów, oparzeniach i skaleczeniach,
• stres i napięcie nerwowe – wdychanie olejków eterycznych ze świeżo rozgniecionych listków geranium uspokoi, ukoi nerwy, wyciszy i poprawi nastrój. W tym celu listki i kwiaty anginki można też dodać do kąpieli, a także herbaty lub potrawy.

Olejek geraniowy (Oleum Gerani) został wyizolowany z liści Pelargonium graveolens ok. 200 lat temu, a zawiera m.in. geraniol, cytronelol, linalol, menton, kwas walerianowy, kwas pelargonowy, eudesmol, seskwiterpeny oraz flawonoidy, garbniki, gorycze.

Wykazuje on działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, dezynfekujące, przeciwbólowe, antyłojotokowe, immunostymulujące i antydepresyjne.

Olejek geraniowy pozyskiwany z anginki działa także antystresowo, odprężająco i uspokajająco, poprawia nastrój i wykazuje właściwości lekko nasenne.

Ze względu na te właściwości olejek z geranium stosowany jest pomocniczo na:

• infekcje wirusowe i bakteryjne górnych dróg oddechowych takich jak przeziębienie, grypa, katar, kaszel, zapalenie zatok czy gardła,
• zmiany skórne np. trądzik czy opryszczka,
• cellulit wodny lub zatrzymywanie wody w drugiej fazie cyklu miesiączkowego (reguluje gospodarkę wodną organizmu),
• bóle menstruacyjne,
• nadciśnienie wywołane stresem.

Poza właściwościami prozdrowotnymi olejek z geranium ma także zastosowanie jako środek odstraszający komary i meszki. Znajduje też zastosowanie kosmetyczne przy produkcji mydeł, żeli i balsamów do ciała, perfum i saszetek zapachowych. Można go także użyć jako odświeżacza powietrza.

1. Świeże listki anginki płuczemy w wodzie i lekko osuszamy papierowym ręcznikiem. Następnie rozgniatamy lub siekamy tak, by puściły sok.
2. Przekładamy do szklanego naczynia i zalewamy olejem bazowym np. migdałowym lub oliwą z oliwek.
3. Zamykamy szczelnie i odstawiamy do zmacerowania na ok. 2 tygodnie w suche i chłodne miejsce.
4. Co kilka dni można sprawdzić czy zapach olejku nie jest zbyt słaby lub za intensywny. W pierwszym przypadku trzeba dodać więcej liści anginki, a w drugim więcej oleju bazowego.
5. Gotowy olejek odsączamy i przechowujemy w wysterylizowanych buteleczkach w chłodnym i suchym miejscu.

Sprawdź też: Nalewka z anginki na zapalenie gardła i anginę ropną

Kwiaty i liście pelargonii wykorzystuje się do aromatyzowania napojów, nalewek, ciast, galaretek. Dodaje się je także do lodów czy sałatek owocowych. Świeże liście dobrze komponują się z daniami mięsnymi i rybnymi, można je także dodawać do sosów. Anginkę można wykorzystać w kuchni na wiele sposobów np.:

• cukier aromatyzowany – zasypać liście cukrem zostawić na ok. 10 dni lub zmiksować liście z cukrem i wysuszyć,
• krystalizowane kwiaty lub liście – białko jaja nałożyć pędzelkiem cienką warstwą na kwiaty lub liście, następnie oprószyć delikatnie cukrem, aby się przykleił do powierzchni, ale nie osadzaj się zbyt grubą warstwą. Odłożyć do wyschnięcia na kilka godzin, a najlepiej całą noc. Tak przygotowane służą do ozdabiania ciast i deserów, świetnie współgrają również ze śmietaną i czekoladą,
• herbata z geranium – listki świeże, suszone lub mrożone wrzucić do herbaty, aby nabrała orzeźwiającego aromatu i smaku,
• lemoniada z geranium – poszatkować pół garści liści geranium i dodać 7 łyżek miodu. Po ok. 2 godzinach dolać do nich cztery szklanki wody i sok wyciśnięty z połowy cytryny. Lemoniada z geranium ma właściwości uspokajające.